«Πες µου, µυρτιά, να σε χαρώ
πού θα βρω χώµα,
πού θα βρω χώµα και νερό
να ξαναχτίσω µια φωλιά
για της αγάπης τα πουλιά;»
Λόγια απλά, µε σαφήνεια, ακρίβεια και λυρική αλήθεια!
Αυτά είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά της στιχουργίας και της ποίησης του Νίκου Γκάτσου που συναντάµε στο τραγούδι “Μυρτιά” το οποίο µετράει ήδη πάνω από 60 χρόνια παρουσίας. Υπάρχει κι εδώ µια ενδιαφέρουσα ιστορία που αξίζει να τη γνωρίσουµε έτσι όπως την παραθέτει ο Τάσος Κριτσιώλης στο musicpaper.gr
Στα τέλη του 1960, ο Μίκης Θεοδωράκης είχε µελοποιήσει τον “Επιτάφιο” του Γιάννη Ρίτσου και αναζητούσε κάποια δισκογραφική εταιρεία ώστε να τον ηχογραφήσει. Η “Fidelity” του Αλέκου Πατσιφά τον έπεισε και ξεκίνησαν οι πρόβες µε την Άννα Χρυσάφη, από τις πιο σπουδαίες λαϊκές τραγουδίστριες της εποχής. Κι ενώ όλα ήταν έτοιµα, ο Πατσιφάς του είπε ότι τα τραγούδια θα ηχογραφούνταν τελικώς µε τη Νάνα Μούσχουρη, η οποία είχε ακούσει τις πρόβες και είχε ενθουσιαστεί.
Στο διάστηµα αυτό, ο συνθέτης µε τη σύζυγό του Μυρτώ συναντάνε τον τότε διευθυντή του ΕΙΡ (Εθνικό Ίδρυµα Ραδιοφωνίας) Πύρρο Σπυροµήλιο και τον Νίκο Γκάτσο. Ο Σπυροµήλιος του ζητά να συµµετάσχει στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού που επρόκειτο να γίνει το καλοκαίρι του 1961, ενώ ο Γκάτσος δε µίλησε πολύ και παρατηρούσε για αρκετή ώρα τη γυναίκα του Θεοδωράκη.
Την επόµενη µέρα, συνθέτης και ποιητής συναντήθηκαν στον περίφηµο “Φλόκα” και ο Γκάτσος άρχισε να µιλά µε θαυµασµό για τη σύζυγο του Μίκη. Λίγα λεπτά µετά, έβγαλε από την τσέπη του ένα χαρτί µε στίχους και τους έδωσε στον δηµιουργό, λέγοντάς του ότι τους έγραψε για τη Μυρτώ που του έκανε ιδιαίτερη εντύπωση! Το τραγούδι ήταν “Η Μυρτιά” (από το Μυρτώ…) και ο Θεοδωράκης συγκινήθηκε πολύ µόλις το διάβασε, υποσχόµενος στον ποιητή ότι πολύ σύντοµα θα έγραφε τη µελωδία…
Λίγο µετά, πήγε στο σπίτι κι έγραψε τη µουσική ενώ την άλλη µέρα την έπαιξε στον Αλέκο Πατσιφά, ο οποίος ενθουσιάστηκε και συµφωνήθηκε να ηχογραφηθεί µε τη Νάνα Μούσχουρη. Όµως, παρούσα στην ακρόαση ήταν µια τραγουδίστρια που ακόµη δεν είχε κάνει δίσκο. Ο λόγος για τη Γιοβάννα (Ιωάννα Φάσσου), η οποία εκδήλωσε αµέσως την επιθυµία να πει εκείνη το τραγούδι, ο Θεοδωράκης την άκουσε και δέχτηκε κι έτσι η νεαρή ερµηνεύτρια έκανε την πρώτη δισκογραφική της εµφάνιση. Πιάνο έπαιξε ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος διηύθυνε και την ορχήστρα.
Ωστόσο, υπήρχε ένα θέµα αναφορικά µε το τραγούδι που θα έµπαινε στη δεύτερη πλευρά του δίσκου 45 στροφών. Χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, ο Γκάτσος έγραψε στίχους πάνω σε µια µελωδία του Θεοδωράκη από το φιλµ “Honeymoon” κι έτσι δηµιουργήθηκε το “Αν θυµηθείς τ’ όνειρό µου” που ερµήνευσε επίσης η Γιοβάννα. Αµφότερα, αναγράφηκαν στο δίσκο µε στιχουργό τον Βασίλη Καρδή που ήταν ένα από τα ψευδώνυµα του Γκάτσου…
Πάντως -σύµφωνα µε τα λεγόµενα του Μίκη-, η “Μυρτιά” έγινε αιτία να σταµατήσουν οι ηχογραφήσεις του “Επιταφίου” µε τη Μούσχουρη. Όπως υποστηρίζει ο συνθέτης, όταν η σπουδαία ερµηνεύτρια άκουσε τη Γιοβάννα στη “Μυρτιά” εκνευρίστηκε πολύ και του δήλωσε ότι από δω και πέρα εκείνη θα τραγουδά µόνο Χατζιδάκι, αφήνοντας έτσι τον “Επιτάφιο” στη µέση. Εν συνεχεία, βεβαίως, ολοκλήρωσε τις ηχογραφήσεις του, αλλά µε απόντα τον -εκνευρισµένο από την όλη τροπή που είχαν πάρει τα πράγµατα- Θεοδωράκη…
Η επιτυχία της “Μυρτιάς” ήταν άµεση και πολύ µεγάλη -όπως και του “Αν θυµηθείς τ’ όνειρό µου”- και σχεδόν ταυτόχρονα ηχογραφήθηκε τόσο µε τη Μαίρη Λίντα, όσο και µε τον Γρηγόρη Μπιθικώτση σε µια πιο λαϊκή εκδοχή και µε τον Μανώλη Χιώτη στο µπουζούκι. Αυτές οι εκτελέσεις -ειδικά της Λίντα- έγιναν περισσότερο γνωστές, όµως και η ερµηνεία της «πρώτης διδάξασας» Γιοβάννας είναι κάτι παραπάνω από εξαιρετική.
Καλές ακροάσεις µέχρι την επόµενη ιστορία µε ρεφρέν!
