Η απώλεια του παπα-Γιάννη, του δικού μας ιερέα, έφερε θλίψη και οδύνη όχι μόνο στους ενορίτες του, μα και σε όλους που τον είχαν γνωρίσει έστω και μία φορά.
Είδα, από το ψαλτήρι που βρισκόμουν, τους περισσότερους μαυροφορεμένους που περίμεναν στη σειρά να δώσουν τον ύστατο χαιρετισμό στον τόσο αγαπητό και οικείο παπα-Γιάννη. Κι αυτός ήταν τόσο γαλήνιος και ήρεμος λες και κοιμόταν μακάρια στο απέριτο φέρετρό του. Τα δάκρυα πολλών, εκτός των συγγενών, αυλάκωναν τα μάγουλά τους ασταμάτητα. Όμως τη μεγαλύτερη εντύπωση μου έκαμε το πλήθος των ιερωμένων που ήλθαν ακόμη και από το Ηράκλειο, να δώσουν το δικό τους αποχαιρετισμό: «Ανάπαυσον την ψυχήν του κεκοιμημένου δούλου Σου Ιωάννη ιερέως, αδελφού και συλλειτουργού ημίν γενομένου». Κι ο δεσπότης μας φανερά θλιμμένος, με δυσκολία συγκρατούσε τα δάκρυά του. Βλέπετε η αγάπη και στοργή γι’ αυτόν ήταν ιδιαίτερη. Θυμάμαι μια χρονιά πήγαμε με τη σύζυγό μου να του ευχηθούμε για την ονομαστική του εορτή και τον βρήκαμε μέσα στο λιτό δωμάτιο του παπα-Γιάννη.
«Τι νομίζεις Στέλιο, μόνο εσύ αγαπάς τον παπα-Γιάννη… Ομολογώ ότι δεν γνώριζα πολλούς από τους ιερωμένους αυτούς και τους έμαθα από το εμπεριστατωμένο, αναλυτικό και λογοτεχνικά δομημένο ευχαριστήριο της οικογένειάς του. Από το Ηράκλειο ο αρχιεπίσκοπος Ειρηναίος έστειλε αντιπροσώπους ιερείς μια και ο ίδιος αδυνατούσε να παραστεί. Βέβαια η γνωριμία και ο δεσμός τους χρονολογεί από τα χρόνια που ήταν Σχολάρχης της Ιερατικής Σχολής που λειτουργούσε τότε σε αίθουσες της Μονής Αγίας Τριάδος. Όπως τον βλέπετε στην αναμνηστική φωτογραφία με μαύρα ακόμα γένια και μαλλιά όπως και ο παπα-Γιάννης, ενώ συνομιλεί με την μητέρα μου τη συγχωρεμένη σε μια σχολική εορτή του 1/θ τότε Δημ. Σχολ. Χωραφακίων όπου υπηρετούσα (φωτ. κάτω). Ήταν νομίζω το 1966. Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα ερχόταν για τον ύστατο χαιρετισμό και να λάβουν μέρος στην εξόδιο ακολουθία, πέραν από τους ηγουμένους και ιερείς του νομού Χανίων, ο ηγούμενος της Ιεράς Μονής Ρουστίκων και ο πρωτοσύγγελος της Ιεράς Μητροπόλεως Λάμπης και Σφακίων. Παρέστησαν επίσης ο δήμαρχος Χανίων κ. Αναστάσιος Βάμβουκας, ο πρώην βουλευτής Χρήστος Μαρκογιαννάκης, ο δ/ντης της Τροχαίας κ. Ιωάννης Βλαχάκης, αντιδήμαρχοι, εκπρόσωποι του στρατού, δικαστικοί και εκπαιδευτικοί των σχολείων της περιοχής. Στο ψαλτήρι η Βυζαντινή χορωδία του Συνδέσμου Ιεροψαλτών “Γεώργιος ο Κρης” με χοράρχη τον Δημήτρη Κιτάκη ένωνε τους υπέροχους ύμνους της Ιερής τελετής με τη μελωδική συγχορδία των κληρικών που συνόδευαν το σκήνωμα του παπα-Γιάννη στο ουράνιο στερέωμα. Τι τιμή! Επρεπε να έλθει αυτή η στιγμή για να φανεί η αγάπη, ο σεβασμός και η εκτίμηση που έτρεφαν όλοι στο πρόσωπο του και που ο ίδιος είχε προετοιμάσει! Τα δάκρυα πολλών -εκτός των συγγενών- αυλάκωναν το πρόσωπό τους συνεχεια. Πρώτος ο σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης μας κ. Δαμασκηνός μίλησε από καρδιάς εξαίροντας το ήθος, την ταπεινότητα και εργατικότητα του προκειμένου σκηνώματος. Ακολούθως ο γενικός αρχιερ. επίτροπος πρωτ. Γεώργιος Περάκης ανέφερε το βιογραφικό του και στη συνέχεια με λογοτεχνική γλαφυρότητα έπλεξε το εγκώμιο του παπα-Γιάννη. Ένα μικρό απόσπασμα: «Στα Μοναστήρια του Ακρωτηρίου, στις κατασκηνώσεις Αγιος Παύλος που κάθε τετρ. μέτρο το έχει πατήσει με τη λεβεντιά του και το έχει ποτίσει με τον ιδρώτα του, ιδρώτας ευλογημένος. Άλλοτε καθαρίζει το χώμα, ξεχερσώνει κλαδεύοντας τα δέντρα, ποτίζοντας φτιάχνοντας συνεχώς τα λάστιχα γονατίζοντας εκατοντάδες φορές, για να κάμει το άνυδρο αυτό κομμάτι της γης του Ακρωτηρίου, παράδεισο για τα δικά μας, τα δικά σας παιδιά…». Εκλεισε τους επικηδείους ο πρόεδρος του Συνδ. Ιερέων Ν. Χανίων πρωτοπρ. Αντώνιος Σαπουνάκης ο οποίος εξήρε το ήθος και την εργατικότητά του. Η προσωπική μου σχέση με τον παπα-Γιάννη ξεκινά από την δεκαετία του ’60 όταν ήμουν ο μοναδικός ψάλτης της Ι. Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Πολλές φορές πηγαινοερχόμουν από τα Χανιά με τη βέσπα μου με βροχή, παγωνιά και κρύο γιατί έπρεπε να εξυπηρετηθεί η εκκλησία. Η υποδοχή ήταν πάντα θερμή και φιλόξενη. Ετσι με τα χρόνια σφυρηλατήθηκε μια αγνή και άδολη αδελφική φιλία. Στη φωτ. πάνω αριστερα, βλέπετε το νεαρό παπα – Γιάννη και μένα σύντεκνο να βαφτίζω το 1968 την πρωτότοκη θυγατέρα του κουνιάδου του, αλησμόνητου Μανώλη Τσιτωνάκη. Και το όνομα αυτής Κατερίνα.
Είχα την αγαθή τύχη να πω το δικό μου αντίο δύο μέρες πριν μας αφήσει οριστικά όταν πήγα να τον δω. Ηταν γερμένος στον καναπέ του, του έπιασα το χέρι χαϊδεύντας το χέρι του και λέγοντάς του ένα αστείο, χαμογέλασε. Όμως ο θάνατος ήταν ζωγραφισμένος στο πρόσωπό του. Το τελευταίο διάστημα δεν ήθελε επισκέψεις κι ούτε ήθελε να μιλεί κανείς για αρρώστιες. Ηταν τόσο περήφανος και αξιοπρεπής ακόμη και την ύστατη ώρα. Ευτυχώς είχε τον φύλακα άγγελό του, την μοναχοκόρη του Μαρία, που του συμπαραστάθηκε όλο το διάστημα της σκληρής δοκιμασίας του ανυπόφορου πόνου, νύχτα – μέρα… Το τελευταίο διάστημα μου έλεγε: «Κύριε Στέλιο, τώρα πια… μόνο ο Θεός…».
Κατά καιρούς έχω δημοσιεύσει στη φιλόξενη τούτη εφημερίδα άρθρα που έχουν σχέση με τον παπα-Γιάννη και τις δραστηριότητές του. Αντιγράφω λοιπόν μερικά αποσπάσματα απ’ αυτά. Το πρώτο αναφέρεται στο πανηγύρι που γίνεται στο εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στο Γενέθλιο του Ιωάννου του Προδρόμου βρίσκεται στο γραφικό λιμανάκι του Τερσανά.
…«Σε λίγο ο ήχος της γλυκόλαλης καμπάνας ακούστηκε και ο παπα-Γιάννης ο εφημέριος της περιοχής, δεν άργησε “να βάλει το ευλογητός” για τον εσπερινό.
Φυσιογνωμία γνώριμη και οικεία, με το παράστημα τ’ αντρίκειο και τη λεπτή και λευκή γενειάδα του και κόμη, που συνταίριαξαν με τα ταπεινά και φθαρμένα θαρρώ λευκά άμφιά του. Ούτε σταυρούς, ούτε επιγονάτια, ούτε άλλο εφήμερο και επιδεικτικό φτιασίδι… Στο λαιμό του κρεμόταν τα γυαλιά του μόνο για να διαβάζει τις ευχές. Και ως άνθρωπος όμως ο παπα-Γιάννης είναι απλός, καταδεκτικός και ανθρώπινος. Ντόμπρος και αληθινός. Αγωνίστηκε και αγωνίζεται για την οικογένειά του που μεγάλωσε και πλήθυνε με τα αγαπημένα του εγγόνια. Δεν σας είπα όμως ότι είναι εξίσου και άριστος γεωργός. Κάθε μέρα στα χωράφια με τα ροζιασμένα χέρια του, από νύχτα σε νύχτα. Τις Κυριακές όμως και τις μεγάλες σκολάδες αναπαύεται, όπως και όλοι οι παλιοί Χωραφακιανοί.
Η γλυκύτατη και μοναδική βυζαντινή μελωδία που βγήκε από τους καλλίφωνους πρωτοψάλτες μέλη της Βυζαντινής χορωδίας του Συνδέσμου Ιεροψαλτών Χανίων με τ’ Ανοιξαντάρια και τις άλλες μελωδίες της ημέρας, άρωμα πνευματικό, ξεχύθηκε κι απλώθηκε παντού κι έπαιξε με το άρωμα του θύμου, του σκίνου, της χαρουπιάς. Το “Φως ιλαρόν” ήρθε ακριβώς στην ώρα του, καθώς η ανεπανάληπτη κορύφωση της ιερής τελετής ανακατευόταν μυστηριακά με τις τελευταίες αχτίνες του ήλιου που μας χρύσωναν από απέναντι, καθώς βυθιζόταν στο κόλπο των Χανίων.
15-8-2012: “Ο Δεκαπενταύγουστος στα Χωραφάκια και η οφειλόμενη τιμή στον παπα-Γιάννη.
…«Η συγκίνηση και η χαρά μου ήταν πολύ μεγάλη όταν στην επιβαλλόμενη από το τυπικό στιγμή, μετά τις σχετικές ευχές, είδα τον επίσκοπο να επιδίδει το οφφίκιον του πρωτοπρεσβυτέρου, τον επίχρυσο σταυρό δηλαδή και το επιγονάτιο, στον πάντα ταπεινό και καλοσυνάτο παπα-Γιάννη. Έλαμπε από χαρά ο δεσπότης. Ήταν γνωστό ότι αρνιόταν αυτήν την τιμή, που ομολογουμένως το άξιζε. “Ομως, σήμερα, όπως ο ίδιος είπε, συμπληρώνονται 45 χρόνια από την ημέρα που λειτούργησα για πρώτη φορά στο πανηγύρι της Παναγίας… Είναι λοιπόν ιδαίτερη μέρα για μένα η σημερινή, γι’ αυτό και αποδέχτηκα τη μεγάλη τιμή που μου προσέφερε ο σεβασμιότατος μητροπολίτης μας. Σημειωτέον ότι, νομίζω, δεν ξαναείδα να φορά τα οφφίκιον του Πρωτοπρεσβυτέρου”». Τόσο ταπεινός ήταν ο παπα-Γιάννης…
5-12-2013: Ενοριακό Κέντρο Χωραφακίων
.«..Εισερχόμενος αντίκρυσα μια εντυπωσιακή αίθουσα με καλαίσθητα τραπέζια, παραδοσιακές καλόγουστες και άνετες καρέκλες, λειτουργικά έπιπλα κουζίνας με εξοπλισμό για παρασκευή καφέ, χυμών, γλυκών και άλλων παρασκευασμάτων. Κοσμοπλημμύρα από χωριανούς, Χανιώτες και κατοίκους άλλων περιοχών. Κάθε νοικοκυρά που ερχόταν κρατούσε και κάτι φτιαγμένο από τα χέρια της μαζί με τα ανάλογα σερβίτσια… Ο παπα-Γιάννης, με το πετραχήλι και το μαύρο σκουφί του, άρχισε με τη μελωδική φωνή του τα ειδικά τροπάρια και ευχές, βοηθούμενος από τον ψάλτη Μανώλη Κουτράκη… (φωτ. πάνω δεξιά). Το πρόσωπο του παπα-Γιάννη έλαμπε από χαρά και συγκίνηση. Στην εμπιστοσύνη που έχουν όλοι στο πρόσωπό του οφείλεται ασφαλώς αυτό το επίτευγμα. Είναι ιδιαίτερα αγαπητός απ’ όλους… Ευσεβής, ταπεινός, προσηνής, αξιοπρεπής και αρωγός στα πολλαπλά προβλήματα των ενοριτών του… Σε ιδιαίτερη συζήτηση που είχαμε μου ανέφερε ότι επιθυμία του είναι, εκτός από Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο, να γίνει και κοινωνικός τόπος τελέσεως γάμων, βαπτίσεων, δηλ. μετά το μυστήριο στην εκκλησία που είναι δίπλα να χρησιμοποιούν την αίθουσα για τη σχετική δεξίωση, όπως και ονομαστικών εορτών. Δείχνοντας το καλό παράδειγμα, θα κάμει εκεί την προσεχή του ονομαστική εορτή».
Να με συμπαθάτε για την περίσσεια ακριβολογία μου, νομίζω όμως για τον παπα-Γιάννη το άξιζε…
