«Και περνούν οι ώρες και βλέπω σε όλα τα μήκη και σε όλα τα πλάτη τους γερανούς του Ιβύκου κι αναρωτιέμαι αν ακούγονται τα κρωξίματά τους πέρα από τα σύνορα του πρόσκαιρου κόσμου κι έρχονται στιγμές που λέω στον εαυτό μου όσα είπα στον γεράκο, πρώην υπάλληλο του πρώην εξαγωγέα Βίκτωρα Δαμιάνη: Άχτι δεν κρατώ κι εκδίκηση δεν γυρεύω. Ξέρω πως δεν κάνω τίποτ’ άλλο τούτες τις τελευταίες ημέρες παρά να ταξινομώ το παρελθόν σε κεφάλαια. Μήπως αυτό είναι τελικά η Ιστορία; Να βάζεις σε τάξη το χτες και ν’ αναζητάς τη σχέση του με το σήμερα; Ή μήπως ο αδιάκοπος διάλογος με το χτες;» Απόσπασμα από το βιβλίο, το συναρπαστικό, όπως το έχει χαρακτηρίσει η κριτική, ιστορικό μυθιστόρημα “Η κραυγή των απόντων” του Νίκου Ψιλάκη, που εκδόθηκε τα τέλη του 2021 απ’ τις εκδόσεις Καρμάνωρ. Απ’ το 38 κεφ. συγκεκριμένα “Ταξινομώντας το παρελθόν σε κεφάλαια”… Θα μπορούσε να ‘χει κι αυτόν τον τίτλο τούτο το 4ο μυθιστόρημα του Νίκου Ψιλάκη (“Δύο φεγγάρια δρόμο”, “Πολυφίλητη”, “Κι οι θάλασσες σωπαίνουν”, οι τίτλοι των προηγούμενων). Θα μπορούσε, ωστόσο να ‘χει και κάποιον άλλον. Όπως το “Συναξάρι των άδοξων της Σιλεσίας”, για παράδειγμα που τον χρησιμοποίησε ο συγγραφέας ως υπότιτλο. Και πολλούς άλλους… Ωστόσο υπάρχουν ακόμα δύο κεφάλαια, συν το επίμετρο και οι ευχαριστίες του συγγραφέα για να φτάσω στην τελευταία, στην 461 σελίδα… Συνεχίζω, λοιπόν, πάντα με το μολύβι στο χέρι την ανάγνωση. Απνευστί. Σαν υπνωτισμένος. Όντας, ωστόσο, σε διαρκή διάλογο με τον συγγραφέα που ξέρει να χρησιμοποιεί συγκινησιακά τη γλώσσα σε βαθμό υπέρτατο. Έχοντας κρατήσει του κόσμου τις σημειώσεις. «Σαν έτοιμος από καιρό, σαν θαρραλέος» και για την αποκάλυψη, για την οποία δεν θα αναφερθώ.
«Είναι γοητευτικό να περπατάς στα μονοπάτια της μνήμης, να αφουγκράζεσαι τις μνήμες των άλλων, γοητευτικό και ν’ ανιχνεύεις τις απανωτές επιστρώσεις του θρύλου. Να συναντάς τα ομολογημένα και να φαντάζεσαι τ’ ανομολόγητα, να κοιτάζεις τον πόλεμο και να βλέπεις τον άνθρωπο, να συναντάς τον στρατηγό, τον στρατιώτη, τον ρέμπελο, τον βιαστή, τον ερωτευμένο, τον Έλληνα, τον Γερμανό, τον Αμερικανό, τον Βούλγαρο. Έλεγα κάποτε σε μια διάλεξη ότι ευχαριστώ τον Δημιουργό, γιατί χάρισε στο είδος μου την αφήγηση! Ώρες ώρες νομίζω ότι ο κόσμος μας είναι φτιαγμένος με λέξεις […] Είπα, λοιπόν, ν’ αφουγκραστώ ξανά τις ιστορίες των ανθρώπων. Τούτο το βιβλίο αρχίζει φαινομενικά στις αρχές του 20ου αιώνα. Με τις μαζικές μεταναστεύσεις, τα εθνικά οράματα, τους πολέμους, ακόμη και τις εθνοκαθάρσεις. Αλλά ίσως και να αρχίζει από πιο παλιά, πολύ πιο παλιά. Και να τελειώνει μετά, πολύ μετά το τέλος της αφήγησης». Τα που γράφει, μεταξύ των άλλων, ο Νίκος Ψιλάκης στο “Επίμετρο του”. «Το ύφος είναι το ήθος και το ήθος είναι ο άνθρωπος»… και η φράση αυτή του Byffon στον νου μου σε όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης. Το ψιλάκειο ύφος που παραπέμπει στο ψιλάκειο ήθος. Ο συγγραφέας Νίκος Ψιλάκης, που έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις και βραβεία, ανάμεσα στα οποία είναι το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το έργο του “Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης” και το βραβείο “Νίκος Καζαντζάκης” για την προσφορά του στα Γράμματα. Ο Νίκος Ψιλάκης που “αποφανίζει” και μέσα απ’ τα μυθιστορήματά του όχι μόνο την Κρήτη αλλά και την Ελλάδα… Να γινόταν “Η κραυγή των Απόντων” του τηλεοπτική σειρά, ονειρεύομαι. Όπως και τα άλλα επίσης συναρπαστικά μυθιστορήματά του, άλλωστε…
Και… στα πεταχτά
«Κακοκαιρία έρχεται το σύμπαν θα παγώσει,/ το κρύο και τον κορωνιό μπορεί να εξοντώσει.// Ο Διομήδης έφτασε θα βρέξει θα χιονίσει/ ο κερατάς ο κορωνιός ντελόγο να ψοφήσει». Την Τρίτη που μας πέρασε μου έστειλε τις σημερινές μαντινάδες η μαντιναδολόγος μας η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. Μακάρι να έχει επαληθευθεί ή να επαληθευθεί. Ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται…
Παρά μία τεσσαράκοντα… μέρες χρειάστηκαν για να φτάσει το βιβλίο μου “Πότες θα κάμει ξεστεριά” από τα Χανιά στο Ηράκλειο μέσω των ΕΛΤΑ. Στις 3 του Δεκέμβρη απ’ το ταχυδρομείο Σούδας το έστειλα μαζί με κάποια άλλα στον φίλο μου τον δάσκαλο – ριμαδόρο Κωστή Λαγουδιανάκη, στις 11 του Γενάρη το πήρε στα χέρια του. Ερώτηση. Αν του το είχα πάει με τα πόδια, πόσες φορές θα είχα πάει και θα είχα γυρίσει;
«Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι!/ Χωρίς αυτήν δεν θα ‘βγαινες στον δρόμο./ Αλλά δεν έχει να σε δώσει πια.// Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε./ Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,/ ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν». Από το ποίημα του Κ.Π. Καβάφη “Ιθάκη”!
