«Τα κόμικς είναι ένας ακόμα τρόπος να περιγράψουμε τον κόσμο γύρω μας. Σε ό,τι αφορά το αν είναι η νεότερη μορφή τέχνης, θα λέγαμε ότι είναι η νεότερη που αναγνωρίστηκε, που πήρε έναν αριθμό κατά κάποιον τρόπο. Στη Γαλλία και την Ισπανία ονομάστηκε για πρώτη φορά ένατη τέχνη».
Με αυτά τα λόγια ο Άγγελος Μαστοράκης, η ψυχή του ιστορικού περιοδικού “9” της εφημερίδας “Ελευθεροτυπία”, είχε ανοίξει την κουβέντα μας στη συνέντευξη που είχαμε κάνει στις “Διαδρομές” τον Ιούλιο του 2006. Μια συζήτηση που είχε γίνει στο περιθώριο των “Χάρτινων Συναντήσεων”, τις οποίες συνδιοργάνωνε ως “9” μαζί με το free press έντυπο “Πυξίδα της Πόλης”, το Γαλλικό Ινστιτούτο και τον εκπαιδευτικό όμιλο ΑΚΤΟ.
Καθώς τον περασμένο μήνα συμπληρώθηκαν 7 χρόνια από το “φευγιό” του Άγγελου, το “Μολύβι Μελάνι” αποτίει φόρο τιμής και θυμάται σήμερα τον ξεχωριστό αυτόν, Χανιώτη στην καταγωγή, λάτρη των κόμικ και της επιστημονικής φαντασίας, αλλά και την πολύτιμη παρακαταθήκη που άφησε στην πόλη και στην ιστορία της 9ης τέχνης, μέσα από την έκθεση κόμικς που φιλοξενούνταν για περίπου δέκα χρόνια στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου στο παλιό λιμάνι.
Γι’ αυτό το “φλας μπακ” στην εποχή όπου τα κόμικς απέκτησαν για πρώτη φορά μια πρωτόγνωρη δυναμική στα Χανιά αλλά και τη σφραγίδα που έβαλε στο εγχείρημα αυτό ο Άγγελος Μαστοράκης, μιλήσαμε με τον στενό συνεργάτη του και συν-διοργανωτή των “Χάρτινων Συναντήσεων” – εκδότη της “Πυξίδας της Πόλης” – Ματθαίο Φραντζεσκάκη, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας αναμνήσεις και σκέψεις από τις μέρες εκείνες…
ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ “ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟ”
«Καταρχάς να πούμε ότι μιλάμε για την εποχή που ήδη κυκλοφορεί το περιοδικό “9” της “Ελευθεροτυπίας”, ένα εγχείρημα που υπογράφει ουσιαστικά εξολοκλήρου ο Άγγελος Μαστοράκης και με το οποίο φιλοδοξούσε να βάλει με έναν τρόπο μέσα σε κάθε σπίτι δύο πάθη του: το κόμικ και την επιστημονική φαντασία», σημείωσε ο Ματθαίος Φραντζεσκάκης και πρόσθεσε ότι την ίδια εποχή, γύρω στο 2000, στο πλαίσιο έκδοσης του “9” ο Άγγελος οραματίστηκε και υλοποίησε έναν πανελλήνιο διαγωνισμό κόμικ για νέα ταλέντα.
«Ο διαγωνισμός γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία, απροσδόκητη ακόμα και για τους ίδιους τους διοργανωτές. Ο πρώτος διαγωνισμός έγινε στην Αθήνα κι εκείνη την περίοδο προκύπτει η επικοινωνία μας, όπου αποφασίσαμε να φέρουμε την έκθεση στα Χανιά. Αυτό το σχέδιο έδωσε, μεταξύ άλλων, μια αφορμή στον Άγγελο να επανασυνδεθεί με τα Χανιά – μια πόλη από την οποία κατάγονταν αλλά είχε φύγει και δεν κράτησε επαφές για διάφορους προσωπικούς λόγους», τόνισε ο κ. Φραντζεσκάκης.
ΤΑ ΧΑΝΙΑ ΣΤΟΝ ΧΑΡΤΗ ΤΩΝ ΚΟΜΙΚΣ
Κάπως έτσι από τη 2η κιόλας χρονιά όπου διοργανώνονταν ο διαγωνισμός κόμικ για νέα ταλέντα τα Χανιά μπήκαν στον “χάρτη” της 9ης τέχνης κι έμειναν συνεχώς για περίπου μια δεκαετία.
Αρωγοί και σύμμαχοι σε αυτή την πρώτη φάση στάθηκαν το “9” και ο εκπαιδευτικός όμιλος ΑΚΤΟ, η “Πυξίδα της Πόλης”, αλλά και ο τότε καλλιτεχνικός διευθυντής του Κέντρου Αρχιτεκτονικής Μεσογείου Δημήτρης Αντωνακάκης που στήριξε με θέρμη την προσπάθεια: «Είναι αξιοσημείωτο ότι εκείνη την εποχή, η έκθεση των κόμικς ήταν η μοναδική ή από τις ελάχιστες μη αρχιτεκτονικές εκδηλώσεις που φιλοξενούνται στο ΚΑΜ. Κάπως έτσι ξεκίνησε αυτό το ταξίδι των “Χάρτινων Συναντήσεων” στα Χανιά, που πραγματοποιούνταν για πολλά χρόνια στην καρδιά του καλοκαιριού γνωρίζοντας μεγάλη αποδοχή».
“ΑΝΟΙΓΜΑ” ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
«Η επισκεψιμότητα στην έκθεση ήταν πολύ μεγάλη. Θυμάμαι να τραβάει το ωράριο λειτουργίας μέχρι τις 12 τα μεσάνυχτα! Επίσης, με τα χρόνια η έκθεση απέκτησε το κοινό της. Υπήρχε κόσμος που τον συναντούσαμε κάθε χρόνο και βέβαια Χανιώτες που συμμετείχαν και διακρίνονταν στον διαγωνισμό», επεσήμανε ο Ματθαίος Φραντζεσκάκης, ενώ τόνισε ότι από τον 3ο διαγωνισμό ξεκίνησε η συνεργασία με το διεθνές φεστιβάλ κόμικς της Ανγκουλέμ της Γαλλίας.
«Μιλάμε για το μεγαλύτερο ή ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ κόμικ στον κόσμο, όπου στις “Χάρτινες Συναντήσεις” που διοργανώναμε τότε ενσωματώθηκαν βραβευμένα έργα από τον αντίστοιχο διαγωνισμό που γίνονταν στη Γαλλία. Συνεπώς στην πραγματικότητα – και με την υποστήριξη τότε του Γαλλικού Ινστιτούτου – μιλάμε από εκείνη τη στιγμή για δύο εκθέσεις».
ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΝΕΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ
Μέσα από τον διαγωνισμό και την προβολή της δουλειάς τους από το “9” και εκθέσεις όπως οι “Χάρτινες Συναντήσεις” αναδείχθηκαν πολλοί νέοι καλλιτέχνες. «Πολλοί από τους δημιουργούς που υπάρχουν σήμερα στην ελληνική σκηνή κόμικ είχαν πρωτοεμφανιστεί εκείνη την περίοδο μέσα από τις σελίδες του “9” και δημιούργησε μια δυναμική και μια εξωστρέφεια στον χώρο», υπογράμμισε ο κ. Φραντζεσκάκης.
Πρόσθεσε, επίσης, ότι μέσα στα σχέδια που έμειναν ανολοκλήρωτα λόγω της οικονομικής κρίσης που ξέσπασε εκείνη την εποχή, οδηγώντας σε “λουκέτο” την “Ελευθεροτυπία”, ήταν και η διοργάνωση ενός τοπικού διαγωνισμού κόμικς, ο οποίος θα είχε αναφορά στην αρχιτεκτονική ώστε να εντάσσονταν στις δράσεις του ΚΑΜ, αλλά και η μεταφορά στα Χανιά του φεστιβάλ ταινιών επιστημονικής φαντασίας στο οποίο εμπλέκονταν ενεργά ο Άγγελος Μαστοράκης.
ΜΙΑ ΠΟΛΥΔΙΑΣΤΑΤΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ
Λίγο πριν κλείσουμε την κουβέντα μας, ρωτήσαμε τον Ματθαίο Φραντζεσκάκη τι χαρακτήριζε τον Άγγελο Μαστοράκη ως άνθρωπο: «Ο Άγγελος ήταν μια πολυδιάστατη προσωπικότητα. “Έπαιζε” σε πολλά πράγματα. Υπήρξε μεγάλος ηχολήπτης, ήταν πίσω από πολλές μουσικές παραγωγές, μεταξύ αυτών και του Διονύση Σαββόπουλου. Επίσης, “έχτισε” πολλές από τις μεγάλες συναυλίες που έγιναν στην Αθήνα. Ήταν ακόμα πρωτεργάτης σε πολλές εκδοτικές προσπάθειες για τα κόμικ και ιδρυτικό μέλος της Αθηναϊκής Λέσχης Επιστημονικής Φαντασίας. Ήταν “παρών”, δηλαδή, σε πολλά πράγματα που έγιναν στη χώρα μας σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Και λόγω όλων αυτών, είχε πολλές απολαυστικές ιστορίες να αφηγηθεί, ενώ αγαπούσε το ξενύχτι και το καλό φαΐ».
ΓΡΑΜΜΟΣΚΙΑΣΕΙΣ… ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΒΑΛΒΗ
