Με τις ξόβεργες μπορεί να πιάσεις πουλιά, δεν πιάνεις ποτέ το κελάηδημά τους
Οδυσσέας Ελύτης
Σε δύσκολους καιρούς πρέπει να ρωτάμε τους ποιητές. Λέγε ποιητή στον αιώνα τι βλέπεις; Ηδη σας το είπα, μας λέει ο Ελύτης.
Είναι η βαρβαρότητα που βλέπω να ‘ρχεται μεταμφιεσμένη κάτω από άνομες συμμαχίες και προσυμφωνημένες υποδούλωσεις. Δεν θα πρόκειται για τους Φούρνους του Χίτλερ ίσως, αλλά για μεθοδευμένη και οιονεί επιστημονική καθυπόταξη του ανθρώπου. Για τον πλήρη εξευτελισμό του, για την ατίμωσή του.
Σήμερα δεν χρειαζόμαστε φυλακές και ψυχιατρεία για τους παρεκκλίνοντες, τους εγκληματίες, τους τρελούς.
Διότι δεν ζούμε στην κοινωνία της πειθαρχίας που περιέγραψε ο Φουκώ. Σήμερα ζούμε στην κοινωνία των projects των πλάνων, της καριέρας, των επιδόσεων.
Σήμερα ζούμε την εθελούσια υποδούλωση του ανθρώπου, των σύγχρονων σκλάβων του εαυτού τους, των σκέψεων των συμπεριφορών και των επιθυμιών τους.
Των “ελεύθερων” επιλογών τους. Των επιδοσιακών υποκειμένων κατά τον Κορεάτη φιλόσοφο Χαν. Η κοινωνία μας παράγει πλέον κουρασμένους, φοβισμένους, πονεμένους αποτυχημένους και μελαγχολικούς ανθρώπους.
Γιατί θα σκέπτονται, σκέπτονται δηλαδή και επιθυμούν, χωρίς να έχουν την παραμικρή ενημερότητα, ό,τι θέλει ο αλγόριθμος της google και οι άλλοι μεγάλοι αλγόριθμοι.
Θα μας ορίζουν και θα μας καθορίζουν τα μεγάλα δεδομένα. Ηδη γίνεται αυτό. Θα φτιαχτούν μηχανές όχι μόνο με τερατώδη υπολογιστική δύναμη, πολλαπλάσια του ανθρώπινου εγκεφάλου, όχι μόνο με νοημοσύνη όχι μόνο με συναίσθημα, αλλά και με συνείδηση.
Με γνώση ότι γνωρίζουν και τότε; Τότε είναι ορατός ο κίνδυνος να κινούνται ανεξάρτητα από την ανθρώπινη βούληση και έλεγχο.
Αλλά αυτό είναι ένα σενάριο μέλλοντος, εφιαλτικό.
Ηδη έχει φτιαχτεί ρομπότ με γνώση ότι έχει χέρια.
Λοιπόν δεν είναι το πρώτο βήμα; Αν όμως επιθυμώ ό,τι θέλει ο αλγόριθμος να επιθυμώ, χωρίς να το γνωρίζω, αν σκέπτομαι και προκρίνω και καταναλώνω ό,τι θέλει ο αλγόριθμος, αν θέλω ό,τι θέλει αυτός να θέλω, πού είναι η ελευθερία της βούλησης; Αιωρούμενο το ερώτημα προς το παρόν…
