Ήταν στα χρόνια της Δεκαετίας του ’60 που ξεκίνησε η προσπάθεια των ενοριτών της Κάτω Σούδας για την ανέγερση του Ναού του από Σηλυβρίας πολιούχου της κωμόπολης, προστάτη και οδηγού μας Αγίου Νεκταρίου.
Yπήρξε, αναμφίβολα, ο από Θεού φωτισμός αλλά και από τον ίδιο τον άγιο για να προκύψει ένας μεγάλος, ιερός ζήλος, για να κτιστεί το σπίτι του Αγίου μας. Ενορίτισσες και ενορίτες συμετείχαν, περισσότερο ή λιγότερο, καθένας με το μικρό ή μεγάλο οβολό του. Μία εικόνα μού έχει εντυπωθεί από εκείνη την ωραία εποχή του μόχθου και του ζήλου. Μία μεγάλη ομάδα να κουβαλούν τσιμεντόλιθους για να φτιαχτεί το εικονοστάσι του Αγίου. Από τότε οι προσπάθειες συνεχίστηκαν, ο αγώνας συνεχής και ισχυροποιούμενος για να έχομε σήμερα και να υπάρχει “εσαεί” ο περικαλλής Ναός του Πολιούχου της Κάτω Σούδας. Ο αγαπημένος Άγιός μας ξεκίνησε από τη μικρή -ελληνική-πόλη Σηλυβρία της Προποντίδας, που ήταν και έδρα Μητροπόλεως. Παραθαλάσσια και σε μικρή σχετικά απόσταση από τη Βασιλεύουσα πόλη του Μ. Κωνσταντίνου. Είχε ιδρυθεί από αποίκους των Μεγάρων το 675 π.Χ. Ο Άγιος έτρεφε μεγάλη ευλάβεια προς τη Θεοτόκο και μέχρι σήμερα υπαρχει το ωραίο δημοτικο τραγούδι “Σηλυβριανή μου Παναγιά’. Λίγα χιλιόμετρα δυτικά από τη Σηλυβρία βρίσκεται μία αλλη ελληνική πόλη, η Ραιδεστός, που ιδρύθηκε το 599 π.Χ από αποίκους από τη Σάμο. Από αυτήν έχουν την καταγωγή οι σπουδαίοι πρωτοψάλτες και δημιουργοί της Βυζαντινής Μουσικής, Ιωάννης και Γεώργιος Ραιδεστηνός.
Το τροπάριο – απολυτίκιο του Αγίου Νεκταρίου αναφέρεται στον «Σηλυβρίας τον γόνον τον γνήσιο φίλο της α ρ ε τ ή ς και τον έ ν θ ε ο θεράποντα Χριστού. Πραγματικά, όλη η ζωή του υπήρξε μία φωτεινή πορεία πνευματικότητας και αγιότητας. Όπου και αν βρέθηκε και υπηρέτησε, ήταν πάντα κοντά στον άνθρωπο, στον αγώνα και τα όνειρά του. Καλοκαίρι του 1965. Ένας ευσεβής ενορίτης βλέπει στον ύπνο του ότι βρίσκεται στην εκκλησία και λειτουργεί ένας Δεσπότης με τα χρυσά του άμφια. Στο τέλος ο άνθρωπος αυτός τον πλησιάζει… «Σεβασμιότατε, το Δεσπότη των Χανίων τον ξέρω, του Ρεθύμνου τον ξέρω, του Ηρακλείου τον ξέρω, εσάς δε σας ξέρω, ποιος είστε; Εσύ παιδί μου δε με ξέρεις, εγώ όμως σε ξέρω, μη φοβάσαι το παιδί σου θα πετύχει στο Πανεπιστήμιο». Λίγες ημέρες αργότερα ο πατέρας του γράφοντος αναγνώρισε τον άγνωστο Δεσπότη του ονείρου από την εικόνα του στην εκκλησία. Ήταν ο Άγιος Νεκτάριος!!
Πάντοτε κοντά στον άνθρωπο ο Άγιος Πενταπόλεως. Όταν ήταν δ/ντής στη Ριζάρειο Σχολή, αρρώστησε ο επιστάτης, ο επιφορτισμένος με την καθαριότητα των χώρων υγιεινής. Μετά από μερικές ημέρες, ρώτησε ποιος τον αντικατέστησε, φοβούμενος απόλυσή του. Καθώς δεν πήρε απάντηση, ανήσυχος έσπευσε χαράματα στις τουαλέτες, για να διαπιστώσει ότι τον αντικαθιστουσε ο ίδιος ο Δεσπότης για να μην χάσει την εργασία του!! Η αγάπη προς τον άνθρωπο, η ταπείνωση, η καρτερία και υπομονή στις δοκιμασίες, η αφοσίωση στο ιερό έργο του ήταν μερικές από τις αρετές του Αγίου. Πρωτοφανή διωγμό αντιμετώπισε ως Μητροπολίτης Πενταπόλεως Αιγύπτου. Ζηλόφθονες και μοχθηροί άνθρωποι κατόρθωσαν να τον εκδιώξουν από το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και μάλιστα αναπολόγητο, χωρίς καμία απολογία. Ήλθε στην Ελλάδα και κατόρθωσε έναν πενιχρό μισθό ως ιεροκήρυκας, για να μπορέσει να επιβιώσει. Μία ευσεβής οικοδέσποινα του παραχώρησε δωρεάν ένα δωμάτιο για τη διαμονή του… Μπόρεσε έτσι και με τη βοήθεια του Θεού να συνεχίσει το έργο του και να αναδειχθεί σε λαμπρό και “ένθεο θεράποντα Ιησού Χριστού”. Χρόνους πολλούς μετά ταύτα το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, εν Συνόδω, την 15η Ιανουαρίου 1998, έλαβε την απόφαση να ζητήσει συγγνώμη, ενώπιον της σεπτής εικόνας του, από τον Άγιο του Θεού. Κάποτε είπε στον Άγιο κάποιος χριστιανός «αν εγώ ήμουν στη θέση σας με όλα αυτά που σας έκαναν, δε θα ξαναπατούσα στην εκκλησία». Και ο Άγιος απάντησε, «Αλίμονο αν η πίστη μου εξαρτούνταν από τους ανθρώπους…».
Γράφοντας αυτές τις γραμμές είχα μία συνεχή αίσθηση της αδυναμίας μου στις λέξεις. Πώς να αποδώσω την αλήθεια ενός τόσο μεγάλου θαύματος, όπως είναι η ζωή ενός αγίου. «Η αλήθεια είναι πέρα από τις λέξεις» μάς υπενθυμίζει ο Ν. Μπερντιάεφ. Προσπαθώντας να κατανοήσομε την αγιότητα είναι όπως ο θεόπτης Μωυσής όταν πλησίαζε τη Βάτο, καιομένη και μη φλεγομένη και άκουσε τη θεϊκή φωνή, «λύσε τους ιμάντες από τα παπούτσια σου, μείνε χωρίς αυτά. Ο τόπος που πλησιάζεις είναι άγιος». Έτσι λοιπόν, προσπαθώντας να καταλάβομε τη ζωή του Αγ. Νεκταρίου πρέπει να διώξουμε τις ανθρώπινες έγνοιες αλλά και τις μικρότητες και αδυναμίες μας. Το “κύπελλο” της ύπαρξής μας να είναι όσο πιο άδειο, για να δεχτούμε όση περισσότερη φώτιση και να καταλάβομε τα μυστήρια και τα μεγαλεία του καλού μας Θεού και των Αγίων αυτού. Και να αναφωνήσομε «Θαυμαστός ο Θεός εν τοις αγίοις Αυτού». Καί αν μάς έλθουν και τα δάκρυα της συγκίνησης ακόμα καλύτερα, όπως στον Ν. Καζαντζάκη, όταν έγραφε το βιβλίο για τον “Φτωχούλη του Θεού”, τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης.
Θα καταλάβομε, τότε, ποια δύναμη οδήγησε τον Άγιό μας, 13 χρονών παιδάκι να φύγει από τη Σηλυβρία προς την Κωνσταντινούπολη, στην αρχή του πνευματικού του δρόμου. Ποια δύναμη κατηύθυνε τον Πορφύριο, τον Παΐσιο, τον Ιωσήφ Ασκητή και όλους τους Αγίους του 20ου αιώνα που από τα παιδικά τους χρόνια πήραν το δρόμο της Απάρνησης και της Αγιότητας.
Ποια αλήθεια μυστηριακή δύναμη θεράπευσε τον παραπληγικό που νοσηλευόταν στο άλλο κρεβάτι του δωματίου, στον 1ο όροφο του Αρεταίειου, όταν ο Άγιος Νεκτάριος εκοιμήθη στις 9 Νοεμβρίου του 1920; Η φανέλα του Αγίου άγγιξε τον παραπληγικό και αυτός σηκώθηκε και άρχισε να περπατάει!!!
Πώς να νιώσομε το μυστήριο της θεϊκής δύναμης στη θεραπεία δαιμονιζομένων, πασχόντων και αρρώστων μέσω του Αγίου;
Στα 1904 ο Άγιος ταξιδεύει προς την Αίγινα για να ιδρύσει το Μοναστήρι του. Καθώς το καράβι πλησιάζει στο νησί ένας νέος, δαιμονιζόμενος, βγάζοντας αφρούς από το στόμα του, κραυγάζει… «Έρχεται ο Δεσπότης, έρχεται ο Πενταπόλεως, αυτός θα κάνει το νησί σας μεγάλο και σπουδαίο». Σε λίγο χρόνο, μετά την αποβίβαση, ο Άγιος αγγίζει με την επισκοπική ράβδο τον πάσχοντα νέο… «Το πονηρό και ακάθαρτο Πνεύμα Πύθωνος σε εξορκίζω εν ονόματι του Δεσπότη Χριστού να εξέλθεις και να αφανιστείς». Έτσι και έγινε και ο νέος θεραπεύτηκε.
Πάμπολλες οι παρόμοιες περιπτώσεις απελευθέρωσης ανθρώπινων ψυχών από τον ανθρωποκτόνο διάβολο. Στα μεταγενέστερα χρόνια, αναφέρεται μία πολύ χαρακτηριστική περίπτωση εξορκισμού… Σε πολλούς ιερείς κατεύφευγαν οι γονείς δαιμονιζόμενης κοπέλας χωρίς αποτέλεσμα και το πονηρό πνεύμα κραύγαζε… «Μην παιδεύεστε δε φεύγω, ό,τι κι αν κάνετε. Ένας μόνο θα με βγάλει, ο Νυχάς». Αλλά ποιος ήταν ο Νυχάς; Απάντηση δόθηκε, όταν η κοπέλα έφτασε στο Μοναστήρι στην Αίγινα, όπου “διαβάστηκε” και θεραπεύτηκε! Ο διάβολος, είναι γνωστό ότι ποτέ δεν αναφέρει κανονικά τα ιερά ονόματα. Τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό τον αναφέρει “Στραβό”(!!) και ποτέ τη Θεοτόκο δεν την ονομάζει “Παναγία”. Έτσι, και τον Άγιο,τον ονόμαζε “Νυχά”, επειδή είναι γνωστό ότι το σώμα του, παρέμενε ακέραιο 30 χρόνια μετά την Κοίμησή του, τα νύχια του είχαν μεγαλώσει και έρεε ιερό μύρο.
Αλλά «τι έτι λέγω; Επιλείψει με διηγούμενον ο χρόνος». Δε μου φτάνει ο χρόνος, για να διηγηθώ περί όλων των θαυμασίων του Θεού και ων Αγίων αυτού. Οι μεγαλύτερες δωρεές στην ανθρωπότητα είναι μέσω των Αγίων.
Και όπως ψάλλομε σε ένα ωραίο τροπάριο, αυτοί είναι «τα μυρίπνοα άνθη του Παραδείσου, τα πάγχρυσα στόματα του λογου… οι αστέρες οι πολύφωτοι… της μυστικής Σιών οι ακαθαίρετοι πύργοι».
Έχομε, λοιπόν, ελπίδα στους δύσκολους σημερινους καιρούς! Ας ορύονται οι εχθροί της πίστης και του Γένους. Τα πνευματικά στρατηγεία των Αγίων μας, φάροι φωτεινοί, μάς δείχνουν το δρόμο προς το Φως και τη Σωτηρία εκ Θεού. Ανάμεσά τους, ξεχωρίζει το φωτεινότατο παράδειγμα του από Σηλυβρίας, επισκόπου Πενταπόλεως, Αγίου Νεκταρίου. Κάθε χρόνο, στις 9 Νοεμβρίου ας προσερχόμαστε στη Χάρη του για κατάνυξη και προσευχή. Και όπως λέει το τροπάριό του ας γινόμαστε «αρετής φίλοι γνήσιοι» και «ένθεοι θεράποντες – στρατιώτες – Ιησού Χριστού».
Χρόνια Πολλά και Καλή Δύναμη στους δύσκολους καιρούς.
*Ο Φώτης Τσίτας
είναι τ. καθηγητής Πατριαρχικής
Σχολής Ιεροσολύμων
Θεολόγος-Φιλόλογος
