» Τα πέντε κυρίαρχα χαρακτηριστικά σύµφωνα µε έρευνα της ΕΚΤ
H ευρωπαϊκή αγορά εργασίας έχει εισέλθει τα τελευταία χρόνια σε φάση µεγάλων αλλαγών σε σχέση µε πριν την πανδηµία.
Έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας µεταξύ 46 µεγάλων µη χρηµατοπιστωτικών επιχειρήσεων επιβεβαίωσε πέντε βασικά χαρακτηριστικά της αγοράς εργασίας τα τελευταία χρόνια:
• ∆υσκολία εύρεσης εργαζοµένων, ιδιαίτερα εξειδικευµένων,
• Αύξηση της απασχόλησης παρά τη στασιµότητα της οικονοµικής δραστηριότητας και κατ’ επέκταση τη µείωση της παραγωγικότητας,
• Σηµαντική µείωση των ωρών εργασίας ανά απασχολούµενο,
• Αύξηση της τηλεργασίας και
• Χρήση της δηµιουργικής τεχνητής νοηµοσύνης (generative AI).
Οι επιχειρήσεις απάντησαν για το αν ισχύουν για αυτές τα παραπάνω χαρακτηριστικά και – σε καταφατική περίπτωση – για τους λόγους. Πάνω από το 90% συµφώνησαν ότι η εξεύρεση εργαζοµένων είναι δυσκολότερη σε σχέση µε 5-10 χρόνια πριν. Από αυτό το 90%, ένα αντίστοιχα µεγάλο ποσοστό θεωρεί ότι υπάρχει έλλειψη εργαζοµένων µε τις αναγκαίες δεξιότητες, ενώ ένα ποσοστό λίγο µικρότερο από το 50% δήλωσαν ότι υπάρχει γενικότερα έλλειψη εργαζοµένων, ανεξάρτητα από τις δεξιότητες. Για το 60% των επιχειρήσεων, η προσέλκυση εργαζοµένων µε τις δεξιότητες που θέλουν γίνεται δυσκολότερη λόγω των επιπέδων των µισθών που ισχύουν.
Περισσότεροι από ένας στους τρεις ερωτηθέντες ανέφεραν ότι οι εταιρείες τους προτιµούν να κρατάνε τους εργαζόµενους όταν επιδεινώνονται οι συνθήκες για τη δραστηριότητά τους και σχεδόν όλοι απέδωσαν αυτό στην αναµενόµενη δυσκολία να βρουν προσωπικό όταν θα βελτιώνονταν το επιχειρηµατικό περιβάλλον. Περίπου οι µισές εταιρείες θεωρούν ωστόσο ότι υπάρχουν και άλλοι λόγοι που τις κάνει να διατηρούν το προσωπικό τους. Η µία στις τρεις σηµείωσε ως σηµαντικό παράγοντα ότι αναµένουν αύξηση συνταξιοδοτήσεων στο άµεσο µέλλον και ότι η κερδοφορία τους επιτρέπει να διατηρούν το προσωπικό τους. Μία στις πέντε, εξ άλλου, ανέφεραν ότι η µείωση των πραγµατικών µισθών ήταν ένα κίνητρο για τη διατήρηση της απασχόλησης.
Περίπου µία στις τρεις επιχειρήσεις ανέφεραν µείωση των ωρών εργασίας ανά απασχολούµενο, την οποία απέδωσαν στη µεγάλη πλειονότητά τους, τουλάχιστον εν µέρει, στην προτίµηση των ίδιων των εργαζόµενων, ενώ ένα µικρότερο ποσοστό επιχειρήσεων (δύο στις τρεις) την απέδωσε στις απουσίες από την εργασία και µόνο µία στις τρεις απάντησαν ότι η µείωση των ωρών εργασίας έγινε επειδή το προτιµούσαν οι ίδιες.
Όσον αφορά την τηλεργασία, επιβεβαιώνεται ότι γίνεται ευρεία χρήση της, µε πάνω από το 80% των επιχειρήσεων να συµφωνούν ότι µε αυτή διευρύνονται και οι προοπτικές προσέλκυσης εργαζοµένων. Περίπου οι µισές εταιρείες απάντησαν ότι η τηλεργασία τις επιτρέπει να µειώσουν τους χώρους των γραφείων τους και το σχετικό πάγιο κόστος, ενώ µόνο µία στις τέσσερις συµφώνησαν ότι µειώνονται οι µισθολογικές απαιτήσεις των εργαζοµένων. Για τέσσερις στις δέκα εταιρείες, η αύξηση της τηλεργασίας έχει επηρεάσει αρνητικά την παραγωγικότητά τους, µε αντίστοιχο ποσοστό να αναφέρει ότι σκοπεύουν να την περιορίσουν στο µέλλον. Αντίθετα, τρεις στις δέκα εταιρείες δεν διαπιστώνουν ότι µειώθηκε η παραγωγικότητά τους λόγω της τηλεργασίας.
Η χρήση της δηµιουργικής ΑΙ έχει µπει για τα καλά στη λειτουργία των επιχειρήσεων. Σχεδόν τρεις στους τέσσερις ερωτηθέντες απάντησαν ότι τη χρησιµοποιούν ήδη. Οι περισσότερες εταιρείες ξεκίνησαν το 2023 να την υιοθετούν, αλλά σε περιορισµένη κλίµακα καθώς περίπου οι µισές ανέφεραν ότι λιγότερο από το 10% των εργαζοµένων τους τη χρησιµοποιούσε τουλάχιστον µία φορά την εβδοµάδα.
Όσον αφορά στα κίνητρα για την υιοθέτηση της τεχνητής νοηµοσύνης, ως πρώτο αναφέρθηκε η βελτίωση της πρόσβασης των εργαζοµένων σε πληροφορίες, που θεωρείται σηµαντικό ή πολύ σηµαντικό από περισσότερες από το 90% των εταιρειών. Ένα λίγο µικρότερο ποσοστό ανέφερε ότι επιδιώκει τη χρήση της ΑΙ για την παραγωγή περιεχοµένου, την ανάπτυξη λογισµικού και τις επαφές µε τους πελάτες.
Για περίπου τις µισές εταιρείες, η µείωση του προσωπικού τους ήταν επίσης ένα σηµαντικό κίνητρο για τη χρήση της τεχνητής ΑΙ. Επιπλέον, αρκετοί απάντησαν ότι η χρήση της βρίσκεται ακόµη σε πειραµατική φάση, µε τις επιχειρήσεις να επιδιώκουν να εντοπίσουν περιπτώσεις που θα χρησιµοποιείται και θα αυξάνεται η την παραγωγικότητα, η ποιότητα και η αποδοτικότητά τους.
