Του Πέτρου Ευ. Πανηγυράκη-Δασκάλου*
Από την Απτέρα μέχρι την Υδραμία, από της Γριάς το Σωρό μέχρι τη Δραπανοκεφάλα, από το Ιτζεδίν μέχρι τη λίμνη του Κουρνά και την Ασή Γωνιά και από τη Χιλιομουδού και το Λιμπιναλώνι μέχρι τον κόλπο του Αλμυρού, η όμορφη αυτή λεκάνη είναι η επαρχία Αποκορώνου, ο Αποκόρωνας.
Eνας από τους πολλούς περιηγητές είχε πει: «Έχω γυρίσει όλη την Ελλάδα, αλλά την ομορφιά του Αποκόρωνα δεν βρήκα πουθενά».
Έχω γεννηθεί και μεγαλώσει την Κατοχή, στον Αποκόρωνα. Έχω υπηρετήσει τον Αποκόρωνα από πολλά μετερίζια, εξήντα και πλέον χρόνια, Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, Λαϊκή Επιμόρφωση, Πολιτιστικούς φορείς, ΕΤ.ΑΝ.ΑΠ και Τοπική Αυτοδιοίκηση. Είμαι υπερήφανος που είμαι Αποκορωνιώτης και αγαπώ όλο τον κόσμο.
Ανησυχώ για την περιοχή αυτή, της οποίας η φυσιογνωμία, τα ήθη, έθιμα και οι παραδόσεις, δεν πρέπει να αλλοιωθούν την εποχή της πολυπολιτιστικής και πολυπολιτισμικής κοινωνίας που σήμερα βιώνουμε.
Έχουμε όλοι μεγάλη ευθύνη, να διατηρήσει ο Αποκόρωνας, η αρσενική αυτή επαρχία, την ταυτότητά της[…].
Ως τοπωνύμιο ο Αποκόρωνας αναφέρεται στη συνθήκη μεταξύ του στρατηγού του Βυζαντίου Βατάτζη και του Δούκα της Κρήτης Ιουστινιάνη του 1236. Η ονομασία Bicorna ή Bicorno αναφέρεται σε κάποιες περιόδους, ενώ ο περιηγητής Πάσλεϊ και ο Ν. Σταυράκης πιστεύουν ότι υπήρξε αρχαία πόλη με το όνομα Ιπποκορώνιο και τη σχετίζουν με το σημερινό χωριό Νίππος. Και ο Στράβων αναφέρει το τοπωνύμιο Ιπποκορώνιο. […] Τριάντα τέσσερις κοινότητες, 70 οικισμοί, 5 Δήμοι και μια Κοινότητα (Καποδίστρια) και τώρα ένας Δήμος (Καλλικράτη)[…].
Το μεγαλύτερο πλήγμα, για μένα, σ’ όλη την ιστορία του Αποκόρωνα ήταν ο «ακρωτηριασμός» του από τον «Καποδίστρια» και στη συνέχεια και από τον «Καλλικράτη». Καταργήθηκαν δια νόμου το 1997 οι Επαρχίες για να κάνουν με ευκολία τη δουλειά τους οι κρατούντες και πήραν από την Επαρχία Αποκορώνου, μάς στέρησαν, το «φιλέτο», αυτό που λέγεται Απτέρα και το προσάρτησαν στον Δ. Σούδας στην αρχή και στη συνέχεια στον Δήμο Χανίων[…].
Οι ιστορικοί αναφέρουν ότι υπήρξε αρχαία πόλη που βρισκόταν στη θέση όπου χτίστηκε αργότερα η πόλη Απτέρα. Η Επαρχία ήταν ιδιαίτερη κτίση των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων. Υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι στον Αποκόρωνα υπήρξε ανθρώπινη παρουσία από τη Νεολιθική Εποχή[…] όπως στο Μελιδόνι […] και μεταξύ Σαμωνά και Στύλου […] και στο χωριό Φυλακή […]
Ο αείμνηστος Γυμνασιάρχης του Γυμνασίου Βάμου, Γιάννης Κλωνάρης, ήταν ο πρώτος που οργάνωσε τα «Παναποκορώνεια», έκανε ανάδειξη των αγωνιστών της Επαρχίας και τοποθέτησε πινακίδες με τα ονόματά τους στο αλσύλλιο Βάμου και σε διάφορα χωριά (δεκαετία ’55-’65).
Αναμνήσεις έχει κάθε άνθρωπος στη ζωή του. «Κι εγώ τις αναμνήσεις μου ποτέ δεν θα ξεχάσω, εκτός κι αν γράφει η μοίρα μου τη μνήμη μου να χάσω», όπως έχει γράψει ο αγαπητός φίλος και συγγενής Νικήτας Πλατσιδάκης. Θυμούμαι και χαίρομαι ταυτόχρονα για τη συμμετοχή μου στην πορεία του Αποκόρωνα από το 1981, οπότε και ξεκίνησε η οργάνωση της Α’ Παναποκορωνιώτικης Σύναξης […] με πρωτοβουλία του νυν Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ. Ειρηναίου (Κυδωνίας και Αποκορώνου τότε)[…]. Εγινε και δεύτερη συνάντηση των ίδιων φορέων στο Λουτρό Φρε, όπου συγκροτήθηκε η Οργανωτική Επιτροπή της Α’ Παναποκορωνιώτικης Σύναξης στον Στύλο[…]. Από τότε γνώρισα και συνεργάστηκα με ανθρώπους που αγαπούσαν τον Αποκόρωνα, δούλεψαν και πολλοί δουλεύουν ακόμα για να είναι ο Αποκόρωνας υπερήφανος για τη μέχρι σήμερα πορεία του. Πολλοί απ’ αυτούς βρίσκονται ήδη στο άλλο ημισφαίριο της ζωής, με τελευταίο τον Μακαριστό Ειρηναίο, ο οποίος με το τελευταίο βιβλίο του μας υπενθυμίζει: «Των Γονικών μου Ιερή Γη και πώς να σου ξεχάσω».
Θα μνημονεύσω μερικούς ακόμα, γιατί μας ενέπνευσαν, μας εμβολίασαν, να αγαπούμε τον Αποκόρωνα: Τον παπά Μανόλη Βορεινάκη, τον Στέλιο Γ. Πανηγυράκη (με τους Αποκορωνιώτες στην Επανάσταση του Θερίσου), τον γεωπόνο Μάρκο Ντουκάκη, τη φιλόλογο Αθηνά Μπλαζουδάκη-Σταυρουλάκη, τον εκδότη για 35 χρόνια της εφημερίδας “Φωνή του Αποκορώνου” Γεώργιο Ηρακλή Χαβρεδάκη, τον δάσκαλο Μιχάλη Γαυγιωτάκη και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση τον δήμαρχο Φερδινάνδο Μαρικάκη και τον κοινοτάρχη Αντώνη Κοτρωνάκη και πολλούς άλλους.
Θα ήταν όμως άδικο και λάθος μου, αν δεν αναφέρω τη συμβολή ανθρώπων οι οποίοι ζουν και προσφέρουν ακόμα στην Ιστορία, τον Πολιτισμό και την Παράδοση του τόπου μας, όπως τον ιστορικό και ιστοριοδίφη Χαράλαμπο Μπουρνάζο (Γέρο-Χαράλαμπο), τον πρώην προϊστάμενο της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Μιχάλη Ανδριανάκη, τον Νίκο Παπαδάκη, Δικηγόρο, Αντιπρόεδρο του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αγία Σοφία» και Διευθυντή, αλλά και ψυχή, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», την γνωστή τοις πάσι Αιμιλία Κλάδου, τον ακούραστο Λευτέρη Τσουράκη, τον Γιάννη Λεντάρη με τις πολλές εκδόσεις, την φίλη Ευμορφία Μπαντουράκη, τον Γιάννη Χατζηδάκη πρώην Δήμαρχο Βάμου, τον συνάδελφο Μανόλη Βολουδάκη, τον συνάδελφο Βαγγέλη Κακατσάκη, τον Γιώργη Ζουλάκη και την οικογένειά του, ο οποίος θυσίασε δική του δουλειά για να φθάσει πολύ ψηλά τον Καλλιτεχνικό Όμιλο Αποκορώνου.[…]
Μαζί με το Δ.Σ. τον γνώρισε […] στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό[…] συνοδευόμενος με Αποκορωνιώτες καλλιτέχνες για τους οποίους είμαστε περήφανοι, τόσο γι’ αυτούς που βρίσκονται στο άλλο ημισφαίριο της ζωής, όσο και γι’ αυτούς που συνεχίζουν το έργο του Χαρίλαου, του Πλακιανού και τόσων άλλων.
Το σύνθημα “Επιστροφή στις Ρίζες”, του Παππού της Κρήτης, δημιούργησε τον Καλλιτεχνικό Όμιλο ο Αποκόρωνας, ενεργοποίησε τους Πολιτιστικούς Συλλόγους με τις 14 τριμηνιαίες συναντήσεις τους, οι οποίες είχαν ιστορικό, πολιτισμικό και αναπτυξιακό περιεχόμενο. Δημιουργήθηκε το Κοινωφελές Ίδρυμα «Αγία Σοφία», το σπίτι και η Βουλή του Αποκόρωνα. […]. Το Ίδρυμα «Αγία Σοφία», οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι και οι Κοινότητες ξαναζωντάνεψαν τους Αποκορωνιώτες ήρωες: τον Σήφακα, τον παπά Μαλέκο, τον Κριτοβουλίδη, τον Κωσταρό, τον Λεκανίδη, τον Μαλλινό, τον Μυλωνογιάννη, τον παπά Γαβρίλη και τόσους άλλους. […].
Ολες οι δράσεις των φορέων του Αποκόρωνα είχαν πάντοτε τη στήριξη και την προβολή των τοπικών μέσων ενημέρωσης και ιδιαίτερα από τα “Χανιώτικα Νέα”, με εκδότη τον συνεπαρχιώτη Γιάννη Γαρεδάκη, από όπου μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος να αναζητήσει πληροφορίες για τον Αποκόρωνα τα τελευταία 50 χρόνια. […]
*(Αποσπάσματα από την ομιλία κατά την απονομή βραβείων σε εκδήλωση του Δήμου Αποκορώνου και του Συλλόγου Στιχουργών Νομού Χανίων, στο Γυμνάσιο Βρυσών στις 22/02/2017)
