Bιότοπος – περιγραφή
Μπανάνα είναι το κοινό όνομα για ένα βρώσιμο φρούτο που παράγεται από διάφορα είδη ποωδών ανθοφόρων φυτών του γένους Μούσα (Musa) το οποίο περιλαμβάνει 70 περίπου είδη τα περισσότερα εκ των οποίων είναι εδώδιμα ενώ τα υπόλοιπα καλλωπιστικά.
Υπάρχουν είδη ποικιλιών μπανάνας, όπως οι κόκκινες Κουβανέζικες (ή Κολοράντο) οι οποίες προέρχονται από τον Ισημερινό και έχουν καφετί-κόκκινο δέρμα, Λακτάταν από τις Φιλιππίνες οι οποίες είναι πολύ αρωματικές και Μανζάνο και Μπούρο που έχουν ελαφριές γεύσεις μήλου και λεμονιού, αντίστοιχα.
Οι μπανανιές που φυτρώνουν στην Ελλάδα, κυρίως στη Μεσσηνία και την Κρήτη παράγουν ιδιαίτερα εύγεστες και αρωματικές μπανάνες, οι οποίες όμως είναι πολύ μικρές σε σχέση με αυτές που παράγονται σε θερμότερες χώρες.
Σήμερα έχουν επικρατήσει δύο βασικά είδη μπανάνας. Η μπανάνα Cavendish που είναι η μπανάνα που εξάγεται σε όλες τις χώρες και η μπανάνα Plantain η οποία ονομάζεται και μπανάνα Αντιλλών.
Η Μπανανιά είναι φυτό γηγενές της τροπικής ζώνης και πιθανώς εξημερώθηκε για πρώτη φορά στην Παπούα Νέα Γουινέα. Σήμερα καλλιεργείται κυρίως στην τροπική ζώνη.
Το φυτό της μπανάνας είναι ψευδόστεμα που αναπτύσσεται έως τα 6 με 7 μέτρα ύψος. Τα φύλλα του φυτού είναι μεγάλα, εύκαμπτα και αδιάβροχα. Είναι διευθετημένα σπειροειδώς και είναι δυνατόν να φτάσουν τα 2,50 με 2,70 μέτρα μήκος και τα 60 εκατοστά πλάτος Χρησιμοποιούνται με πολλούς τρόπους, σαν ομπρέλες και για το τύλιγμα της τροφής με σκοπό το μαγείρεμα ή την αποθήκευση.
Ο καρπός είναι μακρόστενος, κίτρινου χρώματος εξωτερικά, με ευχάριστο άρωμα και μαλακό φλοιό ο οποίος μπορεί να αφαιρεθεί με ευκολία. Το εσωτερικό χρώμα του είναι υπόλευκο και εκτός από γευστικός είναι και ιδιαίτερα εύπεπτος. Το μήκος του μπορεί να φτάσει τα 15-18 εκατοστά και διάμετρο τα 4-5 εκατοστά. Όσο είναι άγουρη η μπανάνα είναι πράσινη και όταν ωριμάσει, παίρνει το χαρακτηριστικό της κίτρινο χρώμα. Ο φλοιός της μπορεί εύκολα να αποσπαστεί σε λωρίδες.
Ο καρπός μπορεί να έχει- ανάλογα με την ποικιλία – διαφορετικό χρώμα και μέγεθος.
Ιστορικά στοιχεία
Οι μπανάνες καλλιεργούνταν στις Ινδίες εδώ και 4.000 χρόνια περίπου. Στα 1482 οι Πορτογάλοι την έφεραν στις Κανάριες νήσους. Στην Αμερική την μετέφεραν οι Ισπανοί ιεραπόστολοι του 16ου αιώνα.
Το πρώτο είδος μπανάνας που έγινε γνωστό ήταν το πλαντάγκο (plantain) κατάλληλο για μαγείρεμα, με κόκκινη σάρκα, κολλώδη υφή και υπόξινη γεύση. Σε πολλές χώρες χρησιμοποιούσαν το πλαντάγκο ως υποκατάστατο ψωμιού ή πατάτας.
Σε σχέση με την ευρεία χρήση της μπανάνας, δεν υπάρχουν πολλές παραδοσιακές θεωρίες για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Γενικά αντιμετωπίστηκε ως ένα φρούτο πολύτιμο για τις θρεπτικές του ουσίες παρά για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες.
Παρ όλα αυτά στις Ινδίες το πλαντάγκο φημιζόταν για την ικανότητά του να θεραπεύει το πεπτικό έλκος και το έλκος δωδεκαδακτύλου. Το ψωμί από αλεύρι πλαντάγκο το θεωρούσαν ιδανικό για τη δυσπεψία και το μετεωρισμό, ενώ ο χυλός από αλεύρι μπανάνας ανακατεμένο με γάλα πίστευαν ότι χωνευόταν εύκολα και ήταν ιδανικό για περιπτώσεις γαστρίτιδας. Ακόμη ο χυμός που έβγαζαν από τον κορμό του φυτού τον χρησιμοποιούσαν ως οικιακό φάρμακο για τη θεραπεία του ίκτερου, ενίοτε με την προσθήκη μελιού.
Συστατικά – χαρακτήρας
Περιέχει πρωτεΐνες, λίπος, υδατάνθρακες, ασβέστιο, φώσφορο, σίδηρο, βιταμίνη Α, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη και ασκορβικό οξύ.
Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Η μπανάνα δεν έχει ιδιαίτερη εποχή καλλιέργειας. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται ο καρπός του φυτού. Η γινομένη μπανάνα είναι σφικτή, με αφράτη σάρκα και ανθεκτική φλούδα χωρίς πράσινες αποχρώσεις. Αν η φλούδα έχει καφέ κηλίδες, αυτό σημαίνει ότι το φρούτο είναι καλό. Συνήθως τις μπανάνες τις κόβουν από το δέντρο πράσινες, συσκευάζονται έτσι και την ωρίμανση την αναλαμβάνουν οι μεσάζοντες τοποθετώντας τις σε κλιματιζόμενες αίθουσες ωρίμανσης.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Τα σάκχαρα της μπανάνας αφομοιώνονται εύκολα και περιέχουν πολλές βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, καθώς και μεγάλα ποσοστά ινών. Είναι θαυμάσιο φρούτο για μικρά παιδιά και βρέφη και ενδείκνυται για δίαιτες αδυνατίσματος επειδή χορταίνει και περιέχει ελάχιστα λίπη.
Είναι κατάλληλη για όσους έχουν εντερικά προβλήματα καθώς και για αυτούς που βρίσκονται σε ανάρρωση. Τρέφει τα φυσικά οξεόφιλα βακτήρια των εντέρων, ενώ η υψηλή περιεκτικότητα του σε κάλιο ωφελεί το μυϊκό σύστημα.
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι καρποί του πλαντάγκο περιέχουν ισχυρές φαρμακευτικές ουσίες που θεραπεύουν τα καταπονημένα από το έλκος κύτταρα και εμποδίζουν την εμφάνιση νέων ελκών. Νεότερες μελέτες είχαν δείξει ότι η σκόνη του άγουρου πλαντάγκο θεραπεύει το έλκος δωδεκαδακτύλου σε ποσοστό 70%.
Ο τρόπος με τον οποίο η μπανάνα συμβάλει στην θεραπεία του έλκους είναι με την ενδυνάμωση των επιφανειακών κυττάρων του στομαχικού τοιχώματος δημιουργώντας ένα ισχυρότερο εμπόδιο ενάντια στους καταστρεπτικούς χυμούς. Αυτό επιτυγχάνεται με τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του στομαχικού τοιχώματος και την απελευθέρωση ενός προστατευτικού στρώματος βλέννας που σφραγίζει ταχύτατα την επιφάνεια, εμποδίζοντας το υδροχλωρικό οξύ και την πεψίνη του στομάχου να προκαλέσουν μεγαλύτερη ζημία.
Είναι ακόμη πολύ πιθανό οι μπανάνες να μειώνουν τη χοληστερίνη λόγω της πηκτίνης την οποία περιέχουν.
Η μπανάνα προσφέρει πολύτιμη ενέργεια στον οργανισμό. Περιέχει τρία φυσικά σάκχαρα – σακχαρόζη, φρουκτόζη και γλυκόζη σε συνδυασμό με ίνες. Δίνει μια άμεση, διαρκή και ουσιαστική ώθηση ενέργειας.
Η έρευνα έχει αποδείξει ότι δύο μπανάνες παρέχουν αρκετή ενέργεια για μια επίπονη 90λεπτη προπόνηση. Δεν αποτελεί έκπληξη που η μπανάνα είναι το νούμερο ένα φρούτο σε κορυφαίους αθλητές του κόσμου.
Αλλά η ενέργεια δεν είναι ο μόνος τρόπος που μια μπανάνα μπορεί να μας βοηθήσει να κρατιόμαστε σε καλή κατάσταση. Μπορεί επίσης να βοηθήσει να ξεπεραστούν ή αποτραπούν ένας σημαντικός αριθμός ασθενειών.
Βοηθά σε περιπτώσεις κατάθλιψης λόγω της τρυπτοφάνης που περιέχει. Η τρυπτοφάνη είναι ένα είδος πρωτεΐνης που το σώμα μετατρέπει σε σεροτονίνη (γνωστή για τις χαλαρωτικές της ιδιότητες).
Σε προβλήματα προεμμηνορροϊκού συνδρόμου βοηθά λόγω της βιταμίνης Β6 που περιέχει (η οποία ρυθμίζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και επηρεάζει τη διάθεση). Σε προβλήματα αναιμίας ο σίδηρος που περιέχει η μπανάνα μπορεί να τονώσει την παραγωγή αιμοσφαιρίνης στο αίμα.
Ακόμη το κάλιο που περιέχει μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο υπέρτασης και εγκεφαλικού επεισοδίου.
Οι φυτικές ίνες που περιέχει η μπανάνα μπορούν να συμβάλουν στην αποκατάσταση της φυσιολογικής δράσης του εντέρου. Ακόμη δρα ως φυσικό αντιόξινο στο σώμα.
Οι βιταμίνες Β6 και Β12 καθώς και το κάλιο και μαγνήσιο που περιέχει ο καρπός βοηθά το σώμα να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα απουσίας της νικοτίνης σε όσους προσπαθούν να κόψουν το κάπνισμα.
Ακόμη το εσωτερικό της φλούδας του καρπού είναι πολύτιμο σε τσιμπήματα κουνουπιών καθώς μειώνει το πρήξιμο και τον ερεθισμό. Η εξωτερική πλευρά της φλούδας εικάζεται ότι βοηθά στην εξουδετέρωση κρεατοελιών ή κονδυλωμάτων.
Παρασκευή και δοσολογία
Οι μπανάνες συνήθως καταναλώνονται ωμές. Μπορούν όμως να φαγωθούν και τηγανητές, ψητές ή αποξηραμένες.
Προφυλάξεις
Η άγουρη μπανάνα παράγει πολλά αέρια. Καλύτερα καταναλώνονται μετά την ωρίμανση τους.
Υ.Σ. Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση skouvatsos11@gmail..com
