“Είμαστε ό,τι θυμόμαστε”. Αυτή τη σοφή κουβέντα την έχουν χρησιμοποιήσει πολλοί. Μας αφορά όλους ανεξαιρέτως, πληβείους κι άρχοντες.
Οι μνήμες συναντιoύνται, όταν οι ζωντανοί φορείς της, εμείς δηλαδή συναντιόμαστε. Κι ο Αύγουστος αυτό-καθιερώθηκε ο μήνας που οι μνήμες μας διασταυρώνονται. Οι ξεθωριασμένες φρεσκάρονται και νέες λιγοστές δημιουργούνται.
Αύγουστο μήνα διάλεξε ο συμμαθητής Μανώλης Γεωργαράκης για να ανασκαλέψει εικόνες ντόπιες Χανιώτικες. Οι θαυμαστές απεικονίσεις του Μανώλη μάς ταξιδεύουν στον τελευταίο ένδοξο αιώνα της πόλης μας. Και για τους ξενομπάτες, ο Μανώλης κάνει εικονο-μεταφορά του 20ουαιώνα στον 21ο. Για να γνωρίζουν!
Στο σημείωμα ανιχνεύω τις γνωστικές επιπτώσεις και τα οφέλη μας από αυτές τις αυγουστιάτικες συναντήσεις…
Οι συναντήσεις
Η ανάγκη για συναντήσεις με παλιούς συμμαθητές, συναδέλφους, συντοπίτες γεννιέται κοντά στη συνταξιοδότηση. Προετοιμαζόμαστε να εγκαταλείψουμε ενεργά κοινωνικά πλαίσια και την επαγγελματική μας ομάδα. Υπάρχει φυσική μας ανάγκη να καλύψουμε αυτά τα κενά.
Οι περισσότεροι επιδιώκουμε να ανήκουμε σε κοινωνικές ομάδες με κοινά χαρακτηριστικά. Υπάρχουν φυσικά και ερημίτες ανάμεσα μας.
Αν αυτές οι συναντήσεις γίνονται στον γενέθλιο μας τόπο, τότε αποκομίζουμε πολλαπλάσια οφέλη.
Αρκεί να είμαστε συμμετοχικοί, ανοιχτοί σε ιδέες και μην κάνουμε υπερβολές στο φαγητό που παραγγέλνουμε!
Μνήμες άεργες του 2ου Γυμνασίου
Κι επειδή τελικά είμαστε αυτό που μπορούμε να θυμηθούμε, οι αυγουστιάτικες συναντήσεις επιτελούν άλλη μια σημαντική λειτουργία. Οι αφηγήσεις – μαρτυρίες των συνομήλικων μας ενεργοποιούν άεργα τμήματα της επεισοδιακής μας μνήμης.
Θυμάστε τότε που ο τάδε φιλόλογος ερχόταν ξενυχτισμένος με το πανάρχαιο μηχανάκι του;
Ρωτά φωναχτά ένας και τα πρόσωπα φωτίζονται. Κι αρχίζουνε να σχολιάζουν και να θυμούνται τα ξεχασμένα. Επιφοίτηση; Όχι.
Απλά ο φίλος μας κούνησε ένα κλαδάκι του δένδρου της συλλογικής μας μνήμης, όπως θα έλεγε ο Αριστοτέλης. Το αποτέλεσμα είναι ότι στο τέλος της συνάντησης όλοι να έχουν κερδίσει κάτι..
Εικόνες, χρώματα, ακούσματα, μυρωδιές, γεύσεις, αγγίγματα και προπαντώς αισθήματα από καταποντισμένες μνήμες ζωντανεύουν στιγμιαία κι αρχειοθετούνται ξανά.
Στο τέλος ένα αίσθημα πληρότητας μένει σαν γλυκιά ανάμνηση.
Συνέχεια παρουσίας…
Ο διεγερτικός τίτλος που διάλεξε ο φίλος Μανώλης για την έκθεση του είναι άλλο ένα σημαντικό συνθετικό των θερινών μας συναντήσεων. Συμμετέχω, άρα υπάρχω. Είμαι παρών στο γίγνεσθαί.
Αν δεν έχεις εμφανιστεί για χρόνια, τότε ρωτάνε ο ένας τον άλλο
«Ρε συ, ποιος είναι αυτός;»
Όταν απόφοιτοι της Σχολής Πλοιάρχων της Ύδρας συναντηθήκαμε μετά από 50 χρόνια τα πρώτα λεπτά ήταν άβολα. Κάποιοι είχαν έλθει από τις άκρες της γης μέχρι τη Λέσχη μας στον Πειραιά.
Ποιος είσαι; ρωτάς κι προσπαθείς να διαρρήξεις, σε λίγα δευτερόλεπτα, τα παραμορφωτικά πέπλα που βάζουν τα χρόνια στη θωριά και στο παράστημα. Ευτυχώς, υπάρχουν τα μάτια! Αψευδείς μάρτυρες της ταυτότητας μας.
Τα μάτια μας ήταν ο σύνδεσμος με τη μακρινή εφηβεία μας στην ουτοπική Ύδρα. Έτσι ξαναγνωριστήκαμε οι θαλασσόλυκοι.
Όμως, λείπανε πολλοί κι αγαπημένοι. Οι παρόντες κοιταζόμαστε επίμονα για να ανανεώσουμε την εικονική μας μνήμη. Να δηλώσουμε τη συνέχεια της παρουσίας μας με την εικόνα μας του 21ου αιώνα.
Βρεθήκαμε κι άλλη μία φορά με λιγότερες παρουσίες…
Ενεργητικότεροι;
«Γιατί είσαι σιωπηλός;» τον ρωτώ. «Αναρωτιέμαι», απαντά, «γιατί δεν κάνουμε φασαρία πια». «Αστα, του λέω, ο καθένας έχει βάσανα, τα δικά του και του σογιού του».
«Κι εγώ που νόμιζα πως γενήκαμε σοφότεροι», λέει κι επιστρέφει στη σιωπή του.
Συνδαιτημόνας που μας άκουγε πέταξε το καρφί του
«Το πύρωμα της καρδιάς λείπει. Κι η όρεξη για γνώση».
«Δεν έχεις δίκιο, απλά κάποιοι μονοπωλούν τις κουβέντες».
Μήπως να επιδιώκουμε νέες εμπειρίες, να παίζουμε παιχνίδια, να διαβάζουμε λογοτεχνία και Μίκυ μάους; Το δικαίωμα στη δια βίου μάθηση δεν έχει ηλικιακό όριο.
Θετική αντίληψη
Οι συναντήσεις συναδέλφων και συμμαθητών είναι ευκαιρία για αλλαγή διάθεσης. Για να υιοθέτησουμε τη θετική αντίληψη.
Την περασμένη εβδομάδα ‘μάλωσα’ παλιό συνάδελφο που επέμενε να βλέπει την πραγματικότητα φορώντας το μαύρο καπέλο της άρνησης και της κριτικής.
«Θυμήσου» του είπα «Η διάθεσή μας, στην ηλικία μας, καθορίζει την ποιότητα της ζωής μας και τη μνήμη μας. Αν συνεχίσεις έτσι θα ξοδέψεις πολύτιμο χρόνο σε απομόνωση και θεραπείες». Ευρήματα δείχνουν ότι η άρνηση της πραγματικότητας οδηγεί στην κατάθλιψη, που μπορεί να μειώσει σημαντικά τη μνήμη μας.
Επιπλέον, η συναισθηματική μας κατάσταση επηρεάζει το είδος των αναμνήσεων που ανακαλούμε.
Ο ιππόκαμπος μας (το κέντρο εισόδου της μνήμης), και η αμυγδαλή (το μέρος του εγκεφάλου που διαχειρίζεται τα συναισθήματα και τη συναισθηματική συμπεριφορά) συνδέονται.
Έτσι, όταν είμαστε σε κακή διάθεση ανακαλούμε θλιβερά γεγονότα.
Συμπερασματικά
Οι συναντήσεις μας κοινωνικές, επετειακές ή Αυγουστιάτικες είναι πολλαπλά χρήσιμες:
JΚαλύπτουν τη φυσική μας ανάγκη να ανήκουμε σε κοινωνικές ομάδες με κοινά χαρακτηριστικά.
JΖωντανεύουν την επεισοδιακή μας μνήμη και τα αισθήματα που συνοδεύουν μνήμες καταποντισμένες.
JΠροσθέτουν ψήγματα πολυγνωσίας.
JΜπορεί να μας επηρεάσουν να αλλάξουμε διάθεση για μια καλύτερη ποιότητα ζωής και μνήμη.
JΖωντανεύουν τις μνήμες των τοπόσημων, σοκακιών, των γειτονιών και των Σχολείων της πόλης μας.
Όπως ακριβώς κάνει η έκθεση του Μανώλη Γεωργαράκη.
