Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αξιοσημείωτη αύξηση στη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Ολοένα και περισσότεροι καπνιστές και δη σε νεότερες ηλικίες επιλέγουν αυτή την εναλλακτική, θεωρώντας την ως λιγότερο επιβλαβή λύση συγκριτικά με το κλασικό τσιγάρο.
Τι ισχύει όμως για το ηλεκτρονικό τσιγάρο το οποίο διαφημίζεται αρκετά και ειδικά ανάμεσα στους νέους; Είναι πράγματι λιγότερο επιβλαβές για την υγεία του καπνιστή; Απαντήσεις σε μερικές από τις πιο διαδεδομένες απόψεις για τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου δίνει ο κ. Πέτρος Γ. Καλογερόπουλος, Διευθυντής Καρδιολόγος του Metropolitan Hospital:
Το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι ασφαλές
Τα πρώτα δεδομένα των κλινικών μελετών έδειξαν ότι πιθανώς το ηλεκτρονικό τσιγάρο να είναι λιγότερο επιβλαβές από το κλασικό. Περιέχει λιγότερες τοξικές ουσίες και σίγουρα δεν είναι ασφαλές. Και βέβαια δεν υπάρχουν δεδομένα για το βαθμό της βλάβης που προκαλεί καθώς είναι περιορισμένο το χρονικό διάστημα παρατήρησης και ανάλυσης για τον εντοπισμό βλαβών στον οργανισμό.
Ωστόσο, τα νεότερα δεδομένα έως το τέλος του 2023 από μεγάλες μελέτες σε πραγματικό πληθυσμό χρηστών έδειξαν ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα προκαλούν παρόμοιες βλάβες με τα κλασικά, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, μεταβολική δυσλειτουργία, ενώ φαίνεται πως προκαλούν λιγότερη βλάβη στο άσθμα, τη ΧΑΠ (χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια) και τις στοματικές παθήσεις. Επομένως, βάσει των νεότερων δεδομένων, η λογική της λιγότερης βλάβης πού θα προκαλούσε το ηλεκτρονικό τσιγάρο πρέπει να επανεξεταστεί.
1. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο βοηθάει στη διακοπή του καπνίσματος
Κανένα επιστημονικό σώμα σε ΗΠΑ και Ευρώπη δεν προτείνει τη χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου για τη διακοπή του καπνίσματος.
2. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η παρατεταμένη χρήση ηλεκτρονικού βοηθάει στη διακοπή του κλασικού τσιγάρου
Ωστόσο, το τίμημα είναι η δημιουργία διπλών χρηστών από τη μία και συνέχιση της εξάρτησης από την άλλη. Με άλλα λόγια, ο καπνιστής συνεχίζει να παίρνει νικοτίνη με άλλη μορφή άρα η εξάρτηση παραμένει.
3. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν προκαλεί εθισμό
Φαίνεται ότι μετά από 3 χρόνια σποραδικής χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου αναπτύσσεται έντονος εθισμός και ο χρήστης κάνει καθημερινή χρήση. Σε χρονικό διάστημα 5 λεπτών μετά την αφύπνιση έχει έντονη ανάγκη πρόσληψης νικοτίνης, έμμεσο στοιχείο σοβαρής εξάρτησης.
4. Στην ομάδα των νεαρών εφήβων έχει μειωθεί η χρήση κλασικού τσιγάρου και έχει αυξηθεί το ηλεκτρονικό σε μεγάλη ποικιλία σχεδίων και γεύσεων ώστε να παραμένει αμείωτο το ενδιαφέρον των νέων στην αναζήτηση νέων τρόπων εθισμού στη νικοτίνη
Πράγματι, τα στοιχεία που έχουμε έως σήμερα δείχνουν ότι οι έφηβοι προτιμούν τη χρήση του ηλεκτρονικού τσιγάρου έναντι του κλασικού, και ειδικά αυτά που είναι εμπλουτισμένα με αρωματικές ουσίες όπως μενθόλη, σοκολάτα, γαρύφαλλο, τριαντάφυλλο, καρύδα κ.ά.
5. Κάπνισμα και διπλοί χρήστες
Η ταυτόχρονη χρήση κλασικού και ηλεκτρονικού τσιγάρου προκαλεί τεκμηριωμένα τις μεγαλύτερες βλάβες. Οι διπλοί χρήστες αποτελούν την πιο επιβαρυμένη κατηγορία καπνιστών.
Συμπερασματικά, ο κ. Καλογερόπουλος επισημαίνει ότι: «Το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν αποτελεί ασφαλή εναλλακτική λύση για τους καπνιστές. Έχει μεν λιγότερες και διαφορετικές τοξικές ουσίες από το κλασικό τσιγάρο, αλλά είναι ικανές να προκαλέσουν βλάβες στην καρδιά, τα αγγεία, τον εγκέφαλο, τους πνεύμονες και το ανοσοποιητικό σύστημα» ενώ καταλήγει πως: «Μία λύση είναι ασφαλής για την υγεία μας, η πλήρης διακοπή του καπνίσματος. Είναι δύσκολη μεν αλλά επιτεύξιμη. Ο συνδυασμός φαρμάκων διακοπής και η υποστήριξη από ειδικό έχει αποδώσει τα καλύτερα αποτελέσματα. Η συνεργασία με ειδικούς στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος βοηθάει σημαντικά να γίνει λιγότερο οδυνηρό το ταξίδι της απεξάρτησης. Το ελπιδοφόρο όμως είναι ότι διαρκεί μόνο μερικές εβδομάδες».
*Το πρωτοποριακό Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του Metropolitan Hospital
Στο Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του Metropolitan Hospital κλείνονται ατομικά ραντεβού στους καπνιστές που αυτοπαρακινούμενοι και για διαφορετικούς λόγους σε κάθε περίπτωση, επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα. Το πρόγραμμα είναι τρίμηνο (κάθε εβδομάδα τον πρώτο μήνα, κάθε δύο εβδομάδες τους δύο επόμενους μήνες).
Στην πρώτη επίσκεψη γνωριμίας και στις επισκέψεις του πρώτου μήνα γίνεται η καταγραφή της καπνιστικής συνήθειας του καπνιστή, αξιολόγηση της εξάρτησής του από τη νικοτίνη, λήψη ιατρικού ιστορικού, κλινική εξέταση, εργαστηριακός/απεικονιστικός έλεγχος και πνευμονολογικός & καρδιολογικός έλεγχος με σπιρομέτρηση, καρδιογράφημα και, εάν χρειαστεί, αξονική θώρακος ή/και υπερηχογράφημα καρδιάς.
Πραγματοποιείται συζήτηση για τα υπέρ και τα κατά του καπνίσματος, όπως τα αντιλαμβάνεται ο/η κάθε καπνιστής/τρια και τα έχει ενσωματώσει στην καθημερινότητά του. Καθορίζεται επίσης η ημερομηνία διακοπής του τσιγάρου και δίνονται συμβουλές για τη γνωστοποίηση και δέσμευση από μεριάς του καπνιστή για αυτή την απόφαση στο οικείο περιβάλλον του/της.
Η προσπάθεια του δεύτερου και του τρίτου μήνα είναι να αντιμετωπιστούν προβλήματα που προκύπτουν από το σύνδρομο στέρησης της νικοτίνης (νεύρα, ευερεθιστότητα, σφοδρή επιθυμία για κάπνισμα, διαταραχές ύπνου, αύξηση βάρους κ.λπ.), να τονωθούν η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση για το μεγάλο επίτευγμα που συντελείται, να αποφευχθεί η υποτροπή και η αποτυχία.
Με περιοδικό έλεγχο τροφοδοτείται ο καπνιστής με ενθαρρυντικά feedbacks, όπως, π.χ., η βελτίωση της ικανότητάς του να ασκείται, η βελτίωση της σπιρομέτρησής του κ.λπ. Αξιολογείται ακόμα και το οικονομικό όφελος που προκύπτει από το να μην καπνίζει κανείς.
Εάν οποτεδήποτε σημειωθεί υποτροπή ή διαπιστωθεί αυξημένος κίνδυνος για κάτι τέτοιο, ακολουθεί φαρμακευτική παρέμβαση με φαρμακευτική ουσία (βαρενικλίνη), που μειώνει την επιθυμία για κάπνισμα και ελαχιστοποιεί το σύνδρομο στέρησης. Ο στόχος-κλειδί είναι και η απεξάρτηση από τη νικοτίνη, γι’ αυτό και δεν προωθούμε την πρόσκαιρη χρήση υποκατάστατων νικοτίνης, ηλεκτρονικού τσιγάρου ή τσιγάρου θερμαινόμενου καπνού.
Το Metropolitan Hospital, μέλος του HHG και ένα από τα κορυφαία ιατροτεχνολογικά και ρομποτικά θεραπευτικά κέντρα στη χώρα, συνεχίζει να πρωτοστατεί παρέχοντας διαρκώς πρωτοποριακές και καινοτόμες υπηρεσίες υγείας.
