Πενήντα χρόνια μετά την ηχογράφηση του το Dark Side of the Moon το άλμπουμ των Pink Floyd έχει αναγνωριστεί ως ένα από τα κορυφαία παράγωγα του σύγχρονου ανθρώπινου μουσικού πολιτισμού. Την ευκαιρία να ακούσουν την σπάνια τετραφωνική του έκδοση δίνει σε λιγοστούς φίλους της μουσικής ο σύλλογος Rock under the clock, με μια συλλογική ακρόαση του δίσκου σε δύο παραστάσεις την Παρασκευή 10-3-2023 στις 8 και στις 10 το βράδυ στο “Μ. Θεοδωράκης”. Συνομιλώντας με τον Μανώλη Πραματευτάκη, έναν εκ των μελών του συλλόγου επιχειρούμε να βρεθούμε πιο κοντά στην…Σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού.
• Tι κάνει το Dark side of the moon τόσο ιδιαίτερο ως δισκογραφική δουλειά κατά την άποψη σου;
Είναι από τα σημαντικότερα άλμπουμ στην ιστορία της μουσικής όχι μόνο του rock. Οι καινοτομίες του σε όλα τα επίπεδα, στο συνθετικό, το μουσικό, τα εφέ, ο τρόπος ηχογράφησης ήταν σίγουρα πρωτοποριακά με το τελικό αποτέλεσμα να είναι καταπληκτικό.
• Θα σου έλεγα πως πρώτη φορά “παντρεύονται” τόσο αρμονικά η ψυχεδέλεια, τα gospel φωνητικά, το σαξόφωνο, τα συνθεσάιζερ, οι τζαζ πινελιές με το rock…
Αυτό που περιγράφεις ακριβώς είναι το progressive rock, όταν μιλάμε για εκείνη την εποχή. Αυτή η μουσική δουλειά που συνδυάζει τόσες διαφορετικές μουσικές και στυλ φτιάχνει επί της ουσίας το σημείο αναφορά του progressive rock ακόμα και στις μέρες μας, ακόμα και στις μέρες που θα έρθουν. Δεν είναι μόνο rock, ούτε μόνο τζαζ, ούτε μόνο ψυχεδέλεια. Είναι όλα αυτά μαζί! Ίσως το καλύτερο δείγμα progressive rock που έχει δημιουργηθεί ποτέ.
•Είναι και οι στίχοι. Στα 1973 τελειώνει η “χρυσή” 30ετία του καπιταλισμού μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και οι Pink Floyd -o Roger Waters ιδιαίτερα ως βασικός στιχουργός- καταπιάνεται με θέματα όπως η έλλειψη ελεύθερου χρόνου, το κυνήγι του χρήματος, το πόσο δέσμιος είναι ο σύγχρονος άνθρωπος σε αυτή τη νέα σκλαβιά! Δεν είναι απίστευτο πόσο επίκαιροι είναι οι στίχοι αυτοί και σήμερα;
Πραγματικά, ακούγοντας τους στίχους, αν δεν ξέρεις πότε γράφτηκαν αυτά τα τραγούδια θα πίστευες ότι είναι σημερινά! Όντως ήταν η εποχή της ακμής του καπιταλισμού που φαίνονταν όμως και τα τεράστια προβλήματα που σήμερα είναι ακόμα πιο οξυμένα. Η ευημερία της εποχής εκείνης μας κόστισε στο ότι χάσαμε τους εαυτούς μας, την επαφή μας με τη φύση, είμαστε δέσμιοι του χρόνου που δεν ε΄ναι ποτέ αρκετός, κυνηγώντας πράγματα που δεν αξίζει επί της ουσίας να τρέχεις πίσω από αυτά όπως τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά και οι υποχρεώσεις που μας δημιουργούν. Με αποκορύφωμα το Time του δίσκου που μέσα σε 30 στίχους οι Pink Floyd έχουν δώσει όλο το νόημα του πως είναι να τρέχεις σε όλη σου τη ζωή να προλάβεις, ο χρόνος να περνάει σε βάρος σου, και ξαφνικά μια μέρα να διαπιστώνεις πως έκανες λάθος αλλά είναι πολύ αργά για αλλαγές. Και όπως εξελίσσεται ο πολιτισμός μας, το άλμπουμ αυτό θα είναι ακόμα πιο επίκαιρο όσο και αν περνάνε τα χρόνια.
•Το βράδυ της Παρασκευής θα ακουστεί μια τετραφωνική μίξη με τα αυθεντικά τραγούδια της ηχογράφησης. Εξήγησε μας τι σημαίνει αυτό;
Στα 1973 η ηχογράφηση και η αναπαραγωγή του ήχου ήταν αναλογική, το πιο δημοφιλές σύστημα είναι η στερεοφωνική αναπαραγωγή. Σαν εξελιγμένο σύστημα η μουσική βιομηχανία πρότεινε το τετραφωνικό σύστημα (Quadraphonic)που προσπαθούσε να δώσει την αίσθηση του χώρου . Οι Pink Floyd γνωστοί για την καινοτομία τους, την ενσωμάτωση αλλά και δημιουργία νέων τεχνολογιών στην μουσική, το υιοθέτησαν πολύ γρήγορα τόσο για τους δίσκους τους αλλά και για τις Live εμφανίσεις τους το οποίο ήταν ακόμα πιο δύσκολο. Όταν τελείωσαν την ηχογράφηση και έκαναν τις μίξεις για το στερεοφωνικό άλμπουμ, ετοίμασαν καιτην αντίστοιχη για το τετραφωνικό με τον Alan Parsons, σαν βασικό μηχανικό ήχου να δουλέυει πάνω σε αυτό το κομμάτι. Αυτή η ηχογράφηση κυκλοφόρησε μόνο για τις κασέτες 8-track με 4 πλήρως διακριτά κανάλια και σε περιορισμένα αντίτυπα μόνο στην Αγγλία. Αυτήν την ηχογράφηση θα παίξουμε στα Χανιά και αυτή η εκτέλεση παίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
• Και την ακρόαση πώς την έχετε οργανώσει;
Θα γίνουν δύο παραστάσεις στις 8 και στις 10 με περιορισμένο αριθμό ατόμων. Για να έχουν όλοι ενιαία εμπειρία ακρόασης θα μαζευτούν στο κέντρο της αίθουσας, με κατάλληλη απόσταση από τα ηχεία ώστε να αντιλαμβάνονται τα κανάλια. Το στήσιμο θα είναι το κλασσικό ενός τετραφωνικού συστήματος της εποχής και θα το ισοσταθμίσουμε σε ότι αφορά τις συχνότητες και τον χώρο του θεάτρου, την ίδια ημέρα για να έχουμε την βέλτιστη αναπαραγωγή.
•Ένας φίλος των Pink Floyd που έχει “λιώσει” το συγκεκριμένο άλμπουμ από τις ακροάσεις γιατί να έλθει στην τετραφωνική του ακρόαση το βράδυ της Παρασκευής;
Θα ξεκινήσω από το τέλος: όταν τελειώσει η παράσταση και βγούμε έξω και αρχίζουμε να συζητάμε για την εμπειρία της συλλογικής ακρόασης θα μοιραστούμε τις εμπειρίες και τις απόψεις που έχουμε διαμορφώσει εδώ και 50 χρόνια. Η ηχογράφηση αυτή κατ’ αυτή δεν είναι τόσο “χρωματισμένη”, δεν υπάρχει τόση συμπίεση όσο στα καινούργια άλμπουμ, είναι μια ηχογράφηση με τα δεδομένα της δεκαετίας του ΄70. Εκείνη την εποχή ήθελαν ο ήχος να είναι πιστός σε αυτό που έπαιζε η μπάντα δεν ήθελαν να είναι εντυπωσιακός στο αυτί του ακροατή αλλά ψεύτικος. Με αυτό το σκεπτικό είναι μια αρκετά διαφορετική ηχογράφηση από τη συνηθισμένη, χωρίς πολλά “φρου- φρου και αρώματα” ο μηχανικός Alan Parsons ισορροπεί τη μουσική των P.F. σε 4 κανάλια δίνοντας μια ξεχωριστή αίσθηση του χώρου.
•Από την άλλη σε ένα πιτσιρικά, 18χρονο που έχει άλλα ακούσματα π.χ. τραπ, τι θα του έλεγες για να τον προσελκύσεις;
Θα του έλεγα πως σε αυτή τη μουσική βασίζονται τα πάντα που παίζονται σήμερα. Εντάξει η “τραπ” δεν έχει πολλά κοινά και ένας νέος με αυτά τα ακούσματα το πιθανότερο δεν θα εντυπωσιαστεί όμως γιατί να μην το δοκιμάσει;
Ο σύλλογος Rock under the clock…
Και λίγα λόγια για το σύλλογο Rock under the clock;
Πήραμε το όνομα μας επειδή οι πρώτες συναυλίες μας έγιναν στο σινεμά του κήπου κάτω από το ρολόι! Δημιουργήθηκε πριν από 8 χρόνια με σκοπό να βοηθήσει, να δώσει τη δυνατότητα σε νέα συγκροτήματα ,Χανιώτικα αλλά και από την υπόλοιπη Κρήτη να παίξουν τη μουσική τους, να μπορέσουν να κάνουν συναυλίες σε επαγγελματικούς χώρους, με το κατάλληλο εξοπλισμό. Μέχρι τώρα τα έχουμε πάει πάρα πολύ καλά, διοργανώνουμε το διήμερο φεστιβάλ μας, δίνοντας τη δυνατότητα σε 8 μπάντες να συμμετέχουν σε αυτό. Το επόμενο διάστημα θέλουμε να κάνουμε και άλλε εκδηλώσεις που θα έχουν σχέση με τη μουσική δημιουργία, να φέρουμε τα νέα παιδιά κοντά σε επαγγελματίες φτασμένους και δοκιμασμένους μουσικούς. Παράλληλα είμαστε ανοικτοί στη διεύρυνση, στην εγγραφή νέων μελών.
