Μέσα σε λίγες µόνο δεκαετίες περάσαµε από το αυταρχικό, κάθετο, πατερναλιστικό και ανυπόληπτο µάνατζµεντ σε ένα µάνατζµεντ στερούµενο κάθε µορφής εξουσίας, κάτι που είναι εξίσου µη αξιοζήλευτο.
Ο άνθρωπος δεν θεωρείται πια «λύκος για το συνάνθρωπό του». Ωστόσο, οι εργαζόµενοι προτιµούν την τηλεργασία, οι στάσεις εργασίας συνεχίζουν να συσσωρεύονται, η δυστυχία φθάνει σε υψηλό επίπεδο, οι εξουθενώσεις τόσο άφθονες, οι κόουτς και οι ψυχολόγοι σε µεγάλη ζήτηση.
Πώς γίνεται λοιπόν να αποφευχθεί αυτή η εξισωτική ανοησία χωρίς να επιστρέψουµε στον αυταρχισµό του παρελθόντος. Πώς µπορούµε να αποφύγουµε τη σηµερινή δηµαγωγία του όλα-οριζόντια, αποφεύγοντας παράλληλα την περασµένη ακαµψία του όλα-κάθετα;
Με την επαναβεβαίωση της εξουσίας, η οποία βρίσκεται κάπου στο µέσον µεταξύ των δύο ακραίων εννοιών του µάνατζµεντ. Αυτή η επανεκτίµηση δεν είναι χωρίς κάποια σύγχυση που πρέπει να ξεκαθαριστεί.
ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ
Η εξουσία δεν παντρεύεται εύκολα µε τη δηµοκρατία. Γιατί η αναγνώριση και η αποδοχή της ανωτερότητας (από την οποία εξαρτάται η εξουσία) γρήγορα έρχεται σε αντίφαση µε την τρέχουσα (αλλά ψευδή) ερµηνεία της δηµοκρατικής αξίας της ισότητας σύµφωνα µε την οποία όλα είναι ίσα. Πώς µπορούµε να παραδεχτούµε την ανωτερότητα σε µια κοινωνία που τείνει να συγχέει την ισότητα µε την ισοδυναµία; Αλλά η ισότητα δικαίου δεν είναι ισοδυναµία γεγονότων. Είµαστε όλοι ίσοι νοµικά, αλλά δεν είµαστε ισοδύναµοι. Κάποιοι λειτουργούν καλύτερα από άλλους, κάποιοι έχουν µεγαλύτερη αξία από άλλους. Το να µην το παραδεχόµαστε σηµαίνει άρνηση αναγνώρισης των ανθρώπων στην πραγµατική τους αξία.
Στην εποχή της ισότητας, κάθε ανισότητα εξοµοιώνεται αµέσως µε την αδικία. Όµως υπάρχουν άδικες ισότητες και ανισότητες που αποδεικνύονται δίκαιες. Αυτό ονοµάζεται δικαιοσύνη. Αν κάποιος πληρώνει περισσότερους φόρους από το γείτονά του, αυτό είναι δικαιολογηµένη ανισότητα. Αν κάποιος λαµβάνει λιγότερη κοινωνική βοήθεια από έναν άνεργο, αυτό είναι δίκαιη ανισότητα.
Σε αυτή την εξισωτική φρενίτιδα, η ενέργεια µε την οποία κάποιος τίθεται σε κατώτερη ιεραρχική τάξη εξοµοιώνεται βιαστικά µε την υποταγή. Οι όροι ενώνονται µε την κοινή ιδέα της υπακοής, εξού και η εύκολη συγχώνευσή τους. Αλλά είναι απαραίτητη µια διάκριση µεταξύ της υποτέλειας (υπακοής αναγνωρίζοντας τη νοµιµότητα του εντολοδόχου και δυνατότητα απελευθέρωσης από αυτήν) και υποταγής (που είναι αναγκαστική υπακοή χωρίς τη δυνατότητα ανυπακοής).
Όταν κάποιος γίνεται αυταρχικός, χάνει την εξουσία. Στη συνέχεια, είναι απαραίτητο να χρησιµοποιηθεί βία, δυνατή φωνή ή άλλα αναγκαστικά µέσα που θα τον κάνουν σεβαστό. Υπό αυτήν την έννοια, ο αυταρχισµός είναι παραδοχή αδυναµίας. Η εξουσία, ένα σηµάδι δύναµης. Αντιµέτωπος κάποιος µε τη χορηγούµενη εξουσία, δεν πρέπει να αισθάνεται υποβαθµισµένος ή υποταγµένος αλλά αντιθέτως ανεβασµένος και βελτιωµένος, αφού προσπαθεί να φτάσει στο ύψος των απαιτήσεων της αναγνωρισµένης εξουσίας δίνοντας τον καλύτερο εαυτό του.
Η διαφορά µεταξύ δασκάλου και µαθητή, µεταξύ εργαζόµενου και µάνατζερ δεν θα ήταν πλέον αισθητή ως άδικη ανισότητα, αλλά θα γινόταν κατανοητή µέσα στην ίδια την πτυχή του δηµοκρατικού κόσµου.
Συµπερασµατικά, η υποστήριξη της ιδέας και η ενθάρρυνση στην πράξη της εξουσίας µπορεί να γίνει µόνο καταγγέλλοντας την υπάρχουσα σύγχυση και κατανοώντας ότι αυτή «ανεβάζει το άτοµο», όπως υποδηλώνει η λατινική ετυµολογία του «augere». Γιατί τί πιο δηµοκρατικό από το να κάνεις κάθε άτοµο όλο και πιο ανεβασµένο και αυτόνοµο. Σε αντίθεση µε ότι υποστηρίζουν οι µόδες του µάνατζµεντ και η σωστή ορθή σκέψη της εποχής µας, η εξουσία δεν υποτάσσει, αλλά εξυψώνει ένα άτοµο.
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΟΠΟΥΝΙ∆ΗΣ, ΑΚΑ∆ΗΜΑΪΚΟΣ
