Νικόλαος Μπερντιάεβ

Του διάσημου Ορθόδοξου                Αθήνα 1968

Ρώσου Φιλοσόφου

Η ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΟΚΛΗΣΗ  ΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΥΤΟΝ
H Βασιλεία του χρήματος να πρωτεύει  σ’ αυτό τον κόσμο, που είναι η Βασιλεία του αστισμού η οποία έχει οδηγήσει σήμερα την ανθρωπότητα σε μια ολοκληρωτική ζωή χωρίς πνεύμα και ψυχή.
Αυτά τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, όπως και τα νέο-ταξικά επιβάλλουν την εξάρτηση του πνεύματος  ως υποδούλωση και ψεύδος, για όλα αυτά τα ταξικά συμφέροντα, που μπορούν να γεννούν το ψέμα και ποτέ την αλήθεια…

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑΣ ΒΙΒΛΙΟ ΠΑΡ’ ΟΛΟ ΠΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΟΥ  ΕΧΟΥΝ ΠΕΡΑΣΕΙ ΤΟΣΑ ΧΡΟΝΙΑ
Η ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ- πραγμοποίηση του πνεύματος είναι το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του Μπερντιάεβ στο οποίο ήδη αναφερθήκαμε, παρουσιάζοντας το πρώτο κεφάλαιο.
Το βιβλίο αυτό γράφτηκε στα δύσκολα χρόνια μετά τη σοβιετική επανάσταση, ως μια προ-ορατική πρόταση για πνευματικότητα μέσα στις αποτυχίες του Σοβιετικού Σοσιαλισμού και του καπιταλιστικού  Νεοφιλελευθερισμού.
Σήμερα, όμως, που παρουσιάζουμε αυτό το σημαντικό βιβλίο έχουν μεσολαβήσει τόσα πολλά, που έχουν αλλάξει τα πάτα σε όλους τους τομείς του σύγχρονου γίγνεσθαι στην Ελλάδα του αρχαίου Ελληνικού πνεύματος καθώς και σε όλες τις φιλοσοφικές, πολιτιστικές, πολιτικές, οικονομικές, τεχνολογικές και κοινωνικές πλευρές της σύγχρονης παγκοσμιοποίησης, μέσα σε συνεχιζόμενους πολέμους.

ΠΡΟΦΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ ΑΝΑΓΕΝΝΟΥΝ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ
Παρ’ όλα αυτά η πνευματική κατάθεση του Μπερντιάεβ αποτελεί μια διαχρονικής σημασίας και αξίας κατάδειξη για την πνευματική ανάγκη κάθε εποχής και ιδιαίτερα της δικής μας, τόσο αντιπνευματικής εποχής.
Με αυτή την έννοια θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε την προφητική και διαχρονική διάσταση της καινούργιας πνευματικότητας και πραγματικότητας  του πνεύματος, όπως την θεώρησε ο Μπερντιάεβ.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΗ Η ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Την παρουσίαση αυτού του κεφαλαίου την αρχίζουμε από το τελευταίο μέρος του προηγούμενου κεφαλαίου, με τίτλο ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ, για να γράψει ότι «Η πνευματική ζωή συμπιέζεται, οι ορίζοντες στενεύουν για να  παράγεται μια αστικοποίηση της πνευματικότητας. Όμως, δύο αρχές, ο προφητισμός και ο μυστικισμός αναγεννούν την  πνευματική ζωή  που είχε απομακρυνθεί και μουμιοποιηθεί.
Αλλά, η καινούργια πνευματικότητα οφείλει να περιλαμβάνει τόσο ένα στοιχείο προφητικό όσο κι ένα στοιχείο μυστικιστικό, όπου, η φωνή του προφήτη μέμφεται τον εκφυλισμό και τη μουμιοποίηση της πνευματικότητας.

Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΘΥΣΙΩΝ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΕΚΤΗ ΑΦΟΥ ΤΑ  ΧΕΡΙΑ Μας ΕΙΝΑΙ ΒΟΥΤΗΓΜΕΝΑ ΣΤΟ ΑΙΜΑ
Για να αντηχεί μέσα από την προφητική φωνή Η αιώνια αλήθεια: Μη μου προσφέρετε πια Μάταιες θυσίες, αποστρέφομαι το θυμίαμα, δεν μπορώ να υποφέρω τις neomenies, τα Σάββατα και τις άλλες γιορτές. Η εχθρότητα βασιλεύει στις συναθροίσεις σας, και τα χέρια σας είναι γεμάτα αίμα. Πλυθείτε, καθαριστείτε, απομακρύνετε από τα μάτια μου την πονηρία των σκέψεων ίσως πάψετε να κάνετε το κακό, μάθετε να κάνετε το καλό, αναζητήτε τη δικαιοσύνη, βοηθήσετε τον καταπιεσμένο, δικαιώστε το ορφανό, υπερασπιστήτε τη χήρα.
Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΝΤΗΧΕΙ ΟΜΟΙΑ. Για να πούμε εμείς: Μα, που ακούστηκε η φωνή του Χριστού…. αφού κυριαρχεί ο ήχος της προδοσίας, εδώ και 2018 χρόνια. Και θα συνεχίζεται προδοτικά και εφιαλτικά μέσα από τις εκκλησίες των θεσμών και των εσμών της χριστιανοσύνης.

Ο ΑΔΥΣΩΠΗΤΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ
Στην αρχή αυτού του κεφαλαίου ο Μπερντιάεβ λέει:
«Όσα ειπώθηκαν στα προηγούμενα κεφάλαια μας οδηγούν στην ανάγκη μιας καινούργιας πραγματικότητας. Οφείλουμε να σκεφτόμαστε το πνεύμα και την πνευματική ζωή με την ιστορική σκέψη του πνεύματος που σημαίνει ότι  χρόνος συμπεριλαμβάνεται στην αιωνιότητα και ότι η αιωνιότητα εισβάλλει  στον χρόνο, που δεν είναι κλειστός μέσα στον εαυτό του. Γιατί ο Χριστός συμπεριλαμβάνεται στην αιωνιότητα, της θεμελιώδους αντικειμενοποίησης της ανθρώπινης ύπαρξης και της ιστορικής ύπαρξης του ίδιου του χρόνου. Με την αιώνα πραγματικότητα να μπορεί να είναι μια Νέα Πνευματικότητα…
Με το πρόβλημα αυτό της καινούργιας πνευματικότητας να τίθεται μετά την πνευματική κρίση που βασιλεύει σήμερα στον κόσμο. Για να καταλήξει στην άρνησή του πνεύματος με τον αδυσώπητο αγώνα εναντίον του.

Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΟΤΗΤΑ ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Στην θολή κρίση των καιρών της Σοβιετικής επανάστασης και της μετέπειτα της βαριάς κρίσης του Δυτικού φασισμού, με τα φρικαλέα εγκλήματά τους και τρομακτική έναρξη της πυρηνικής εποχής με τις βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, ακολούθησε ο εφιαλτικός «Ψυχρός» πόλεμος.  Και η επακολουθήσασα κατάρρευση του Σοσιαλιστικού κολοσσού.
Για ν’αρχίσει αμέσως μετά η πιο μεγάλη κρίση του αμερικανικού Υπερ-εξουσιασμού, με τους πολέμους της ερήμου, και όλους όσους συνεχίζονται ως σήμερα, με  κορυφαίο δείγμα τους πολέμους, Ιράκ, Αραβικής Άνοιξης και σήμερα όλης της φλεγόμενης  απ’ όλες τις πλευρές ΣΥΡΙΑΣ.
Με δεινό αποτέλεσμα να βασιλεύει σήμερα η εφιαλτική αντιπνευματικότητα με σχεδόν εξαφάνισή της.
Με μέγιστη ανάγκη να δημιουργηθεί η καινούργια πνευματικότητα που οφείλει να είναι μια επιστροφή  προς την εσωτερικότητα της αυθεντικής ύπαρξης.

Η ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΒΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Όμως, περαιτέρω ο Ν.Μ. τονίζει εμφατικά ότι: «η επιστροφή  προς την υπαρξιακή εσωτερικότητα σημαίνει εγκατάλειψη του κόσμου». Για να τονίζει ακόμα ότι αυτό είναι ένα θεμελιώδες και πολύ δύσκολο ζήτημα που σκοντάφτει στο παράδοξο του πνεύματος την αντικειμενοποίηση που είναι μια προσαρμογή του προς την κατάκτηση του κόσμου, ως κομφορμισμός, και ως αποτυχία της δημιουργικής ενέργειας του πνεύματος, που επιβάλλει μια υποταγή του προσωπικού στο γενικό και  το ανθρώπινο και μη ανθρώπινο με βάση το ΝΟΜΟ.
Για να συνεχίσει (σελ. 196) ο Ν. Μπερντιάεβ λέγοντας: «αλλά, ακριβώς, σ’ αυτό τον ολοκληρωτισμό  της αντικειμενοποίησης η πνευματικότητα μπορεί να πάρει τη μορφή μιας απόστασης απέναντι του κόσμου. ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ  ΤΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ, ΜΕ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΓΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ.

Η ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Αλλά, αυτή η βασιλεία της αντικειμενοποίησης του πνεύματος, έγινε ο θρίαμβος της κοινωνικής καθημερινότητας.
Με την άσκηση τα αποχώρησης έξω από τον κόσμο, έτσι όπως είναι, να συνοδεύτηκε, συχνά, από μια κατάσταση υποταγής στον κόσμο, με  εξαγιασμό των δυνάμεων που δεσπόζουν σε αυτόν.
Αντίθετα, η άσκηση στον κόσμο, η κατάσταση της αγάπης και του ελέους μπορεί να καταλήξει σε μια πραγματική μεταμόρφωση και έλαμψή του. Γιατί,  η καινούργια πνευματικότητα  δεν είναι μια απόσπαση, μια φυγή έξω από τον κόσμο που δέχεται πειθαρχικά να τον εγκαταλείψει στην παρούσα του κατάσταση. Αντίθετα είναι μια πνευματική κατάκτηση του κόσμου, που καταλήγει σε μια πραγματική μεταμόρφωση.

(η συνέχεια στο επόμενο τελευταίο μέρος του)