Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε σήμερα το απόγευμα πως αύριο βράδυ, 29 Μαΐου, στο πλαίσιο της τελετής για την Άλωση, που διοργανώνει το τουρκικό υπουργείο Πολιτισμού, θα αναγνωστούν αποσπάσματα από το Κοράνι και θα γίνει προσευχή στην Αγία Σοφία.
Ο Τούρκος πρόεδρος προέβη στην δήλωση αυτή σε σημερινό του διάγγελμα, ανακοινώνοντας παράλληλα χαλάρωση των απαγορευτικών μέτρων που είχαν ληφθεί για τον περιορισμό της πανδημίας του κορονοϊού, όπως ανέφερε η ανταποκρίτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Υπενθυμίζεται πως αύριο στην Τουρκία λήγει η απαγόρευση στα τεμένη στο πλαίσιο των μέτρων κατά την πανδημίας του κορωνοϊού.
Την ανακοίνωση έκανε ο Τούρκος πρόεδρος αφού νωρίτερα ο Διευθυντής Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας Αλί Ερμπάς είχε δηλώσει ότι η αυριανή μουσουλμανική προσευχή θα πραγματοποιηθεί στο τέμενος Φάτιχ στην Κωνσταντινούπολη (το οποίο έχει χτιστεί πάνω στον Βυζαντινό ναό των Αγίων Αποστόλων).
Σημειώνεται πως ήχοι από ισλαμική προσευχή ακούστηκαν στην Αγία Σοφία, εν μέσω των περιορισμών για την πανδημίας, τον περασμένο Μάρτιο
Τότε, το κάλεσμα (εζάν) και η ανάγνωση της προσευχής έγινε, σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, προκειμένου να δοκιμαστεί η ακουστική του ναού, κατόπιν άδειας που εξασφαλίστηκε από τον διευθυντή του Μουσείου της Αγίας Σοφίας, Χαϊρουλάχ Τζενγκίζ. Στο χώρο είχαν τοποθετηθεί οκτώ κάμερες και ισάριθμα μικρόφωνα, ενώ δεν υπήρχε κανείς άλλος εκτός από έναν ιμάμη, έναν μουεζίνη και το αναγκαίο τεχνικό προσωπικό.
Η κίνηση αυτή ωστόσο επανέφερε για μία ακόμη φορά στην επικαιρότητα τη μακρά συζήτηση στην Τουρκία περί επαναλειτουργίας του ναού ως τεμένους. Ένα χρόνο νωρίτερα, στις 24 Μαρτίου του 2019, σχεδόν μία εβδομάδα πριν από τις περιφερειακές εκλογές, ο Ερντογάν είχε δηλώσει: «Μπορούμε να ανοίξουμε την Αγία Σοφία όχι ως μουσείο, αλλά ως τζαμί. Μάλιστα μπορεί ακόμα και να αλλάξουμε το όνομά της σε “Τέμενος της Αγίας Σοφίας”».
Λίγες ημέρες αργότερα επανήλθε και αναφερόμενος στην αναγνώριση από τις ΗΠΑ της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, δήλωσε: «Μπορούμε να κάνουμε ελεύθερη την είσοδο στην Αγία Σοφία, αλλά μπορούμε να μη κάνουμε μόνο αυτό. Μετά τις (δημοτικές) εκλογές θα επαναφέρουμε το πραγματικό καθεστώς της Αγίας Σοφίας. Τι σημαίνει αυτό; Θα αλλάξουμε το στάτους από μουσείο σε τέμενος. Αυτή την στιγμή ο Τράμπ ανακοινώνει ότι η Ιερουσαλήμ είναι πρωτεύουσα (του Ισραήλ). Έτσι δεν είναι; Παραχωρεί τα υψίπεδα του Γκολάν στον κατακτητή. Θα πάρετε την απάντηση από την Τουρκία». Όπως είχε πει «οι τουρίστες όλων των δογμάτων σήμερα μπορούν να επισκεφθούν δωρεάν το Μπλε τζαμί που βρίσκεται δίπλα», γι’ αυτόν τον λόγο «μπορούμε να ενεργήσουμε αναλόγως και με την Αγία Σοφία».
H κίνηση αυτή ερμηνεύτηκε τότε ως απέλπιδα προσπάθεια του Τούρκου προέδρου να κερδίσει ο υποψήφιος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), Μπιναλί Γιλντιρίμ, τον δήμο της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος τελικά, μετά από ένα εκλογικό θρίλερ και επαναληπτική ψηφοφορία τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, έχασε τις εκλογές.
Αλλά και τον Ιούλιο του 2016, για πρώτη φορά μετά από 85 χρόνια από τη μετατροπή του μνημείου σε μουσείο από τον Κεμάλ Ατατούρκ, ο μουεζίνης απηύθυνε κάλεσμα (εζάν) για μουσουλμανική προσευχή μέσα από την Αγία Σοφία.
Η κίνηση αυτή είχε προκαλέσει τότε την αντίδραση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ο εκπρόσωπος του οποίου είχε δηλώσει:
«Εκφράζουμε την έντονη ανησυχία και δυσφορία μας για ένα ακόμη βήμα που υπονομεύει τον χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας ως μνημείου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και που προφανώς δεν συνάδει με τις αρχές που οφείλουν να διέπουν ένα σύγχρονο, κοσμικό κράτος. Έχουμε κατ’ επανάληψη τονίσει με σειρά ενεργειών μας με σκοπό την ενημέρωση κρατών και διεθνών οργανισμών, ότι η απόπειρα αλλαγής χρήσης από μουσείο σε τέμενος της Αγίας Σοφίας που έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά είναι ένα διεθνές ζήτημα. Ένα ζήτημα μείζονος σημασίας που άπτεται της προστασίας της ταυτότητας ενός μνημείου που ανήκει στον πανανθρώπινο πολιτισμό».
