Κάθε χρόνο παράγονται παγκοσμίως 1,6 δισεκατομμύρια καινούρια ελαστικά, που αντιστοιχούν σε 26 εκατομμύρια τόνους υλικών, τα οποία σχεδόν στο σύνολό τους, δεν μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Πως θα μπορούσε να αποφευχθεί αυτό με καλύτερες περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες;
Η καινοτομία του προγράμματος
Το ερευνητικό πρόγραμμα BlackCycle στοχεύει στην ανάπτυξη μιας ολοκληρωμένης αλυσίδας αξιοποίησης των πρώτων υλών από χρησιμοποιημένα ελαστικά για την παραγωγή δευτερογενών πρώτων υλών που θα χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή νέων ελαστικών για επιβατικά αυτοκίνητα και φορτηγά. «Είναι η πρώτη φορά που τα ελαστικά που βρίσκονται στο τέλος της «ζωής» τους θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν εκ νέου για παραγωγή νέων ελαστικών, σε μια διαδικασία με μηδενικά απόβλητα, και με τρόπο που να είναι οικονομικά βιώσιμος», τονίζει στην DW η Δρ. Ελένη Ηρακλέους από το Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) που συμμετέχει στην κοινοπραξία ως ερευνητικός φορέας.
Το Ινστιτούτο συμβάλλει με την υψηλή τεχνογνωσία του στη παραγωγή και τη βελτίωση των ελαίων πυρόλυσης με τρεις διαφορετικές καταλυτικές διεργασίες, ώστε να είναι κατάλληλα για τη παρασκευή του μαύρου άνθρακα (Carbon Black) που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ελαστικών. «Η ειδοποιός διαφορά με το παρελθόν είναι ότι μετατρέπουμε τα ελαστικά σε υγρά, κατάλληλα για παραγωγή μαύρου άνθρακα, και όχι για χρήση ως καύσιμα», αναφέρει ο Άγγελος Λάππας, Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου. Για τον ίδιο, η κυκλική οικονομία είναι η πρόκληση του μέλλοντος που έχει ακόμα κάποια προβλήματα να επιλύσει. «Υπάρχουν δυσκολίες στη συλλογή και επεξεργασία των υλικών, στα logistics, και λόγω υψηλού κόστους, τα προϊόντα που παράγονται είναι ακριβότερα. Ο καταναλωτής είναι μεν διατεθειμένος να πληρώσει το κάτι παραπάνω σε προϊόντα κυκλικής οικονομίας, αλλά μέχρι ένα όριο. Μια νέα τεχνολογία θα πρέπει τελικά να είναι προσιτή. Γι’ αυτό θα πρέπει να δοθούν περισσότερα κίνητρα στη βιομηχανία στην Ε.Ε. για να μπορέσει να αντισταθμιστεί το κόστος», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Λάππας.
Ισχυρή γερμανική συμμετοχή
Στην ευρωπαϊκή κοινοπραξία του BlackCycle συμμετέχουν τρεις γερμανικές εταιρίες, οι οποίες συμβάλλουν αποφασιστικά σε ξεχωριστά σημεία του προγράμματος. Η εταιρεία ΕSTATO με ικανότητα επεξεργασίας άνω των 70.000 τόνων ελαστικών ετησίως, είναι ένας από τους μεγαλύτερους ανακυκλωτές ελαστικών στην Ευρώπη. Στην έρευνα αναπτύσσει πρώτα μια τεχνική διαδικασία για την επιλογή των παλαιών ελαστικών και τη διάσπασή τους σε διαφορετικά μέρη από καουτσούκ και εν συνεχεία με καινοτόμο μηχανικό τρόπο τα μετατρέπει σε κόκκους. «Η υψηλή ζήτηση πρώτων υλών για την κατασκευή νέων ελαστικών θα ενισχύσει ριζικά την επιχειρηματική περιοχή ανακύκλωσης ελαστικών και θα λειτουργήσει ως εναλλακτική λύση στην καύση τους», τονίζει ο Αλεξάντερ Προκάιν, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας.
Eν συνεχεία, η εταιρεία Pyrum Innovations από το Σάαρλαντ αναλαμβάνει την πυρόλυση των αποβλήτων καουτσούκ και τη μετατροπή τους σε έλαια και μαύρο άνθρακα. «Οι παραδοσιακές διαδρομές ανακύκλωσης ελαστικών σταδιακά εξαφανίζονται, όπως η χρήση τους για καύσιμη ύλη ή σε κόκκους, που δεν είναι τόσο φιλικές για το περιβάλλον. Στο παρελθόν υπήρχε μεγάλη εξαγωγή στην Αφρική, η οποία δημιούργησε τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα. Με αυτό το έργο μπορούμε να κάνουμε μια επανάσταση στο χώρο των παλιών ελαστικών και να έχουμε επιτέλους κυκλική οικονομία», επισημαίνει ο Πασκάλ Κλάιν, Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας. «Με την παραγωγή βιώσιμων Carbon Blacks θα κλείσουμε έναν πραγματικό κύκλο πρώτων υλών στα ελαστικά. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλλουμε σημαντικά στη διατήρηση και τη βιωσιμότητα των πόρων», τονίζει από πλευράς του ο Ντιρκ Ρεχενμπαχ από τη γερμανική εταιρεία ΟRION, που αναλαμβάνει την επεξεργασία των προϊόντων της πυρόλυσης για παραγωγή μαύρου άνθρακα.
Φιλόδοξοι στόχοι
Η Michelin, που κατέχει ηγετική θέση στην παγκόσμια βιομηχανία των ελαστικών, συντονίζει το ερευνητικό πρόγραμμα BlackCycle. «Η εταιρεία μας ασχολείται με τη διαχείριση φθαρμένων ελαστικών εδώ και πολύ καιρό, αναπτύσσοντας τεχνολογίες που προωθούν τη μεγάλη διάρκεια ζωής του προϊόντος, την ικανότητα επαναχρησιμοποίησης (αναγόμωση) και, στο τέλος της ζωής, την επαναχρησιμοποίηση υλικών σε νέα προϊόντα», αναφέρει μιλώντας στη Deutsche Welle o Mικαέλ Κον υπεύθυνος προγράμματος BlackCycle για τη Michelin. Η εταιρεία έχει τον φιλόδοξο στόχο να έχει το 100% των πρώτων υλών της προερχόμενες από βιώσιμες αλυσίδες εφοδιασμού στο μέλλον. Ο ίδιος πιστεύει ότι η έρευνα θα συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών CO2 δημιουργώντας μια κυκλική οικονομία ελαστικών. «Αυτό το περιβαλλοντικό κέρδος θα αξιολογηθεί για να προκριθούν οι καλύτερες επιλογές, όπως και για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος στο κόστος των τελικών παραγόμενων ελαστικών. Αυτός είναι σαφώς ο κοινός μας στόχος, να έχουμε μια οικολογική και συνάμα μια οικονομικά καλή λύση από το πρόγραμμα», λέει χαρακτηριστικά.
Η έρευνα έχει συνολικό προϋπολογισμό περίπου €16 εκ, εκ των οποίων το 75% προέρχεται από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα HORIZOΝ και το υπόλοιπο από τη Michelin. Στόχος σε ορίζοντα 5-6 ετών από την ολοκλήρωση της, να έχουν ενσωματωθεί σχεδόν 1 στα 2 ελαστικά που έχουν φτάσει στο τέλος της ζωής τους στην Ευρώπη σε αυτό τον κύκλο βιωσιμότητας.
