Αισθάνομαι μεγάλη συγκίνηση που βρίσκομαι στο μνημόσυνο που διοργανώνει η 5η Ταξιαρχία Κρήτης, για τον ταγματάρχη Αλέξανδρο Ραπτόπουλο, του οποίου το όνομα φέρει το στρατόπεδο που σήμερα βρισκόμαστε.
Τον ηρωϊκό ταγματάρχη που εκτελέστηκε στην Αγιά τις 3-9-1942. Για τον ρόλο του στην αντίσταση της Κρήτης ο Γερμανός στρατηγός, τότε διοικητής του Φρουρίου Κρήτης, στην ανακοίνωση που δημοσίευσε στην εφημερίδα Παρατηρητής των Χανίων στις 5-9-1942, 2 μέρες δηλαδή μετά την εκτέλεση του Ραπτόπουλου στην Αγιά , γράφει:
«Υπό του στρατοδικείου κατεδικάσθησαν εις θάνατον οι κάτωθι Ελληνες υπήκοοι: 1)Αλέξανδρος Ραπτόπουλος απόστρ. ταγματάρχης εκ Βιάννου, λόγω παροχής αρωγής εις τον εχθρόν. Ητο εντεταλμένος διά την Κρήτην της εις την υπηρεσίαν της Αγγλίας τελούσης, εις Αίγυπτον καταφυγούσης, Ελληνικής Κυβερνήσεως. Η αποστολή του συνίστατο εις την οργάνωσιν ενόπλου αντιστάσεως εναντίον Γερμανικών δυνάμεων κατοχής εις Κρήτην. Πρός τον σκοπόν τούτον είχον αποσταλεί εις αυτόν όπλα εξ Αιγύπτου. Κατά τον χειμώνα 1941-1942 διηύθυνε πολλάκις την ενέργειαν αποστολών εις Αίγυπτον πρώην Αγγλων στρατιωτών και Ελλήνων εθελοντών, επιθυμούντων να καταταχθώσιν εις τον αγγλικόν στρατόν.»
Θα μου επιτρέψετε να πω λίγα μόνο λόγια γι αυτόν, αφού είμαι γιός του Κωνστ. Μπασιά, αρχηγού ανταρτικού σώματος κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής. Ο Κωστ. Μπασιάς ήταν αρχιφύλακας στις φυλακές Αγιάς, κατά το πρώτο διάστημα της κατοχής, μέχρις ότου δηλαδή φύγει οριστικά από αυτές, το 1942. Συνεργάστηκε με τον Αλέξανδρο Ραπτόπουλο, του οποίου και διοργάνωσε την απόδραση, για να τον σώσει από την εκτέλεση.
Είναι γνωστό, πως ο Αλ. Ραπτόπουλος όταν ήλθε το τέλος του 1941 στο νομό Χανίων, προκειμένου να επεκτείνει το αντιστασιακό έργο του και στη Δυτική Κρήτη, ήλθε σε επαφή με τον παλιό και γενναίο αρχηγό του Μακεδονικού αγώνα, διοικητή λόχου πολεμιστών στη Μάχη της Κρήτης αλλά και πολεμιστή και σε άλλους πολέμους, τον Λακκιώτη ταγματάρχη Μανώλη Νικολούδη.
Ο Αλέξανδρος Ραπτόπουλος και ο Εμμανουήλ Νικολούδης, συνεννοήθηκαν(1) τότε με τον Κωνσταντίνο Μπασιά, αφού γνώριζαν την μέχρι εκείνη την εποχή δράση του κατά του κατακτητή, και του ανέθεσαν να μεταβεί στην επαρχία της καταγωγής του, την επαρχία Σελίνου, και να οργανώσει εκεί ανταρτικό σώμα ,για να αντιμετωπίσει τους κατακτητές, αλλά και για να βρει κατάλληλα μέρη ,που θα φυλασσόταν το πολεμικό υλικό που θα έστελνε το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής στην δυτική Κρήτη.
Πράγματι, όλα αυτά υλοποιήθηκαν. Ένα πρακτικό ορκωμοσίας αγωνιστών, που υπεγράφη στις 10 το βράδυ, της 10ης Ιανουαρίου 1942, στην εκκλησία της Παναγίας της Κεράς στο χωρίο Μονή Σελίνου, αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Ηταν μια εποχή, που οι κατακτητές ήταν παντοδύναμοι και ελάχιστοι τολμούσαν να σταθούν κόντρα σε αυτούς. Το πρακτικό αυτό που το υπέγραψαν 109 άνδρες κυρίως από το Σέλινο, πολλοί από τους οποίους έχασαν την ζωή τους μέσα στην κατοχή, έχει σήμερα διασωθεί και αντίγραφα του υπάρχουν σε διάφορα μουσεία, όπως της Σούγιας και του Θερίσου, αλλά και στο διαδίκτυο. Τότε, περισσότεροι από 200 άνδρες εντάχθηκαν στο ανταρτικό σώμα του Κων. Μπασιά.
Δυστυχώς, ο ηρωϊκός αξιωματικός Αλέξανδρος Ραπτόπουλος, μετά από προδοσία που έγινε στην ανατολική Κρήτη, συνελήφθη από τους κατακτητές. Οταν τον μετέφεραν στις φοβερές φυλακές Αγιάς, ο Κων. Μπασιάς, που ήταν αρχιφύλακας στο Ελληνικό τους τμήμα, διοργάνωσε την απόδραση του, καθώς και του στενού του συνεργάτη λοχαγού Σταματουλάκη. Τότε δεν είχαν ακόμη περάσει από το στρατοδικείο, που λίγο αργότερα τους καταδίκασε σε θάνατο. Ετσι, τους έβαζαν μαζί με άλλους κρατουμένους να κάνουν στους αγρούς γύρω από τις φυλακές, διάφορες αγροτικές εργασίες. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στον Κωνστ. Μπασιά, να οργανώσει την απόδραση τους, με σοβαρό βέβαια κίνδυνο και της δικής του ζωής.
Δυστυχώς, στην ευκαιρία που παρουσιάστηκε τότε, αρνήθηκαν να δραπετεύσουν(2), επειδή πίστευαν ότι έπρεπε πρώτα να ειδοποιήσουν τις οικογένειες τους να φυλαχθούν, φοβούμενοι τα σκληρά αντίποινα του κατακτητή, εναντίον των οικογενειών τους και των κατοίκων της περιοχής τους. Δραπέτευσε όμως ο Λευτέρης Χαιρέτης ,που καταγόταν από το Νομό Ηρακλείου, επίσης κρατούμενος του εχθρού, που βρισκόταν τότε μαζί τους και έτσι σώθηκε. Όμως η ευκαιρία αυτή χάθηκε για τους Αλ. Ραπτόπουλο και Εμμ. Σταματουλάκη . Οταν αργότερα καταδικάστηκαν σε θάνατο και κλείστηκαν στα κελιά των μελλοθανάτων, από εκεί η δραπέτευση τους ήταν κάτι το πολύ δύσκολο. Όμως, και εκεί προσπάθησε ο Κωνστ. Μπασιάς να τους βοηθήσει, συνεργαζόμενος με τον αξιωματικό Κων. Φεραρόλη, που ήταν και αυτός κρατούμενος στις φυλακές Αγιάς, ο οποίος είχε μεν αρχικά καταδικαστεί σε θάνατο, αλλά είχε μειωθεί η ποινή του και έτσι, τον άφηναν να κάνει διάφορες αγγαρίες, στα κτίρια των φυλακών.
Ο Κωνστ. Μπασιάς την περίοδο εκείνη προσέφερε βοήθεια και σε άλλους κρατουμένους, προκειμένου να δραπετεύσουν, όπως στον Ιωάννη Τσαγκαράκη(3) από το χωριό Ζαρός Ηρακλείου, δικασμένο σε 10 χρόνια φυλάκιση, που τελικά δραπέτευσε και σώθηκε. Οι Γερμανοί καταλογίζοντας ευθύνες στον Κ. Μπασιά για τις δραπετεύσεις που έγιναν, αποφάσισαν να τον συλλάβουν και να τον φυλακίσουν, γεγονός, που δεν του άφησε πλέον περιθώριο για άλλη προσπάθεια , προκειμένου να βοηθήσει στη δραπέτευση του Αλ. Ραπτόπουλου.
Αυτό που έχει σημασία είναι, ότι ο Αλέξανδρος Ραπτόπουλος, ένας γενναίος αξιωματικός, που πολέμησε και σε παλαιότερους πολέμους, και τιμήθηκε με το Χρυσό αριστείο ανδρείας, θυσίασε την ζωή του για την απελευθέρωση της πατρίδας μας και γι αυτό αξίζει κάθε τιμή και ευγνωμοσύνη.
Ετσι, με χαρά βλέπουμε ότι οι ο Ελληνικός στρατός τον έχει τιμήσει, δίδοντας το όνομα του στο στρατόπεδο που σήμερα βρισκόμαστε, αλλά και διοργανώνοντας το σημερινό μνημόσυνο.
Παραπομπές
1)Βλέπε αρχείο Κ. Μπασιά.
2) Βλέπε: α)βιβλίο Αννας Μανουκάκη-Μεταξάκη «ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΛΑΚΗ (1942)», σελίδες 90-91. β)Αρχείο Κ. Μπασιά, κτλ.
3) Λεπτομέρειες υπάρχουν στη βιντεογραφημένη αφήγηση του γιού του, που υπάρχει στο αρχείο Κ. Μπασιά.
*Χαιρετισμός Λουκά Μπασιά στην εκδήλωση για τον Αλέξανδρο Ραπτόπουλο στις 6-10-2018
