Μουσική και τραγούδια συχνά είναι από τα βασικά συστατικά επιτυχίας μιας ταινίας. Υπάρχουν δε κινηματογραφικά τραγούδια που έχουν κλέψει την παράσταση κι έχουν αποκτήσει φήμη μεγαλύτερη ακόμα και από την ταινία! Ένα τέτοιο τραγούδι αποτέλεσε την αφορμή για το σημερινό “ρεφρέν”.
Η ιστορία ξεκινάει από το τραγούδι “Antonio Vargas Heredia” των Jose Molleda και Juan Mostazo που ακούστηκε στην ταινία “Carmen la de Triana” (1938), από την Αργεντινο-ισπανίδα ηθοποιό Imperio Argentina.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό αφιέρωμα στην ιστοσελίδα https://afmarx.wordpress.com, η πρωταγωνίστρια στην καριέρα της, λατρεύτηκε όχι μόνο από τον απλό κόσμο αλλά και από δικτάτορες της Ευρώπης, όπως οι Φράγκο και Χίτλερ.
Η ταινία προβλήθηκε στην Αθήνα το 1939 και η ιστορία της Κάρμεν συγκίνησε το ελληνικό κοινό. Άμεσα τα τραγούδια της ταινίας ντύθηκαν με ελληνικούς στίχους από τον Μιχάλη Γαϊτάνο και με βασικό κορμό αυτά ανέβηκε στο θέατρο Μικάδο της Θεσσαλονίκης η επιθεώρηση “Κάρμεν”. Την ίδια χρονιά, κυκλοφόρησε σε δίσκο το τραγούδι “Αντόνιο Βάργκας Χερέδια” με τη φωνή της Δανάης.
Εμπνευσμένο από την υπόθεση της ταινίας και κλέβοντας κάποια μέτρα από την μουσική του αυθεντικού τραγουδιού, κυκλοφόρησε το 1939 το χασάπικο “Ο Αντώνης, ο βαρκάρης”, σε μουσική του Σπύρου Περιστέρη και στίχους Μίνωα Μάτσα. Ωστόσο, στον δίσκο ως στιχουργός αναφέρεται η Πιπίτσα Οικονόμου, που ήταν υπάλληλος του Μάτσα και ο στιχουργός χρησιμοποίησε το όνομά της ως ψευδώνυμο.
Η πρώτη ερμηνεία του τραγουδιού ανήκει στον Μάρκο Βαμβακάρη και τον Απόστολο Χατζηχρήστο.
Και μπορεί ο Antonio Vargas Heredia να έγινε Αντώνης, βαρκάρης και σερέτης, όμως ο Mostozo, συνθέτης του αυθεντικού τραγουδιού, αποδείχτηκε ότι ήταν κι αυτός… ζόρικος.
Όταν πληροφορήθηκε την επιτυχία της ρεμπέτικης εκδοχής του τραγουδιού του, κατέφυγε στα ελληνικά δικαστήρια καταγγέλλοντας τους Περιστέρη-Μάτσα για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας. Το δικαστήριο όμως δεν δικαίωσε τον Ισπανό συνθέτη μια και η μουσική ήταν παραλλαγμένη και οι ελληνικοί στίχοι δεν ταυτίζονταν με τους ισπανικούς. Λέγεται, μάλιστα, ότι σαν μάρτυρα υπεράσπισης οι κατηγορούμενοι εμφάνισαν στο δικαστήριο κάποιον Αντώνη, βαρκάρη στο επάγγελμα, ο οποίος δήλωσε ότι το τραγούδι γράφτηκε γι΄ αυτόν.
Λίγες μέρες αργότερα, ο Παναγιώτης Τούντας κυκλοφόρησε σε δίσκο την δικιά του εκδοχή για την Κάρμεν. Το τραγούδι “Τηλεγράφημα στην Κάρμεν” σε στίχους του Β. Μαυροφρύδη, που τραγούδησαν οι Παγιουμτζής – Περπινιάδης. Το τηλεγράφημα βεβαίως δεν έφτασε στα χέρια της “Καρμεντσίτας”, το τραγούδι όμως γνώρισε επιτυχία.
Βλέποντας την επιτυχία του τραγουδιού αυτού ο Περιστέρης και ο Μάτσας έδωσαν συνέχεια στις περιπέτειες της Κάρμεν, με ένα δεύτερο χασάπικο, με το οποίο ερχόταν “Η Κάρμεν στην Αθήνα” για να πάρει την κληρονομιά του Αντώνη, όπως ο Μοστόζο ήρθε για να πάρει τα δικαιώματα του τραγουδιού του: “Ήρθε η Κάρμεν στην Αθήνα / η Ιμπέριο Αρτζεντίνα / την κληρονομιά να πάρει / του Αντώνη του βαρκάρη”.
Ο Αντώνης τη γλύτωσε φτηνά χωρίς να χυθεί ούτε μια σταγόνα από το αίμα του για τα μάτια της ωραίας Κάρμεν. Η Ευρώπη όμως ήδη στέναζε πλημμυρισμένη στο αίμα, από τα σχέδια του Χίτλερ. Έτσι οι Περιστέρης και Μάτσας “επιστρατεύουν” τον Αντώνη τον Βαρκάρη και ντύνουν το τραγούδι στο χακί, με νέους σκωπτικούς στίχους, αυτή τη φορά κατά του Μουσολίνι. Το τραγούδι κυκλοφορεί στο τέλος του 1940 με τίτλο “Το Όνειρο του Μπενίτο”. Κάπως έτσι ολοκληρώνεται το ταξίδι μας στις μουσικές περιπέτειες της Carmen, του Antonio και του Αντώνη.
Καλές ακροάσεις μέχρι την επόμενη ιστορία με ρεφρέν!
* Η Μαρία Σουρουκίδου είναι ραδιοφωνική παραγωγός
