Να αγιάσει το Word τους

Μερικές φορές, εκεί που έχεις τα νεύρα σου με περίπου τα πάντα που συμβαίνουν γύρω σου, πέφτει μπροστά σου ένα κείμενο. Το διαβάζεις, ηρεμείς και σκέφτεσαι πως μπορεί -μπορεί, ε; μην το δέσουμε κιόλας- να υπάρχουν χαραμάδες ελπίδας.
Η δική μου χαραμάδα ελπίδας ανοίχτηκε από πέντε Έλληνες καθηγητές πανεπιστημίου που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό (τέσσερις στις Ηνωμένες Πολιτείες και ένας στην Γαλλία). Ήρθαν στην Ελλάδα για να αξιολογήσουν ένα πανεπιστημιακό Τμήμα, σε μεγάλο πανεπιστήμιο της χώρας. Ως γνωστόν, εδώ και λίγα χρόνια τα πανεπιστημιακά Τμήματα της χώρας έχουν υποχρεωθεί από το υπουργείο να υφίστανται αξιολόγηση, παρόλο που υπήρξε σθεναρή αντίδραση από συγκεκριμένη μερίδα συνδικαλιστών πανεπιστημιακών για οποιαδήποτε αλλαγή στο καθεστώς που υπήρχε στα πανεπιστήμια και εναντίον της αξιολόγησης, φυσικά.
Στην αξιολόγησή τους, λοιπόν, οι πέντε Έλληνες καθηγητές του εξωτερικού δεν γράφουν. Πυροβολούν.
Ξεκινούν από την πτώση των ακαδημαϊκών κριτηρίων για να μπαίνουν οι μαθητές στο πανεπιστήμιο (αφού με τις τωρινές πανελλήνιες, όπως τις έχουν φτιάξει οι υπουργοί παιδείας των τελευταίων είκοσι χρόνων, μπαίνουν σχεδόν όλοι οι μαθητές στα πανεπιστήμια, με συνέπεια πολλοί να μπαίνουν σε Τμήματα που δεν τους ενδιαφέρουν). Συνεχίζουν με σχόλια για το κακό πρόγραμμα σπουδών του συγκεκριμένου Τμήματος, με μαθήματα που «χτυπούν από το πρώτο εξάμηνο τους φοιτητές “με σφυρί” και τους εμποδίζουν να μεταβούν ομαλά από το σχολείο στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση».
Ακολουθεί σχόλιο ότι, με εξαίρεση λίγους εξαιρετικούς φοιτητές του Τμήματος που έχουν διακριθεί και στο εξωτερικό για τη δουλειά τους, το Τμήμα δεν φροντίζει επαρκώς τον μέσο φοιτητή και η αξιολόγηση χαρακτηρίζει «αδιανόητο» το ότι τα μαθήματα δεν κατηγοριοποιούνται με βάση τον βαθμό δυσκολίας τους.
Είμαστε ακόμα στην αρχή. Τα επόμενα σχόλια αφορούν στο ότι οι καθηγητές τσακώνονται μεταξύ τους για το ποιος θα διδάξει ποιο μάθημα. Στην πλήρη ανυπαρξία έρευνας από τους μισούς καθηγητές του Τμήματος. Στον κατακερματισμό του Τμήματος σε τομείς που έχουν μετατραπεί σε βιλαέτια καθηγητών που τα χρησιμοποιούν για τα προσωπικά τους συμφέροντα, προσλαμβάνοντας νέους διδάσκοντες βάσει αυτών των συμφερόντων. Έπειτα, επειδή οι συνάδελφοι από άλλους τομείς τους διευκόλυναν, διά της ψήφου τους, να επεκτείνουν το βιλαέτι τους όπως ήθελαν, οι ίδιοι «ανταπέδιδαν τη χάρη», χωρίς να ενδιαφέρονται για την ποιότητα των προσλαμβανόμενων νέων καθηγητών.
Στο ότι πρέπει να αλλάξουν πολλά για να έρθει το τμήμα «πιο κοντά στον 21ο αιώνα»! Όχι στον 21ο αιώνα, αλλά πιο κοντά σε αυτόν!
Η επιτροπή γράφει στην αξιολόγησή της πως ορισμένες από τις δυσλειτουργίες του Τμήματος σχετίζονται με τις αδυναμίες της πρυτανείας του πανεπιστημίου αυτού, που δεν «σπρώχνει» το Τμήμα να βελτιωθεί καθώς και με τον παλιό νόμο για τα πανεπιστήμια. Και ολοκληρώνει την αξιολόγηση γράφοντας: «Ο προηγούμενος νόμος εμπιστευόταν τη διακυβέρνηση των Τμημάτων σε σώματα που συχνά είχαν πολιτικά κίνητρα για τις αποφάσεις τους και δεν επιζητούσαν την ποιότητα. Ο προηγούμενος νόμος καλλιεργούσε μία διεστραμμένη κοινωνική αντίληψη ισότητας και δημοκρατίας. Η ανταμοιβή της ποιότητας, ως κίνητρο για την επίτευξη της αριστείας στο πανεπιστήμιο, θεωρείτο παραβίαση του ιδανικού της ίσης αντιμετώπισης όλων, κι έτσι αντιμετωπιζόταν ως κάτι το αιρετικό».
Βεβαίως, λέω εγώ, δεν ισχύουν αυτά για όλα τα Τμήματα σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας – υπάρχουν και φωτεινά παραδείγματα (και το Πολυτεχνείο Κρήτης διαθέτει τέτοια). Αλλά όλα τα παραπάνω έχουν μεγάλη δόση αλήθειας για αρκετά Τμήματα, ιδιαίτερα σε μεγάλα πανεπιστήμια της χώρας.
Είχα μόλις τελειώσει την ανάγνωση της αξιολόγησης του Τμήματος, όταν έπεσε το μάτι μου, στην εφημερίδα, στις εξελίξεις που υπάρχουν στο θέμα της αξιολόγησης των καθηγητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Εκεί όπου η ΟΛΜΕ επιχειρεί να μπλοκάρει τη διαδικασία της αξιολόγησης, προαναγγέλοντας τη διαγραφή από τις ΕΛΜΕ των Περιφερειακών Διευθυντών, των Διευθυντών Εκπαίδευσης και των Σχολικών Συμβούλων που θα εμπλακούν στην αξιολόγηση. Η λύση για τους συνδικαλιστές, για μια ακόμα φορά, δεν είναι να κάνουν προτάσεις στο Υπουργείο για το πώς μπορεί να γίνει μια ουσιαστική, δίκαιη αξιολόγηση των προσόντων και της προσφοράς των καθηγητών, ανάλογα και με το σχολείο στο οποίο εκείνοι διδάσκουν και τις ανάγκες των μαθητών της περιοχής τους. Η λύση γι’ αυτούς είναι να μην γίνει ποτέ καμία αξιολόγηση. Γιατί γνωρίζουν πως αν πάνε σε μια ορθολογική αξιολόγηση, μπορεί να διαβάσουν για τους εαυτούς τους σχόλια όπως τα παραπάνω.

*O Πολυχρόνης Κουτσάκης είναι συγγραφέας και Επίκουρος Καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης. Το τελευταίο μυθιστόρημά του είναι το «Καιρός για Ήρωες».