Εις μνημόσυνο αιώνιο

«Σ’ αυτούς που δεν στάθηκαν τυχεροί να χαρούν τον κόσμο για τον οποίο αγωνίστηκαν» αφιερώνει «με πολλή συγκίνηση και εκτίμηση» το ιδιαίτερα ενδιαφέρον νέο βιβλίο του ο Νικόλαος Βαβουλές.
Πρόκειται για έργο ζωής του συγγραφέα, ο οποίος, αφού είχε διαπιστώσει πριν από πολλά χρόνια την έλλειψη μιας ολοκληρωμένης καταγραφής των θυμάτων της Μάχης της Κρήτης και της κατοχής, «από και στον Νομό Χανίων», αποφάσισε, χωρίς να λογαριάσει κόπους και έξοδα, να ερευνήσει όλες τις διαθέσιμες πηγές, να καταγράψει και να αφήσει «εις μνημόσυνο αιώνιο» τα ονόματα των συμπολιτών και γενικότερα των συμπατριωτών μας που έδωσαν το αίμα τους για να ποτιστεί το δέντρο της λευτεριάς μας. Το δηλώνει ο ίδιος εμφαντικά στον πρόλογο του βιβλίου: «Κατόρθωσα ύστερα από πολύχρονες και επίμονες προσπάθειες να συγκεντρώσω περίπου 2.500 ονόματα Χανιωτών ή ξένων πολιτών που έχασαν τη ζωή τους κατά τη μάχη της Κρήτης και την κατοχή στον Νομό Χανίων ή Χανιωτών εκτός Νομού, εκτός από τους στρατιωτικούς Ελληνες, Βρετανούς, Γερμανούς, Ιταλούς, Σοβιετικούς που ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες και που αναφέρονται στους επί μέρους καταλόγους αριθμητικά».
Ο συγγραφέας ύστερα από τους σχετικούς ελέγχους που πραγματοποίησε, βρήκε και  κατάγραψε σε 12 καταλόγους τα ονοματεπώνυμα των πεσόντων (με τον τόπο καταγωγής, τον τόπο και την ημερομηνία θανάτου) και σε ένα 13ο τα μνημεία των θυμάτων της μάχης Κρήτης και της κατοχής που βρίσκονται στις διάφορες κοινότητες του Νομού μας. Δεν αναγράφεται η ηλικία, αλλά πού να βρεθεί για όλους;
Θα μπορούσα να σταθώ σε κάποιον από τους καταλόγους του βιβλίου και να τον σχολιάσω με τον τρόπο μου. Σε ποιον όμως; Σ’ αυτόν που αναγράφει αυτούς που έπεσαν πολεμώντας ή σ’ εκείνους που ουσιαστικά δολοφονήθηκαν επειδή βρέθηκαν κοντά στα θέατρα των μαχών; Σ’ αυτόν που αναγράφει τα ονόματα των συμπολιτών μας, Εβραίων και Χριστιανών που τους έπνιξαν στη θάλασσα ή σ’ εκείνον που αναφέρει όσους οι Ναζί έσυραν στο Νταχάου και στ’ άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τους έκαψαν όπως καίμε τα ξύλα; Μήπως, τέλος, σ’ εκείνους τους καταλόγους που αναγράφουν τα ονόματα των αθώων συμπατριωτών μας που δολοφονήθηκαν, αδίκαστοι κι αναπολόγητοι, και ντύθηκαν στα μαύρα ακόμη και οι τοίχοι των σπιτιών στα μαρτυρικά χωριά τους; Δεν θα το αποτολμήσω. Στέκομαι όμως με το ρίγος που επιβάλλεται στον κατάλογο 4 με τον τίτλο «εκτελεσθέντες στην Αγιά» και η σκέψη μου πηγαίνει στον φοβερό «στύλο» καθώς και στους αθώους που προσδέθηκαν σ’ αυτόν από ολόκληρη την Κρήτη και όχι μόνο και δημιούργησαν τον φοβερό, τον αξέχαστο «Γολγοθά»… «Ας είναι τούτος ο κατάλογος, γράφει προλογικά ο κ. Βαβουλές, ένα μνημόσυνο στους επώνυμους και ανώνυμους πατριώτες που εκτελέστηκαν εκεί και ένα κερί που θα καίει στο διηνεκές για να θυμίζει στους ερχόμενους τις θυσίες των προγόνων»…
Πριν από κάθε κατάλογο προτάσσεται μικρή  κατατοπιστική εισαγωγή, ενώ στον 3ο προτάσσονται περισσότερες σύντομες ιστορικές – διευκρινιστικές αναφορές τόσο για την εξέλιξη της Μάχης της Κρήτης όσο και για τα σκληρά αντίποινα που οι δυνάμεις της κατοχής εξαπέλυσαν εναντίον όλων…
Το βιβλίο δεν μας δίδει απλά, ταξινομημένα κατά κατηγορίες τα ονόματα και τα άλλα στοιχεία των θανατωθέντων (ανδρών, γυναικών, παιδιών κ.λπ.). Προσφέρει και κάτι άλλο: Μας μεταφέρει το πνεύμα και το κλίμα της εποχής τόσο με τα σύντομα, αλλά περιεκτικά, εισαγωγικά κείμενά του όσο και με τις εκφραστικές φωτογραφίες των γεγονότων της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, ενώ με τις άλλες φωτογραφίες των μνημείων των πεσόντων που περιέχει επιτυγχάνονται δύο βασικοί στόχοι: Μας μεταδίδει τη φρίκη και φυσικά την απέχθεια σε κάθε πόλεμο και μας υπενθυμίζει το χρέος μας να υψώσουμε ένα αντάξιο και αντιπροσωπευτικό μνημείο για τους πεσόντες κατά τη Μάχη της Κρήτης και την κατοχή. Γιατί όχι και ένα «Λεύκωμα», με τα στοιχεία και τις φωτογραφίες εκείνων που χάθηκαν για μας;
Στο τέλος ο συγγραφέας παραθέτει πλούσια  βιβλιογραφία, παραρτήματα, χρονολόγιο και επίλογο. Με όλα αυτά τα στοιχεία το πολυσέλιδο βιβλίο γίνεται πολύτιμος οδηγός για όλους όσους θελήσουν να εντρυφήσουν σ’ αυτή την ιστορική, την ιδιαίτερα αξιομνημόνευτη περίοδο του νησιού μας.
Είναι προφανής ο μόχθος του κ. Βαβουλέ για την πληρότητα των καταλόγων που παραθέτει ώστε να παραδοθούν «εις μνημόσυνο αιώνιο» οι νεκροί της γερμανικής θηριωδίας (των βομβαρδισμών, της Μάχης, των αντιποίνων, των ομαδικών εκτελέσεων στη στεριά και στη θάλασσα…) και αξίζει εκτός από τα θερμότατα συγχαρητήριά μας και τη στήριξη όλων και ξεχωριστά του Δήμου και της Αντιπεριφέρειας.
Συγχαρητήρια θερμά επίσης αξίζουν και οι «εκδόσεις Ερεισμα» όχι μόνο για την άψογη εκδοτική παρουσίαση του παραπάνω βιβλίου, αλλά και για τις άλλες εξαιρετικές εκδόσεις που έχει πραγματοποιήσει το τελευταίο διάστημα.