» Οι επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου
ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΠΟΤΑ
Ποτά νοούνται φυσικά ή τεχνητά γενικά προϊόντα απαραίτητα ή κατάλληλα για διατροφή ή να χρησιµοποιηθούν σαν ευφραντικά υγρά.
Κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες
α) Τα αλκοολούχα ποτά
β) Τα ελεύθερα αλκοόλης ποτά
γ) Τα ύδατα
Αλκοολούχα ποτά είναι ποτά που περιέχουν αιθυλική αλκοόλη σε οποιοδήποτε ποσοστό, που προέρχεται είτε από φυσική ζύµωση είτε από προσθήκη κατά την επεξεργασία.
∆ιακρίνονται σε τρεις κατηγορίες
α) Κρασιά
β) Μπίρα
γ) Οινοπνευµατώδη ποτά γενικά
Για την παρασκευή και διάθεση των παραπάνω αλκοολούχων ποτών πρέπει να εφαρµόζονται οι ισχύουσες διατάξεις και όροι που προβλέπονται από τους αντίστοιχους νόµους του Γενικού Χηµείου του Κράτους και του Κώδικα Τροφίµων Ποτών.
Τα αλκοολούχα ποτά όταν καταναλώνονται σε µικρές ποσότητες και όχι σε συνεχή χρόνο, µπορεί να έχουν κάποια ευεργετικά αποτελέσµατα στον ανθρώπινο οργανισµό, όπως ένα µικρό ποτήρι κόκκινο κρασί καθηµερινά. Όµως η υπερβολική κατανάλωση µπορεί να επιφέρει σειρά αρνητικών συνεπειών, όπως σύγχυση, απώλεια µνήµης, ναυτία, πονοκεφάλους και πολλές φορές οξεία δηλητηρίαση.
Μάλιστα η επιστηµονική έρευνα έχει καταδείξει ότι µακροπρόθεσµα υπάρχει µια σχέση ανάµεσα στην κατανάλωση οποιασδήποτε ποσότητας αλκοόλ και ενός αυξηµένου κινδύνου για την εµφάνιση καρκίνου του µαστού.
Επίσης έχουν εντοπίσει µια σχέση ανάµεσα στην τακτική κατανάλωση µεγάλης ποσότητας αλκοόλ και κάποιου αριθµού ασθενειών, όπως η ηπατική ανεπάρκεια, η υψηλή πίεση του αίµατος και ο αυξηµένος κίνδυνος εµφάνισης συγκεκριµένων τύπων καρκίνου, ακόµη πολλών σωµατικών και ψυχικών προβληµάτων υγείας.
Ελεύθερα αλκοόλης ποτά
Ελεύθερα αλκοόλης ποτά είναι προϊόντα που παρασκευάζονται µε τη χρησιµοποίηση συγκεκριµένων φυσικών ή τεχνητών πρώτων υλών, κατάλληλα αναµεµειγµένων, χωρίς την ύπαρξη αιθυλικής αλκοόλης, όπως διάφοροι παστεριωµένοι φυσικοί χυµοί, σιρόπια διαφόρων εδωδίµων καρπών, αραιωµένοι µε επιτραπέζιο νερό κ.λπ. ∆ιατίθενται στην κατανάλωση τυποποιηµένοι µόνο σε αεροστεγή συσκευασία , εκτός των περιπτώσεων που µπορούν να προσφερθούν στον καταναλωτή απευθείας σε χύµα κατάσταση, κατόπιν επιθυµίας του .
Ελεύθερα αλκοόλης ποτά θεωρούνται και αυτά που περιέχουν αλκαλοειδή , όπως ΚINA, COLA, καφεΐνη που το ποσοστό της δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150 mg/l. Θα πρέπει όλα τα παραπάνω να αναγράφονται στην επισήµανση -ετικέτα στο ίδιο οπτικό πεδίο µε την ονοµασία πώλησης.
Επιτρέπεται η χρήση προσθέτων (συντηρητικών, χρωστικών, γλυκαντικών, γαλακτοποιητικών κ.λπ) , σύµφωνα µε τις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Τροφίµων – Ποτών.
Τα πιο γνωστά ελεύθερα αλκοόλης ποτά είναι από φυσικούς χυµούς φρούτων και λαχανικών, που παρασκευάζονται από αυτούσιους χυµούς συµπυκνωµένους, απλούς ή σύνθετους, αραιωµένους µε πόσιµο νερό, µε ή χωρίς χρήση γλυκαντικών υλών.
Ροφήµατα
Τα ροφήµατα είναι προϊόντα που παρασκευάζονται από εκχύλιση ή διάλυση σε θερµό ή ψυχρό νερό διαφόρων φυτικών προϊόντων ή σκευασµάτων τους. Μπορούν να περιέχουν διάφορες αρτυµατικές ύλες π.χ. κιτρικό οξύ, αρωµατικές ύλες και αιθέρια έλαια.
Παραδείγµατα φυτικών προϊόντων για την παρασκευή ροφηµάτων µπορούµε να παραθέσουµε όπως παρακάτω.
α) Ο καφές
β) Το τσάι
γ) Το κακάο
δ) Η σοκολάτα
ε) Το χαµοµήλι
στ) Το φασκόµηλο
ζ) Η κανέλα
η) Το τίλιο
Επιτρέπεται να διατίθενται στο εµπόριο και σε συσκευασµένη µορφή, από εργαστήρια επανδρωµένα µε τον κατάλληλο µηχανολογικό εξοπλισµό.
Σηµειώνουµε ότι όλα τα παραπάνω περιγραφόµενα ποτά ελεύθερης αλκοόλης και ροφήµατα δεν προκαλούν απολύτως καµία βλάβη στον ανθρώπινο οργανισµό.
Όµως το µεγάλο πρόβληµα, τα τελευταία σαράντα χρόνια, για τα αλκοολούχα ποτά, λόγω της τεράστιας κατανάλωσης τους, είναι η κυκλοφορία νοθευµένων και µάλιστα πολλές φορές επικινδύνων για τη δηµόσια υγεία. Μάλιστα συνηθίζεται να χαρακτηρίζονται «µπόµπες», που είναι µια σηµαντική απειλή για τον κάθε άνθρωπο και ιδιαίτερα για τους νέους. Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας υπολογίζει πως το 25% των αλκοολούχων ποτών που καταναλώνονται παγκοσµίως είναι παράνοµα. Το πρόβληµα διογκώνεται στις τουριστικές περιοχές, όπου ενθαρρύνεται η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.
Τα νόµιµα κυκλοφορούντα αλκοολούχα ποτά είναι συνήθως τα επώνυµα, ενώ τα παράνοµα είναι τα νοθευµένα και ιδιαίτερα οι “µπόµπες”
Επανειληµµένα οι Αστυνοµικές Αρχές έχουν εντοπίσει αποθήκες και εργαστήρια µε νοθευµένα ποτά.
Πώς γίνεται η νοθεία στα αλκοολούχα ποτά;
Η αιθυλική αλκοόλη, που είναι το βασικό συστατικό των εν λόγω ποτών και λόγω της υψηλής τιµής της, αντικαθίσταται από υποκατάστατα της µε παρόµοιες ιδιότητες και µάλιστα πολύ επικίνδυνες για την υγεία. Πολλές φορές στη νοθεία συµµετέχει και η µεθανόλη ή µεθυλική αλκοόλη όπως ονοµάζεται στην επιστηµονική ορολογία, που είναι ένα αρκετά επικίνδυνο αλκοόλ, γιατί η υπερβολική κατανάλωση του προκαλεί τύφλωση.
Θα ήθελα να αναφερθώ και σε κάποιες προσωπικές εµπειρίες µου, κατά τη διάρκεια της µακροχρόνιας υπηρεσιακής µου καριέρας στο αντικείµενο του ελέγχου της αγοράς τροφίµων και ποτών της ∆υτικής Κρήτης και της βιοµηχανικής εµπειρίας µου.
∆ιαχρονικά είχα διεξαγάγει πολλούς δειγµατοληπτικούς ελέγχους σε προσφερόµενα αλκοολούχα ποτά σε χώρους αναψυχής και διασκέδασης και προπαντός σε κέντρα νέων και προ πολλών τριάντα έτη, είχαν βρεθεί νοθευµένα επώνυµα ποτά. Τα νεώτερα περίπου είκοσι χρόνια δεν είχε διαπιστωθεί καµία παράβαση νοθείας.
Περιπτώσεις τύφλωσης νέων εφήβων, λόγω υπερβολικής κατανάλωσης τσικουδιάς (ρακής) , είχαν πιστοποιηθεί σε δύο περιπτώσεις. Οι νέοι µάλιστα υπεβλήθηκαν άµεσα σε αφαιµαξοµετάγγιση στο Νοσοκοµείο.
Από τους δειγµατοληπτικούς ελέγχους σε διάφορες συσκευασίες τσικουδιάς, διαπιστώθηκε η επικινδυνότητα αυτής που ήταν σε πλαστικές φιάλες.
Από τα παραπάνω συνάγεται το συµπέρασµα να µην παραµένει συσκευασµένη σε πλαστικές φιάλες η τσικουδιά.
*Ο Αναστάσιος Τριποδιανάκης είναι Χηµικός,
τ. υπεύθυνος αγοράς τροφίµων.
