Στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου, ένα πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα στην Ισπανία, το “Podemos” (που σημαίνει “Μπορούμε”) έλαβε το 8% περίπου των ψήφων των Ισπανών πολιτών μετρώντας μόλις τέσσερις μήνες λειτουργίας.
Στο πλαίσιο του 9ου Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ στα Χανιά συμμετείχαν δύο μέλη αυτού του νεοσύστατου κόμματος, η Αννα Ντομίνγκεζ και η Σαλομέ Ραμίρεζ. Ζητήσαμε από τις δύο νέες γυναίκες να μας συστήσουν το κόμμα – έκπληξη, για το οποίο μιλά όλη η Ευρώπη.
• Πώς δημιουργήθηκε το “Podemos” και ποια είναι η σχέση του με το κίνημα 15Μ, δηλαδή το κίνημα των αγανακτισμένων στην Ισπανία;
Αννα: Το “Podemos” δημιουργήθηκε από μια ετερογενή ομάδα ανθρώπων, από την ομάδα εκκίνησης, όπως την ονομάζουμε, που αποτελείται από ακτιβιστές και διανοούμενους, οι οποίοι προέρχονται από διάφορα κοινωνικά κινήματα και κόμματα. Παρά την ετερογένεια, αυτοί οι άνθρωποι μπόρεσαν να συλλάβουν τα πιο σημαντικά στοιχεία του κινήματος 15Μ. Αναγνώρισαν τον εαυτό τους σε αυτό το κίνημα, διότι είχε αναφορές στην κοινή λογική και σε καινούργιες μορφές πολιτικής δράσης. Το “Podemos” θέλει να μετατρέψει την αγανάκτηση σε πολιτική πράξη, να κάνει την οργή πολιτική πρόταση.
• Πώς αντιμετωπίσατε τις δυσκολίες, που εκ των πραγμάτων δημιούργησε η ετερογένεια;
Α.: Πέρα από τις διαφορετικές απόψεις χρειάζεται να αναδειχθεί αυτό που μπορεί να αντιληφθεί η κοινή λογική, το γεγονός ότι πλήττονται οι πιο στοιχειώδεις ανάγκες των πολιτών. Στις συνελεύσεις των πλατειών αυτό που συζητιόταν ήταν ότι χρειάζεται να υπερβούμε το αν μία άποψη είναι δεξιά ή αριστερή και να ελέγξουμε αν προσφέρει διέξοδο για τα προβλήματα των πολιτών. Η ομάδα που ξεκίνησε το “Podemos” ήταν αριστεροί άνθρωποι, αλλά ήταν μία αριστερά που για πρώτη φορά άκουσε τον κόσμο, αντί να λέει μόνο τη δική της άποψη.
• Πώς λειτουργεί το “Podemos”;
Σ.: Το κύτταρο λειτουργίας είναι οι λεγόμενοι “κύκλοι Podemos”, δηλαδή ανοικτές ομάδες πολιτών, που οργανώνονται είτε με βάση θεματικές ενότητες είτε με τον τόπο κατοικίας, οι οποίοι είναι αυτοδιαχειριζόμενοι. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν περίπου 600 “κύκλοι Podemos” σ’ όλο τον κόσμο, σε Ευρώπη, Αμερική, Ασία. Υπάρχουν επίσης και οι συνελεύσεις που οργανώνονται σε κεντρικά σημεία πόλεων ή χώρους δουλειάς. Σ’ αυτά τα δύο κύτταρα λειτουργίας μπορεί να συμμετέχει όποιος πολίτης θέλει, χωρίς να είναι απαραίτητα μέλος του “Podemos”. Υπάρχουν οι ακτιβιστές που έχουν πιο μόνιμη παρουσία και δράση, αλλά υπάρχουν και πολίτες που συμμετέχουν όσο και όποτε θέλουν.
• Εχετε ήδη εκλέξει 5 ευρωβουλευτές. Με ποιον τρόπο αυτή η “από τα κάτω” λειτουργία φτάνει στους εκπροσώπους του “Podemos” που εφαρμόζουν την πολιτική του;
A.: Η φωνή των μελών του “Podemos” είναι πολύ σημαντική, αλλά πιο σημαντική είναι η φωνή των πολιτών. Τις πιο σημαντικές αποφάσεις που χρειάζεται να πάρει το “Podemos”, τις παίρνουν όλοι οι πολίτες και όχι μόνο οι ακτιβιστές ή τα μέλη του “Podemos”. Οι “κύκλοι Podemos” είναι το κανάλι μέσα από το οποίο περνά η φωνή των πολιτών, τα μέλη τους είναι αυτοί που μιλούν με τον κόσμο στις γειτονιές και συγκροτούν τη διαδικασία που εξασφαλίζει τη λαϊκή συμμετοχή. Για παράδειγμα, τη λίστα των υποψηφίων ευρωβουλευτών στις πρόσφατες εκλογές την αποφάσισαν οι πολίτες με ψηφοφορία μέσω διαδικτύου, αλλά και με κάλπες στους δρόμους που οργάνωσαν οι “κύκλοι Podemos”. Συνολικά συμμετείχαν στις ψηφοφορίες πάνω από 33.000 πολίτες, αριθμός ρεκόρ για εσωτερικές διαδικασίες κόμματος στην Ευρώπη. Κάθε πολίτης που θέλει να ψηφίσει, λαμβάνει ένα κωδικό στο κινητό του και με αυτόν μπορεί να συμμετέχει στην ψηφοφορία και να εξασφαλιστεί ότι ο κάθε πολίτης ψηφίζει μία φορά.
• Από πού προέρχεται η χρηματοδότηση για τις ανάγκες αυτής της διαδικασίας;
Α.: Αποκλειστικά από τους πολίτες. Για παράδειγμα, για τις ανάγκες της προεκλογικής εκστρατείας, οι πολίτες συγκέντρωσαν 150.000 ευρώ. Οταν υπάρχει κάποια ανάγκη, απευθυνόμαστε στον κόσμο ανακοινώνοντας το σκοπό για τον οποίο χρειαζόμαστε τη χρηματοδότηση και δίνοντας τον αριθμό ενός λογαριασμού. Μέσα σε δύο μέρες συγκεντρώνονται τα χρήματα. Στην κεντρική μας ιστοσελίδα υπάρχει η δυνατότητα για τον καθένα να παρακολουθεί τα έσοδα και τα έξοδα του “Podemos”, σε πραγματικό χρόνο, με απόλυτη διαφάνεια.
• Τι εννοείτε όταν λέτε ότι θέλετε να υπερβείτε τον χαρακτηρισμό δεξιά ή αριστερή για τις διαφορετικές απόψεις;
Α.: Στην ουσία του το “Podemos” είναι αριστερό κόμμα. Οταν λέμε ότι θέλουμε να υπερβούμε τη διάκριση μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, εννοούμε ότι οποιοσδήποτε που θεωρεί τον εαυτό του δεξιό, μπορεί να συμμετέχει στο “Podemos”, αρκεί να αγωνίζεται για δημοκρατία, αυτοδιάθεση και ανθρώπινα δικαιώματα. Πιστεύουμε ότι όποιος στην πράξη αποδέχεται αυτά τα τρία προτάγματα, δεν μπορεί να είναι δεξιός στον τρόπο που ζει.
Σ.: Αυτό που διαφοροποιεί το δικό μας κάλεσμα, είναι ότι οι δεξιοί υποστηρίζουν πως δεν έχουμε δυνατότητα για άλλη πολιτική, πέρα από αυτή που ακολουθείται από τις κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου, αντίθετα εμείς λέμε ότι μια άλλη πολιτική είναι εφικτή.
• Τι μπορεί να σημάνει για τους ευρωπαϊκούς λαούς -ιδιαίτερα του Νότου- το σημαντικό εκλογικό ποσοστό του “Podemos” και η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ;
Σ.: Διαφαίνεται πλέον μία σαφής δυνατότητα, στην οποία αξίζει να επενδύσουμε, να δυναμώσουμε τον αγώνα εναντίον της πολιτικής που επιβάλουν οικονομικές και πολιτικές ελίτ και δεν μπορεί να είναι πλέον αποδεκτή. Χρειάζεται να φτιαχτούν δομές από τα κάτω, που να υπερασπίζονται το αίτημα για περισσότερη Δημοκρατία και λιγότερο φόβο. Αυτές οι δύο προϋποθέσεις θα μας δώσουν μεγαλύτερη δύναμη να αντιπαλέψουμε τον άνομο μηχανισμό της τρόικας.
• Το “Podemos” προτάσσει συχνά τον όρο “επαναπολιτικοποίηση”. Τι νόημα του δίνετε;
Α.: Στην Ισπανία, όταν προέκυψε το μεγάλο ζήτημα των εξώσεων λόγω υποθηκευμένων σπιτιών, με δάνεια που οι πολίτες αδυνατούσαν να αποπληρώσουν, αρχικά δημιουργήθηκε στους πληττόμενους πολίτες ένα αίσθημα, ότι αυτοί έκαναν λάθος επιλογή, ότι ζούσαν πάνω από τις δυνατότητές τους, ότι πρόκειται για προσωπικό θέμα. Το “Podemos” αγωνίστηκε ν’ αναδείξει ότι το ζήτημα είναι πολιτικό και όχι προσωπικό και να αποδώσει τις ευθύνες των τραπεζών και κυρίως του κράτους και των δυνάμεων καταστολής, που εφάρμοζαν την πολιτική των εξώσεων. Αυτή την προσπάθεια την ονομάσαμε «επαναπολιτικοποίηση», με την έννοια ότι ξαναδίνουμε σε ένα πολιτικό ζήτημα την πραγματική του διάσταση.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τον μεταφραστή Κρίτωνα Ηλιόπουλο για τη σημαντική του βοήθεια.
