Παναγιώτης Ρουμελιώτης, οικονομολόγος, ομ. καθηγητής Οικονομ. Παντείου Πανεπιστημίου, συγγραφέας, τ. ευρωβουλευτής και τ. υπουργός Εμπορίου – Εθνικ. Οικονομίας, πρόεδρος Διεθνούς Αερολιμένα “Ελευθέριος Βενιζέλος”
Εκδοτικός Οίκος Α.Α. Λιβάνη 2016
Κίνδυνος για μεγαλύτερη ακόμα παγκόσμια κρίση με τραγωδία για τη χώρα μας που, ήδη, βρίσκεται σε δεινή θέση, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Ομως, η Ελλάδα, εάν έγκαιρα είχε αναδιαρθρωθεί το χρέος, δεν θα είχε φθάσει στο σημείο καταστροφής.
O καθηγητής Ρουμελιώτης στο βιβλίο του “Χρυσές Τουλίπες” αναλύει όλες τις κρίσεις και δείχνει τι ν’ αλλάξει για πρόληψη μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων και δεινών.
ΠΑΡΑΛΟΓΟΣ Ο ΥΠΕΡΜΕΤΡΟΣ ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ
Το ξέσπασμα της κρίσης χρέους στη ζώνη του ευρώ το 2010 ήταν αποτέλεσμα των μακροοικονομικών ανισορροπιών που προκλήθηκαν μεταξύ των κρατών – μελών της Ευρωζώνης μετά τη δημιουργία της το 2001.
Ειδικότερα, η εκροή τραπεζικών κεφαλαίων από τον βορρά στον νότο της Ευρωζώνης και ο υπέρμετρος δανεισμός του τελευταίου μετά την καθιέρωση του ευρώ, λόγω και της σημαντικής μείωσης των επιτοκίων, ενίσχυσαν τις ανισορροπίες στη ζώνη του ευρώ. Η κρίση του 2007 – 2008 κινδύνευσε να αποσταθεροποιήσει ακόμα περισσότερο τον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο και απείλησε τη σταθερότητα όχι μόνο της Ευρωζώνης, αλλά της παγκόσμιας οικονομίας, λόγω της αλληλοεξάρτησης των χρηματοπιστωτικών αγορών και οικονομιών γενικότερα.
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΚΡΙΣΙΜΟ ΠΑΡΟΝ, ΖΟΦΕΡΟ ΜΕΛΛΟΝ
Στον πρόλογο του σημαντικού αυτού βιβλίου του καθηγητή Ρουμελιώτη που γράφτηκε τον Ιανουάριο του 2016 στην πολιτεία της Κηφισιάς στην Αθήνα, ο συγγραφέας εποπτεύει όλο το παρελθόν των οικονομικών κρίσεων και δύο μεγάλων τελευταίων, μέσα στις οποίες είναι βυθισμένες η χώρα μας, άλλες χώρες του Νότου, της Ασίας, της Αφρικής, της Νότιας Αμερικής.
Σ’ αυτό τον πρόλογο ο καθηγητής Ρουμελιώτης κρίνοντας το εκμεταλλευτικό παρελθόν, το κρίσιμο παρόν και το ζοφερό μέλλον αναλύει τους ρόλους, τις μεθόδους και τους πλουτισμούς όλων των κερδοσκόπων.
Για να κάνει παράλληλα σημαντικής σημασίας προειδοποιήσεις για τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων για αποφυγή νέων μεγαλύτερων, ακόμα καταστροφικών, κρίσεων.
ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΑΥΤΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Γι’ αυτή τη μεγάλη ανάγκη γράφει ότι: Η παγκόσμια κοινωνία έχει υποχρέωση να αυτοπροστατευθεί από την αστάθεια και αποσταθεροποίηση των χρηματοπιστωτικών αγορών που προκαλεί η άκρατη φιλελευθεροποίησή τους καθώς και από την κερδοσκοπική δραστηριότητα των τραπεζών και των κερδοσκόπων. Οι προσπάθειες που αναλήφθηκαν μετά το ξέσπασμα της κρίσης του 2007 – 2008 θα πρέπει να εντατικοποιηθούν ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος που απειλεί τις κοινωνίες, από την εκδήλωση μιας νέας κρίσης, η οποία μπορεί να έχει τραγικές συνέπειες για όλη την ανθρωπότητα. Ομως σήμερα η παγκόσμια οικονομία κινδυνεύει να περιέλθει σε νέα σοβαρή κρίση γιατί όλοι οι τομείς οικονομίας αντιμετωπίζουν ένα διαρκές και κρίσιμο αδιέξοδο π.χ. πολλές επιχειρήσεις του ενεργειακού τομέα αδυνατούν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους προς τις τράπεζες.
Οπου αυτές (όπως η Deutsche Bank) έχουν μεγάλη έκθεση σε ασφάλιστρα κινδύνου και ενδέχεται να πτωχεύσουν προκαλώντας μια νέα συστημική κρίση.
ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΤΟΥΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΟΥΣ
Ομως τα συμφέροντα των κοινωνιών και ιδιαίτερα των αδυνάμων και των φτωχών, είναι αυτά που πρέπει να προστατεύονται και οι πολιτικοί πρέπει και οφείλουν να τα διαφυλάξουν αποτελεσματικά έστω και αν χρειαστεί να συγκρουστούν με τους κερδοσκόπους και τους τραπεζίτες όπως έκανε ο πρόεδρος F. Roosevelt το 1932 – 33 για ν’ αντιμετωπίσει τη μεγάλη κρίση του 1929. Τότε ο Roosevelt δε δίστασε να συγκρουστεί με τα κατεστημένα τραπεζικά συμφέροντα της εποχής εκείνης. Δε φοβήθηκε. Είχε τον λαό με το μέρος του. Οι πρωτοβουλίες προσέφεραν τέσσερις δεκαετίες σταθερότητας στις Η.Π.Α. Για να τονίσει ο Π. Ρουμελιώτης λέγοντας:
ΟΙ ΝΕΕΣ ΓΕΝΙΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΝΑ ΤΟΛΜΗΣΟΥΝ
Ας τολμήσουν και οι νεότερες γενιές πολιτικών σε παγκόσμιο και διεθνές επίπεδο, ώστε συντονισμένα να προφυλάξουν την παγκόσμια κοινότητα από μια νέα σοβαρότερη και τραγικότερη χρηματοπιστωτική κρίση…
Γιατί τα όπλα που διαθέτουν σήμερα οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι “τοξικά” και επικίνδυνα. Η αλόγιστη χρήση τους για τη διασφάλιση των ιδίων συμφερόντων τους είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει άμεσες και παράπλευρες ανθρώπινες και υλικές ζημιές.
Με την αποκατάσταση των ζημιών αυτών να απαιτήσει δεκαετίες. Αρα θα πρέπει ν’ απαγορευτεί η χρήση των “τοξικών” όπλων των χρηματοπιστωτικών αγορών. Για να σωθούν κοινωνίες, οικονομίες και ανθρώπινες ζωές, αντί να επιτρέπεται σε ολίγους να πλουτίζουν αθέμιτα και προκλητικά με δημιουργία φτωχοποίησης στην Ελλάδα, την οποία υφίστανται τα αδύναμα στρώματα καθώς και η κοινωνία γενικότερα, με κοινωνικές συγκρούσεις και πολιτική αστάθεια.
ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΕΠΩΦΕΛΟΥΝΤΑΙ ΠΟΛΛΑ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Επιστρέφοντας στην εισαγωγή του βιβλίου ο συγγραφέας αναφέρει ότι ένα άλλο πρόβλημα που κινδυνεύει να αποσταθεροποιήσει την παγκόσμια χρηματοπιστωτική σφαίρα είναι ο υπέρμετρος δανεισμός του ιδιωτικού τομέα από τις τράπεζες. Από μελέτες προκύπτει ότι όταν ο όγκος των δανείων των τραπεζών προς τον ιδιωτικό τομέα ξεπερνά ως ποσοστό του ΑΕΠ το 11%, πότε η οριακή συνέπεια στο ΑΕΠ καθίσταται αρνητική… Η διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα οφείλεται και στο γεγονός ότι αυτός δεν φορολογείται επαρκώς π.χ. δεν καταβάλλεται Φ.Π.Α. στις τραπεζικές υπηρεσίες, με εξασφάλιση και πολλών άλλων ωφελημάτων. Οπως, διάφορες μορφές έμμεσων κρατικών επιδοτήσεων που, συχνά ξεπερνούν κατά δέκα φορές τα ποσά των φόρων που καταβάλλουν στο κράτος.
Οπου με άλλα λόγια, η απορρύθμιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας να έχει ως αποτέλεσμα τη διόγκωση του χρηματοπιστωτικού τομέα, γεγονός που δημιουργεί “φούσκες” που σπάζουν με δραματικές συνέπειες.
ΟΙ ΧΡΥΣΕΣ ΤΟΥΛΙΠΕΣ ΠΟΥ ΝΑ ΞΕΡΟΥΝ ΠΩΣ ΤΟΝ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΟΥΝ
Στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου ο Π.Ρ. εξετάζει το αναλυτικό πλαίσιο των αιτιών που προκαλούν τις κερδοσκοπικές και χρηματοοικονομικές κρίσεις γενικότερα και ποιοι επωφελούνται από αυτές και ποιοι ζημιώνονται. Σ’ αυτό το κεφάλαιο αναλύονται όλες οι περιπτώσεις σε διάφορες χώρες. Παράλληλα με τις κερδοσκοπικές εκμεταλλεύσεις, αλλά και όλους τους ανεπιτυχείς χειρισμούς. Τόσο από την αποτυχημένη αναπτυξιακή πολιτική της Ε.Ε., του Δ.Ν.Τ. και των κερδοσκοπικών τραπεζικών και ιδιωτικών μηχανισμών…
Στο τρίτο κεφάλαιο ο συγγραφέας πραγματοποιεί μία σύντομη ιστορική αναδρομή. Εξετάζει τη “φούσκα” της τουλίπας που ξέσπασε στην Ολλανδία το 1636 και 1637. Για να συνεχίσει την ιστορική αναδρομή με την ανάλυση των κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων του τραπεζίτη – κερδοσκόπου John Law, 1715 και 1729, που προκάλεσαν
Η ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΑ ΠΟΥ ΚΑΛΑ ΚΡΑΤΕΙ…
αλλά πέρα από τις τουλίπες και τον κερδοσκόπο τραπεζίτη ο καθηγητής Π. Ρουμελιώτης εξετάζει σε αυτό το κεφάλαιο τον μεγάλο οικονομικό πανικό του 1907 που με πολλαπλή συνεργασία κερδοσκόπων στις Η.Π.Α. αποσταθεροποίησε την αμερικανική οικονομία. Επίσης, αναλύει τη μεγάλη κρίση του 1929 – 1933. Με παράλληλη εξέταση για τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της κρίσης. Καθώς και τα πρώτα βήματα που έγιναν για αποτελεσματικό έλεγχο των τραπεζών και των κερδοσκόπων.
Ο συγγραφέας αναλύει ακόμα τα αίτια που προκάλεσαν αυτή την κρίση όπως οι μεγάλες εισοδηματικές ανισότητες, η μεγάλη συγκέντρωση πλούτου, τους χρηματιστές και τους τραπεζίτες, η χειραγώγηση των πολιτικών και η κερδοσκοπία. Επίσης αναλύεται η μεταπολεμική περίοδος 1945 – 1970 ως την κρίση του δολαρίου το 1971 όπου αναδεικνύεται ο ρόλος των τραπεζιτών και των κερδοσκόπων σ’ αυτή την κρίση καθώς και οι νέες ισορροπίες που διαμορφώθηκαν μετά την κρίση.
Επίσης αναφέρονται τα αίτια που δημιούργησαν την κρίση των αναπτυσσόμενων χωρών και των πετρελαϊκών κρίσεων.
ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ – ΜΕΤΟΧΩΝ
Στο τέταρτο κεφάλαιο εξηγείται το πώς και γιατί προωθήθηκε κατά την περίοδο 1979 – 1999 η σταδιακή απορρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Με ιδιαίτερη έμφαση να δίνει ο συγγραφέας στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που προωθήθηκαν μετά το 1979 και συνεχίστηκαν ως σήμερα. Επίσης σ’ αυτό το κεφάλαιο εξετάζεται η διαπλοκή μεταξύ πολιτικών, κερδοσκόπων και τραπεζικών με χειραγώγηση πληροφοριών και μετοχών επιχειρήσεων…
Αλλά οι κρίσεις της παγκοσμιοποίησης εξετάζονται διεξοδικά στο πέμπτο κεφάλαιο με ειδικότερη ανάλυση στην κρίση της Ιαπωνίας στεγαστική – τραπεζική του Ευρωπαϊκού Νομισματικού Συστήματος (1992 – 1993), του Μεξικού (1994), της Νοτιοανατολικής Ασίας (1997), της Ρωσίας (1998), την αποταμιευτική ταμείων στις Η.Π.Α. (1998), της Νέας Οικονομίας (2000 – 2001) και της Αργεντινής.
Με κοινό παρονομαστή αυτών των κρίσεων την άκρατη απελευθέρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών, της κίνησης κεφαλαίων, της κερδοσκοπίας.
ΔΕΝ ΠΡΟΛΗΦΘΗΚΕ ΕΓΚΑΙΡΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Στο έκτο κεφάλαιο ο συγγραφέας αναλύει τα θέματα της “Μεγάλης ύφεσης” όπως αποκαλείται η χρηματοπιστωτική κρίση των στεγαστικών δανείων – subtimes με κυρίαρχη την κερδοσκοπία των τραπεζών και την απουσία ρυθμιστικού πλαισίου για την αποφυγή της.
Στο έβδομο κεφάλαιο αναλύεται το ξέσπασμα της “ευρωφούσκας” του 2010 και οι αποτυχημένες πολιτικές που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπισή της. Ενώ οι κίνδυνοι που εξακολουθούν να απειλούν την Ευρωζώνη εξετάζονται στο έβδομο κεφάλαιο με ιδιαίτερη αναφορά στο ελληνικό μνημόνιο και τον ρόλο των τραπεζών στην αποτροπή της έγκαιρης αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους και στις πολιτικές της λιτότητας που οδήγησαν την Ελλάδα στην οικονομική και κοινωνική κα-τα-στρο-φή.
Ομως γι’ αυτά τα δύο κεφάλαια καθώς και για το όγδοο (τελευταίο) θα ακολούθησε ένα ακόμα άρθρο.
