«Μνήμες της Σαμαριάς»

» Αντώνη Γεωργίου Πλυμάκη

Στο πέρασμα του χρόνου είχα πάρα πολλές φορές ασχοληθεί με το φαράγγι της Σαμαριάς, την Αγιά Ρουμέλη και γενικά τα Λευκά όρη. Πίστευα ότι είχα σχηματίσει μια πλήρη εικόνα για την ιστορία τους, τους κατοίκους και τις ασχολίες τους. Είχα γνωρίσει τη χλωρίδα και την πανίδα των κακοτράχαλων βουνών, είχα ακουστά για τα πανέμορφα αλλά και επικίνδυνα φαράγγια της Σαμαριάς, της Τρυπητής του Ελιγιά. Είχα φτάσει πολλές φορές στο οροπέδιο του Ομαλού και είχα αντικρίσει από μακριά τον Γκίγκιλο. Κάποια φορά, είχα μπει για μερικά μέτρα στου Τζανή τη σπηλιά. Φαίνεται όμως ότι δεν ήμουν καθόλου κατεχάρης της Σαμαριάς.

Σαν ήρθε στα χέρια μου το βιβλίο «Μνήμες της Σαμαριάς» του Αντώνη Γεωργίου Πλυμάκη, είδα ότι ήμουν εντελώς ακάτεχος. Είδα ότι στην πραγματικότητα δεν γνώριζα σχεδόν τίποτα για τα Λευκά Όρη, τα φαράγγια, τη Σαμαριά και την Αγιά Ρουμέλη. Μέσα από το βιβλίο του Αντώνη Πλυμάκη έμαθα, και τι δεν έμαθα…

Έμαθα για την ιστορία του χωριού Σαμαριά και της Αγίας Ρουμέλης. Έμαθα για τους κατοίκους και τις ασχολίες τους, έμαθα για τις μικρές βιοτεχνίες που είχαν αναπτύξει. Έμαθα για τα πελώρια κυπαρίσσια της περιοχής, που έδιναν ξυλεία, ακόμα και για την κατασκευή πλοίων, με τα οποία οι Σφακιανοί όργωναν τις θάλασσες και απεκόμιζαν πλούτη. Έμαθα για τους Μύλους, τα πριονιστήρια, τις φάμπρικες και τους Ρασόμυλους. Έμαθα για τους αγριμοκυνηγούς, που με κίνδυνο της ζωής τους, κυνηγούσαν το αγρίμι στα επικίνδυνα γκρεμνά. Πολλοί αγριμοκυνηγοί πλήρωναν με τη ζωή τους αυτό το κυνήγι. Έπρεπε όμως να κυνηγούν, γιατί το κρέας του αγριμιού ήταν απαραίτητο για την επιβίωση τους. Έμαθα για τις οικογένειες, που ζούσαν παλιά στο χωριό Σαμαριά και στην Αγιά Ρουμέλη. Έμαθα για τους Βίγληδες, τους Καλογεράκηδες, τους Τζάτζιμους, τους Κόρκακες, τους Κατσανέβηδες και τους Μανωλέδες.

Από τις φωτογραφίες που περιέχονται στο βιβλίο, είδα τη λεβεντιά των ανδρών και από τα κείμενα γνώρισα πόσο ήταν παλληκάρια. Ανέβηκα νοερά με τον Αντώνη Πλυμάκη στον φοβερό Γκιγκίλο. Πέρασα μαζί του πάλι νοερά το φαράγγι της Σαμαριάς μέσα σε καταιγίδα.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου «Μνήμες της Σαμαριάς» έμαθα για τις εκκλησίες της περιοχής. Τον Άγιο Νικόλαο, τον Χριστό, τον Άγιο Γεώργιο, την Αγία Ζώνη, τον Άγιο Αντώνιο και ιδιαίτερα την εκκλησία της Οσίας Μαρίας, από το όνομα της οποίας πιθανό να πήρε την ονομασία «ΣΑΜΑΡΙΑ» ολόκληρη η περιοχή.

Ανέβηκα πάντα νοερά με τον Αντώνη Πλυμάκη στα σπηλάρια της περιοχής και είδα τις λέσκες των αγριμιών. Συγκινήθηκα πολύ από τις ιστορίες των Αγριμιών που δάκρυζαν για κάποια απώλεια. Διάβασα για την επιθετικότητα των αγριμιών, όταν βρίσκονταν σε μεγάλο κίνδυνο. Έπεφταν στα γκρεμνά και πολλές φορές έπαιρναν μαζί τους στον θάνατο και τον αγριμοκυνηγό. Διάβασα για τους θανάτους αγριμοκυνηγών που πολλές φορές γκρεμίζονταν στην προσπάθεια τους να σκοτώσουν αγρίμια. Διάβασα για τις συμμετοχές των Αγιορουμελιωτών στους Απελευθερωτικούς Αγώνες της Μακεδονίας, στη Βόρεια Ήπειρο, στους βαλκανικούς πολέμους, στη Μικρά Ασία αλλά και πρόσφατα στα βουνά της Πίνδου.

Το βιβλίο «Μνήμες της Σαμαριάς» είναι μεγάλο και σχετικά δύσχρηστο για τον αναγνώστη και ειδικά γι’ αυτόν που έχει μια κάποια ηλικία. Θα μπορούσε η Περιφέρεια Κρήτης ή το Πανεπιστήμιο Κρήτης να επανεκδόσουν το βιβλίο σε μικρότερο σχήμα ή πιθανόν σε δύο ή τρεις τόμους, όχι μόνο στα ελληνικά αλλά και στα γαλλικά και γερμανικά, επειδή αυτοί οι λαοί είναι περισσότερο φυσιολάτρες.

Είναι σίγουρο ότι θα γινόταν ανάρπαστο. Ο Αντώνης Πλυμάκης, εκτός από συγγραφέας πολλών υπέροχων βιβλίων, ήταν και είναι ένας ακούραστος ερευνητής των Λευκών Ορέων αλλά και άλλων περιοχών του νομού Χανίων. Κούμοι- Σπηλιές- Ξωκλήσια ήταν και είναι μέσα στα ενδιαφέροντα του, για τα οποία αρθρογραφεί ακόμη και σήμερα στην εφημερίδα «Χανιώτικα νέα». Ο Αντώνης Πλυμάκης συμμετείχε ενεργά και στη δημιουργία, από τον Ορειβατικό στο καταφύγιο Καλλέργη στα Λευκά Όρη.

Το καταφύγιο Καλλέργη είχε οραματιστεί και πραγματώσει ακόμα και με χειρωνακτική εργασία ο Τάκης Χουλιόπουλος. Αργότερα, ο Τάκης Χουλιόπουλος θα πρωτοστατήσει στη δημιουργία των εγκαταστάσεων του Ναυτικού Ομίλου Χανίων.

Αντώνης Πλυμάκης και Τάκης Χουλιόπουλος πρόσφεραν και προσφέρουν πάρα πολλά στα Χανιά. Μήπως θα πρεπε και τα Χανιά να τους τιμήσουν «εν ζωή»; Έδωσαν τόσα πολλά στα Χανιά. Ας τους δώσουν και τα Χανιά την τιμή που πραγματικά αξίζουν.