Νέα πρόταση για τη βιολογική γεωργία

Στο τελευταίο συμβούλιο υπουργών γεωργίας στις 14 Ιουλίου, βασικό σημείο της νέας προεδρίας υπήρξε η νέα πρόταση για τη βιολογική γεωργία, και έγινε συζήτηση προσανατολισμού. Η πρόταση της επιτροπής για την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου για τη βιολογική παραγωγή και τη βιολογική γεωργία στην Ευρώπη θα αναπτυχθεί συνοπτικά στη συνέχεια του σημειώματός μας. Ταυτόχρονα θα αναφερθούμε και σε ορισμένες οξύνσεις που δημιουργήθηκαν στη διάρκεια του συμβουλίου υπουργών.
Η Ελληνική Προεδρία ξεκίνησε την εξέταση της νομοθετικής πρότασης σε ορισμένες συνεδριάσεις των ομάδων εργασίας. Η τρέχουσα Προεδρία ανέφερε ότι το ζήτημα αυτό αποτελεί προτεραιότητα στο πρόγραμμα εργασιών της. Είναι σωστό να απλουστευθούν οι κανόνες που ισχύουν για τη βιολογική παραγωγή και να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα βιολογικά προϊόντα. Όσον αφορά τους κανόνες για τη βιολογική παραγωγή, η Επιτροπή πρότεινε την ενίσχυση και την εναρμόνιση των κανόνων παραγωγής από την κατάργηση των εξαιρέσεων που ισχύουν σήμερα. Ορισμένες αντιπροσωπείες εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για μια τέτοια δραστική αλλαγή στην ισχύουσα νομοθεσία για τη βιολογική γεωργία, θεωρώντας ότι μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για την ανάπτυξη του τομέα των βιολογικών προϊόντων.
Η βιολογική γεωργία είναι ένα σημαντικό στοιχείο της νέας ΚΑΠ. Παρέχει ένα σημαντικό επίπεδο των δημόσιων αγαθών και έχει καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των παραγωγών και των καταναλωτών. Επιπλέον, τα βιολογικά αγροκτήματα είναι τώρα σημαντικοί θύλακες πισίνες δυναμισμού, και καινοτομίας, διαφοροποίησης και ανάπτυξης του γεωργικού τομέα της ΕΕ.
Η βιολογική γεωργία στοχεύει στη δημιουργία ενός βιώσιμου συστήματος διαχείρισης για τη γεωργία σέβεται τα συστήματα και τους κύκλους της φύσης, συμβάλλει σε ένα υψηλό επίπεδο βιοποικιλότητας, κάνει υπεύθυνη χρήση της ενέργειας και των φυσικών πόρων και τηρεί υψηλά πρότυπα καλής μεταχείρισης των ζώων. Στοχεύει στην παραγωγή μιας μεγάλης ποικιλίας από υψηλής ποιότητας προϊόντα τα οποία ανταποκρίνονται στη ζήτηση των καταναλωτών, ενισχύοντας παράλληλα την κερδοφορία των παραγωγών.
Σύμφωνα με τη νέα πρόταση της Επιτροπής, τα βιολογικά προϊόντα δεν είναι πλέον ένας τομέας αιχμή. Σήμερα, αντιπροσωπεύουν μια αγορά της τάξεως των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ / έτος. Έχουν μια ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στον τομέα της γεωργίας και η οικονομία της ΕΕ, αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 8% ετησίως από το 2008, παρά την οικονομική κρίση. Η γκάμα των προϊόντων που προσφέρονται στους καταναλωτές έχει σημαντικά διευρυνθεί και βιολογικά προϊόντα τώρα διατίθενται προς πώληση όχι μόνο σε μικρά εξειδικευμένα καταστήματα, αλλά και σε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και μέσω του διαδικτύου.
Τέτοιο επίπεδο ανάπτυξης δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις για τον τομέα των βιολογικών προϊόντων. Ειδικότερα, η παραγωγή, ο έλεγχος, η εποπτεία και οι εμπορικοί κανόνες πρέπει να αναθεωρηθούν και να προσαρμοστούν. Η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιοκαλλιεργητών θα πρέπει επίσης να εξεταστεί περαιτέρω σε σχέση με την ΕΕ και τις διεθνείς αγορές. Η νομοθεσία είναι πολύπλοκη και προϋποθέτει ένα υψηλό επίπεδο του διοικητικού φόρτου.
Το 2012, η Επιτροπή υπέβαλε έκθεση στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του νομικού πλαισίου για τη βιολογική παραγωγή και την επισήμανση των βιολογικών προϊόντων. Τα συμπεράσματα υποστηρίζουν σθεναρά μια φιλόδοξη αναθεώρηση με στόχο την μακροπρόθεσμη σταθερότητα για τον τομέα. Μάλιστα όλες οι δράσεις που αναμένεται να γίνουν έχουν τύχει ισχυρών διαβουλεύσεων με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, πράγμα που αποδεικνύει την τεράστια προσοχή των πολιτών της ΕΕ και οι καταναλωτές αποδίδουν στη βιολογική γεωργία.
Στη σύνοδο του Συμβουλίου τον ερχόμενο Δεκέμβριο, η Επιτροπή θα κάνει μια παρουσίαση των αποτελεσμάτων της δημόσιας διαβούλευσης.
Για τα συστήματα ελέγχου, η Επιτροπή πρότεινε την κατάργηση της ισχύουσας απαίτησης για υποχρεωτικό ετήσιο έλεγχο της τήρησης όλων των φορέων και την ενίσχυση της προσέγγισης με βάση την ανάλυση κινδύνου για τους επίσημους ελέγχους. Επιπλέον, η πρόταση απαιτεί από όλους τους φορείς εκμετάλλευσης κατά μήκος της βιολογικής αλυσίδας να υπόκεινται στο σύστημα ελέγχου. Τέλος, υπάρχει μια διάταξη που τροποποιεί το σύστημα ελέγχου, με την ενσωμάτωση όλων των διατάξεων ελέγχου που συνδέεται με την πρόταση της Επιτροπής για έναν κανονισμό σχετικά με τους επίσημους ελέγχους στα τρόφιμα και τις ζωοτροφές. Ωστόσο, πολλά κράτη μέλη δεν ήταν υπέρ της συμπεριλαμβανομένου και του ελέγχου της βιολογικής αλυσίδας στην επίσημη πρόταση ελέγχου ζωοτροφών και τροφίμων, επειδή θεώρησαν ότι δεν ήταν ο ίδιος τύπος του ελέγχου.
Πάντως στο τελευταίο συμβούλιο υπουργών γεωργίας θέμα προέκυψε από τον υπουργό γεωργίας της Αυστρίας, για τα προϊόντα βιολογικής γεωργίας, δεδομένου ότι θεωρεί ότι η προεδρία δεν ανέπτυξε σωστά τις θέσεις των εθνικών αντιπροσωπειών και έτσι, θα σαμποτάρει το ερχόμενο άτυπο συμβούλιο στο Μιλάνο.
Η θέση όμως του επιτρόπου Τζιόλος ήταν ξεκάθαρη και αφορούσε ότι ναι μεν οι παραγωγοί βιολογικών προϊόντων στην Αυστρία είναι έντιμοι, αλλά εκείνο που προέχει είναι να εξασφαλιστούν κανόνες καλύτερης  κατανόησης από τους καταναλωτές και εμπιστοσύνης που θα εξασφαλίσουν και καλύτερες αγορές για την αναπτυγμένη βιολογική αγορά της Αυστρίας.
Στα συμπεράσματα που διατύπωσε ο Ιταλός υπουργός γεωργίας, με την ιδιότητα του προέδρου της ΕΕ, αναφέρθηκε στο θέμα της κατάργησης όλων των εξαιρέσεων που συνιστούν πλέον τον κανόνα. Ένα άλλο σημείο αφορά τους ελέγχους που πρέπει να γίνονται, τόσο για την προστασία των καταναλωτών, όσο και για την προστασία των παραγωγών που σέβονται τους κανόνες.
Η εκτίμησή μας είναι ότι βελτιώνεται σημαντικά το όλο πλαίσιο για την καθιέρωση μιας αγοράς βιολογικών προϊόντων που θα επιδιώξει να γίνουν σοβαρές αναπτυξιακές προσπάθειες. Μεγάλο ζητούμενο είναι αν η πολιτεία θα μπορέσει να προλάβει και να συβάλλει στην ανάπτυξη του τομέα, αντί να σέρνεται πίσω από τις αποφάσεις των άλλων κρατών. Η χώρα μας έχει όλα τα φυσικά χαρακτηριστικά για να αναπτυχθεί ο τομέας όσο γίνεται περισσότερο. Ας αφήσουμε ότι το τρίπτυχο παραγωγή – μεταποίηση και εμπορία θα συμβάλει σοβαρά στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, πράγμα που το έχουμε άμεση ανάγκη.