Μουσείο για την ιστορία του Τύπου στον Βόλο

Την ιστορική διαδρομή που ακολούθησε ο Τύπος της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Ελλάδας γενικότερα, από τα χρόνια της Απελευθέρωσης από τον Οθωμανικό ζυγό μέχρι και τις μέρες μας, μπορεί να ανακαλύψει κανείς μέσα από το Μουσείο της Ένωσης Συντακτών Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας που άνοιξε τις πύλες του και λειτουργεί στον Βόλο.
Το νέο μουσείο αποτελεί σημείο αναφοράς για την πλούσια ιστορία του Τύπου στη Θεσσαλία και την Κεντρική Ελλάδα, που ξεκινά με πολλές δυσκολίες και προσπάθειες το 1881 και αδιαλείπτως συνεχίζει να βρίσκεται κοντά στους ανθρώπους και τα προβλήματά τους, να ασκεί κριτική και να είναι αρωγός σε ό,τι θετικό γίνεται στον Τόπο.
Ήταν μία ιδέα που πρωτοσυζητήθηκε πριν από πολλά χρόνια, στις αρχές της δεκαετίας του ’90, αλλά έμελλε να υλοποιηθεί όταν ωρίμασε ο καιρός και έγινε εφικτός ο εντοπισμός και στη συνέχεια η συλλογή του αρχειακού υλικού. Δεν ήταν κάτι εύκολο καθώς όλα τα εκθέματα ήταν διάσπαρτα σε διάφορους χώρους και κυρίως σε ιδιώτες, που συνήθως ήταν μέρος του δημοσιογραφικού και εκδοτικού χώρου.
Ο Μάκης Μπαλλής, ταμίας της νυν διοίκησης της Ένωσης Συντακτών, έδωσε μεγάλο αγώνα για τη συγκέντρωση των εκθεμάτων που διήρκεσε πολλά χρόνια. Με την προσωπική του δουλειά έκανε «κατάθεση ψυχής» για να πάρει σάρκα και οστά το εγχείρημα. Σύμφωνα με τον κ. Μπαλλή, η δημιουργία του Μουσείου αποτελούσε χρέος απέναντι στους παλιούς δημοσιογράφους και μαζί με τον σημερινό πρόεδρο Γιώργο Τσιγκλιφύση, υλοποίησαν το όνειρο δεκαετιών.
Ανάμεσα στα εκθέματα είναι εφημερίδες που κυκλοφόρησαν στη Θεσσαλία από το 1881 μέχρι και σήμερα, εφημερίδες και έντυπα από τη Στερεά Ελλάδα, ενώ για πρώτη φορά υπάρχει και παρουσιάζεται μία πλήρης καταγραφή των ημερήσιων και εβδομαδιαίων εφημερίδων που κυκλοφόρησαν στα 140 χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλίας. Παρουσιάζονται επίσης, εκδόσεις του εξωτερικού όπως η εφημερίδα «Κλειώ» του 1861 που τυπωνόταν στην Τεργέστη.
Σκοπός της προσπάθειας είναι η ανάδειξη και αξιοποίηση του πλούσιου αρχειακού υλικού της Ένωσης, όπως παλιές εφημερίδες και περιοδικά, αρχεία εφημερίδων, έγγραφα, ντοκουμέντα ιστορικού ενδιαφέροντος και στόχος είναι να αξιοποιηθεί το υλικό αυτό από ιστορικούς, ερευνητές, φοιτητές αλλά και να αποτελέσει σημείο επίσκεψης από μαθητές.
Στο κτίριο που είναι ιδιοκτησία της Ένωσης Συντακτών έγινε μερική ανακαίνιση, τοποθετήθηκαν ειδικές βιβλιοθήκες για τη φιλοξενία των περισσότερων από 400 τόμων με αρχεία εφημερίδων, γυάλινες προθήκες και επιτοίχια ταμπλό για την παρουσίαση θεσσαλικών εφημερίδων, περιοδικών και χειρόγραφων, εντύπων.
Η Ένωση Συντακτών, που εδρεύει στον Βόλο από την ίδρυσή της, για πρώτη φορά στην ιστορία της κατάφερε να τύχει ειδικής χρηματοδότησης από την Γ.Γ. Ενημέρωσης για την προμήθεια ηλεκτρονικού και άλλου εξοπλισμού για τις ανάγκες του Μουσείου.
Στα εκθέματα του Μουσείου οι παλαιότεροι θα βρουν και θα θυμηθούν τη «Διάπλαση των Παίδων», την «Εφημερίδα των Παίδων», αλλά και τα περιοδικά της δεκαετίας του 1920 και μετά, που αποτελούσαν τη συντροφιά κάθε ελληνικής οικογένειας, ενώ αξίζει να επισημανθεί ότι στις προθήκες του Μουσείου παρουσιάζονται χειρόγραφα, όπως έργα του Γιάννη Κορδάτου αλλά και ποιήματα του μεγάλου της βολιώτικης δημοσιογραφίας Τάκη Οικονομάκη, ντοκουμέντα της τοπικής ιστορίας, σπάνιες ελληνικές και ξενόγλωσσες εκδόσεις από τον 19ο αιώνα, αλλά και περίπου 1.800 βιβλία.
Στους χώρους του Μουσείου έχει στηθεί ένας παλιός πάγκος τυπογραφείου με τον υλικό εξοπλισμό για τη σελιδοποίηση και εκτύπωση εφημερίδων, όπως μεταλλικά τυπογραφικά στοιχεία κάθε μεγέθους, συνθετήρια, κόφτες μετάλλων, μεταλλικά κλισέ κ.λ.π., ενώ εκτίθενται αντικείμενα που ήταν οι «βοηθοί» του δημοσιογράφου στην καθημερινή μάχη με την είδηση.
Για τους μικρούς επισκέπτες του Μουσείου υπάρχουν και εκπαιδευτικά βίντεο μικρής διάρκειας, με θέματα σχετικά με το αντικείμενο του Μουσείου, όπως η ιστορία της εκτύπωσης, ο Γουτεμβέργιος με το πιεστήριό του και τα κινητά τυπογραφικά στοιχεία, ο τρόπος που γινόταν το χαρτί, η επανάσταση της λινοτυπικής μηχανής, το έργο των πρωτοπόρων του ελληνικού Τύπου Ρήγα Βελεστινλή, Ανθίμου Γαζή και Θεόκλητου Φαρμακίδη.
Ο επισκέπτης στο Μουσείο Τύπου στον Βόλο θα διαπιστώσει ότι υπάρχουν καταγεγραμμένοι περισσότεροι από 360 τίτλοι εφημερίδων στους τέσσερις νομούς της Θεσσαλίας και σε μία υπέροχη στήλη αναφέρονται όλοι οι τίτλοι .
Από τις εκδόσεις των 360 τίτλων, περίπου 200 διασώθηκαν και υπάρχουν στις προθήκες του Μουσείου, και μαρτυρούν τις συνθήκες μέσα από τις οποίες τόσο οι εκδόσεις όσο και οι εργαζόμενοι σ’ αυτές, αγωνίσθηκαν και δέθηκαν με τις τοπικές κοινωνίες.
Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να ανακαλύψει τον τρόπο με τον οποίο τυπώνονταν επί ένα σχεδόν αιώνα, οι εφημερίδες με την λινοτυπία, μέσα από τις δωρεές που έγιναν από εκδότες μεγάλων παραδοσιακών εφημερίδων του Βόλου, όπως από τον εκδότη της εφημερίδας «Ταχυδρόμος» Γιώργο Πώποτα, τον εκδότη της εφημερίδας «Θεσσαλία» Βασίλη Δανό για τη δωρεά τυπογραφικών στοιχείων, τον συλλέκτη αρχειακού υλικού Νίκο Μαστρογιάννη, την πρόεδρο της ΕΣΗΕΑ Μαρία Αντωνιάδου, αλλά και τον ιδιοκτήτη τυπογραφείου στον Βόλο Νίκο Χαλαστάρα για την προσφορά σπουδαίου υλικού.
Ο ΓΓ Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Δημήτρης Γαλαμάτης με φανερή ικανοποίηση για την όλη προσπάθεια, εξήγγειλε τη δρομολόγηση από το αρμόδιο Υπουργείο της διαδικασίας ένταξης του Μουσείου Τύπου σε πρόγραμμα ψηφιοποίησης, με τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας Κώστα Αγοραστό, να απαντά θετικά στο αίτημα για ένταξη του Μουσείου σε ειδικό πρόγραμμα χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ.
Η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ Μαρία Αντωνιάδου, μετά από απόφαση της διοίκησης της Ένωσης προχώρησε στη σημαντική δωρεά προς το νεοσύστατο Μουσείο, της παράδοσης μεταξύ άλλων την σειρά των «Ελληνικών Χρονικών», της εφημερίδας που εξέδιδε ο Ιωάννης – Ιάκωβος Μάγερ στο Μεσολόγγι και πρόκειται για ανάτυπο του 1840, αφού τα πρωτότυπα υπάρχουν και φυλάσσονται στην ΕΣΗΕΑ και στη Βουλή των Ελλήνων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η επανέκδοση αυτή, δηλαδή του 1840, είναι σπάνια, καθώς υπάρχουν ελάχιστα κομμάτια σε όλη την Ελλάδα.
Το νέο Μουσείο Τύπου βρίσκεται στην οδό Δημητριάδος 261 και Φιλελλήνων, στο κέντρο του Βόλου και στα εγκαίνια παρέστησαν ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ Σωτήρης Τριανταφύλλου, η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, Μαρία Αντωνιάδου, ο πρόεδρος και ο γραμματέας της ΕΣΗΕΜΘ Νίκος Καράς και Βασίλης Κοντογουλίδης, ο πρόεδρος της ΕΣΗΕΠΗΝ Κυριάκος Κορτέσης, ο πρόεδρος και ο γραμματέας στην ΕΣΠΗΤ Θέμης Μπερεδήμας και Θανάσης Αλατάς, οι αντιπρόεδροι της ΠΟΕΣΥ Γιάννης Βοϊτσίδης και Γιάννης Σιούλας, οι πρόεδροι των Επικουρικών Ταμείων Συντακτών Θεσσαλίας και Πελοποννήσου Σωτήρης Κέλλας και Θανάσης Μπαμπανέβας.
Αντίστοιχο Μουσείο Τύπου, λειτουργεί εδώ και 66 χρόνια στην Πάτρα και φιλοξενεί εκθέματα και κειμήλια από τον Τύπο της Πελοποννήσου, της Ηπείρου και των Νήσων.