Μόνο το 8,2% του ανθρώπινου DNA είναι “λειτουργικό”

Ούτε το ένα δέκατο του DNA του ανθρώπου δεν έχει κάποια σημαντική λειτουργία μέσα στον οργανισμό, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, που βασίστηκε σε συγκρίσεις με άλλα ζώα και αναμένεται να αναζωπυρώσει τη διαμάχη για το κατά πόσο είναι πράγματι άχρηστο το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου γενετικού υλικού. Η νέα μελέτη υπολόγισε ότι μόνο το 8,2% του DNA μας είναι «λειτουργικό», δηλαδή χρήσιμο σε κάτι, μια πολύ διαφορετική εκτίμηση από αυτήν που είχαν κάνει το 2012 οι επιστήμονες της διεθνούς ομάδας «Εγκυκλοπαίδεια Στοιχείων DNA» (ENCODE) ότι το 80% του γονιδιώματός μας έχει τελικά κάποια χρήσιμη βιοχημική λειτουργία.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, με επικεφαλής τον καθηγητή Κρις Πόϊντινγκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γενετικής «PLoS Genetics», σύμφωνα με τις βρετανικές «Γκάρντιαν» και «Ντέιλι Μέιλ», υποστηρίζουν ότι κακώς η ερευνητική κοινοπραξία ENCODE έδωσε τόσο ευρύ ορισμό στο τι είναι λειτουργικό και χρήσιμο από βιοχημική άποψη, καθώς δεν αρκεί να ‘κάνει’ κάτι ένα κομμάτι του DNA, αλλά αυτό το ‘κάτι’ πρέπει και να είναι αποδεδειγμένα ωφέλιμο για τον οργανισμό.
Για τους Βρετανούς επιστήμονες σημαντικό κριτήριο αποτελεί πόσο ποσοστό του DNA στα ζώα έχει αποφύγει να υποστεί μεταλλάξεις κατά τα τελευταία 100 εκατ. έτη, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό ακριβώς το τμήμα του γενετικού υλικού είναι όντως χρήσιμο και ζωτικό. Οι ερευνητές συνέκριναν, με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών, τα γονιδιώματα διαφόρων θηλαστικών, από ποντίκια και λαγούς έως σκύλους, άλογα και ανθρώπους.
Από τη συγκριτική αυτή μελέτη, προέκυψε η εκτίμηση ότι μόνο το 8,2% του ανθρώπινου DNA έχει κάποια πράγματι χρήσιμη λειτουργία. Το υπόλοιπο 91,8%, κατά τους ερευνητές, είναι εξελικτικό απομεινάρι – ένα DNA-σκουπίδι, μέρος του οποίου προέρχεται από αρχαίους ιούς, οι οποίοι κάποτε ενσωματώθηκαν στο γενετικό υλικό των προγόνων μας.
«Τείνουμε να πιστεύουμε ότι όλο το DNA μας πρέπει να κάνει κάτι. Στην πραγματικότητα όμως, μόνο ένα μικρό κομμάτι του κάνει κάτι», δήλωσε ο ερευνητής Κρις Ραντς. «Δεν έχουμε επιστημονικές ενδείξεις ότι το 92% του γονιδιώματός μας συνεισφέρει καθόλου στη βιολογία μας. Απλώς ‘κάθεται’ εκεί και πιάνει χώρο», πρόσθεσε ο ερευνητής Γκέρτον Λούντερ.
Αλλά ακόμη και από το λειτουργικό 8,2% του DNA, δεν έχει όλο την ίδια σημασία. Μόνο το 1,2% είναι το κατ’ εξοχήν σημαντικό κομμάτι, επειδή κωδικοποιεί τις πρωτεΐνες που ελέγχουν σχεδόν όλες τις κρίσιμες βιολογικές λειτουργίες του ανθρώπου. Το υπόλοιπο 7% εμπλέκεται κυρίως στην ενεργοποίηση και απενεργοποίηση, δηλαδή στην «έκφραση» των γονιδίων που κωδικοποιούν τις πρωτεΐνες, ανάλογα με την χρονική φάση, το σημείο του σώματος, το περιβάλλον και άλλους παράγοντες.
«Οι πρωτεΐνες που παράγονται, είναι ουσιαστικά ίδιες σε όλα τα κύτταρα του σώματός μας. Όμως ποιές από αυτές θα ενεργοποιηθούν κάθε φορά, σε ποιό σημείο στο σώμα και πότε, αυτό πρέπει να ρυθμιστεί – και αυτή είναι η δουλειά που κάνει το 7%», δήλωσε ο Ραντς.
Σύνδεσμος: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση:http://www.plosgenetics.org/article/info:doi/10.1371/journal.pgen.1004525