Νέα σελίδα στην ελληνοτουρκική προσέγγιση ανοίγει η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν. Μετά από 1,5 στο Μέγαρο Μαξίμου, οι δυο ηγέτες επισφράγισαν με τις δηλώσεις τους το νέο κλίμα που αποτυπώνεται στην κοινή διακήρυξη φιλίας και καλής γειτονίας. Ο Έλληνας πρωθυπουργός ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του Τούρκου προέδρου και θα επισκεφτεί την Άγκυρα την άνοιξη. «Επόμενο βήμα η προσέγγιση για οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ» δήλωσε ο Μητσοτάκης. «Είμαστε αδέλφια, δεν υπάρχει που τίποτα δεν μπορεί να λυθεί» είπε ο Ερντογάν. Ακόμη και στα θέματα που διαφωνούν, οι δυο ηγέτες κατέγραψαν τις διαφωνίες τους σε ήπιους τόνους. Ένα από αυτά ήταν και το θέμα των μειονοτήτων, στο οποίο ο πρωθυπουργός υπενθύμισε τη Συνθήκη της Λωζάνης.
Όλο το χρονικό
Σαρανταπέντε λεπτά επιπλέον της προκαθορισμένης συνάντησης διήρκεσε το τετ α τετ του πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Τουρκίας στο Μέγαρο Μαξίμου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στις κοινές τους δηλώσεις να στέλνει το μήνυμα ότι το επόμενο βήμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Από την πλευρά του ο Ταγίπ Ερντογάν χρησιμοποίησε τον όρο «αδέρφια» για Έλληνες και Τούρκους προσθέτοντας ότι «δεν υπάρχει πρόβλημα τόσο μεγάλο μεταξύ μας που δεν μπορεί να λυθεί».
«Η επόμενη φάση του πολιτικού διαλόγου, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, μπορεί να είναι η προσέγγιση για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, που σύμφωνα με την Ελλάδα συνιστά τη μόνη διαφορά που θα μπορούσε να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας, με πυξίδα πάντοτε το Διεθνές Δίκαιο και ειδικά το Δίκαιο της Θάλασσας, που αποτελεί τον πιο ασφαλή πλοηγό στη διευθέτηση των διεθνών διαφορών» είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Από την πλευρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε: «Είναι φυσικό να υπάρχουν προβλήματα ανάμεσα σε δύο χώρες, πόσω μάλλον ανάμεσα σε αδέρφια (,,,) Εμείς θέλουμε να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε μια θάλασσα ειρήνης και συνεργασίας. Επιθυμούμε να γίνουμε παράδειγμα σε όλο τον κόσμο με τα κοινά βήματα που θα κάνουμε ως Τουρκία και Ελλάδα. Το λέω ανοιχτά. Δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα μεταξύ μας τόσο μεγάλο το οποίο να μην μπορεί να επιλυθεί, αρκεί να κινηθούμε με καλή πίστη, να επικεντρωθούμε στη μεγάλη εικόνα. Και να μη γίνουμε από αυτούς που περνούν τη θάλασσα αλλά πνίγονται στο ποτάμι».
Οπως αναφέρει η ΕΡΤ, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να διατηρηθεί ο δίαυλος επικοινωνίας και με μεγαλύτερη μάλιστα συχνότητα. Στο πλαίσιο αυτό “κλείστηκε” νέο τετ α τετ Μητσοτάκη- Ερντογάν την Άνοιξη του 2024 στην Άγκυρα με τον πρόεδρο της Τουρκίας να προτείνει να παγιωθεί μια τουλάχιστον συνάντηση το χρόνο.
Το θετικό μομέντουμ στις σχέσεις των δύο χωρών επισφραγίστηκε με την υπογραφή της κοινής διακήρυξης των Αθηνών Περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας
Σε αυτή επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι:
τα μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους.
θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
«Τον Οκτώβριο του 1930 υπογράφηκε το σύμφωνο φιλίας στην Άγκυρα. Σήμερα, 100 χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, συνάπτεται Διακήρυξη περί Σχέσεων Φιλίας και Καλής Γειτονίας» τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αναφέρει από την πλευρά του: «Ειλικρινή μας ευχή είναι να επιλύσουμε τα υφιστάμενα προβλήματά μας με κοινές προσπάθειες, στο πλαίσιο του εποικοδομητικού διαλόγου καλής γειτονίας και Διεθνούς Δικαίου. (…) Να γίνουν Ελλάδα και Τουρκία παράδειγμα για τον κόσμο».
Στο επίκεντρο των δηλώσεων και τα θέματα μειονοτήτων.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε χαρακτηριστικά ότι «γέφυρες συνεργασίας και φιλίας αποτελούν και οι μειονότητες των δύο χωρών, γιατί η ισονομία και η ευημερία που εξασφαλίζει κάθε κράτος στις μειονότητές του βοηθά στην αμοιβαία κατανόηση και στον αλληλοσεβασμό».
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε στις δηλώσεις του ότι «Η τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα και η ρωμαίικη μειονότητα στη χώρα μας είναι δομικά στοιχεία του ανθρώπινου και του πολιτιστικού μας πλούτου. Η αύξηση της ηρεμίας και της γαλήνης των μειονοτήτων θα επηρεάσει θετικά τις σχέσεις. Διατύπωσα τις προσδοκίες μας για τις βελτιώσεις που απαιτούνται από το Διεθνές Δίκαιο όσον αφορά την κατάσταση της τουρκικής μειονότητας της Δυτικής Θράκης».
Στην αναφορά του τούρκου Προέδρου σχετικά με την τουρκική μειονότητα, ο Κυρ. Μητσοτάκης τόνισε: «Ο προσδιορισμός της ιδιότητας της μειονότητας ως μουσουλμανικής καθορίζεται από την ίδια τη Συνθήκη της Λωζάνης. Χρέος δικό μας είναι αυτό το κλίμα της αρμονικής συνύπαρξης, είναι χρέος της ελληνικής έννομης τάξης, να το διασφαλίσουμε και να το ενισχύσουμε. Και θέλω να σας διαβεβαιώσω, και να διαβεβαιώσω βέβαια όλους τους μουσουλμάνους συμπολίτες μας, ότι προς αυτή την κατεύθυνση η Ελληνική Κυβέρνηση θα εξακολουθεί να δουλεύει νυχθημερόν».
Στο σχόλιο του πρωθυπουργού ο Τούρκος πρόεδρος δεν ανταπάντησε. Η κοινή συνέντευξη Τύπου ολοκληρώθηκε με χειροκροτήματα και με μια θερμή χειραψία Μητσοτάκη-Ερντογάν.
Διάσταση απόψεων μεταξύ των δύο ηγετών καταγράφηκε και στο Κυπριακό. «Διαφωνούμε και στο Κυπριακό, είπε ο Κυρ. Μητσοτάκης. «Για εμάς, το λέω καθαρά, δεν υπάρχει άλλη λύση πέραν των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Θα πρέπει να επανεκκινήσει ο διάλογος από εκεί που διακόπηκε το 2017. Μόνο μέσα από αυτόν μπορεί να υπάρξει ουσιαστική πρόοδος».
«Η επίτευξη μιας δίκαιης, μόνιμης και βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό, με βάση τις πραγματικότητες στο νησί, θα είναι προς όφελος ολόκληρης της περιοχής» ανέφερε από την πλευρά του ο Τούρκος Πρόεδρος,
Ο Ταγίπ Ερντογάν δώρισε στον Έλληνα πρωθυπουργό ένα βιβλίο της τουρκικής προεδρίας για την Γάζα.
Την κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο ηγετών ακολούθησε η συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας.
Το θετικό κλίμα της επίσκεψης του Τούρκου Προέδρου στη χώρα μας αποτυπώθηκε από την πρώτη στιγμή της άφιξής του. Στις 10.30 το πρωί -μισή ώρα δηλαδή πριν από την προγραμματισμένη άφιξή του- το αεροσκάφος της τουρκικής προεδρίας προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος. Τον Ταγίπ Ερντογάν υποδέχθηκε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης.
Οι 15 συμφωνίες και μνημόνια που υπέγραψαν Ελλάδα και Τουρκία – Τι περιλαμβάνουν
Στη διάρκεια της συνάντησης Κυρ. Μητσοτάκη-Ταγίπ Ερντογάν υπογράφηκαν Μνημόνια, Συμφωνίες και κοινές Δηλώσεις-Διακηρύξεις μεταξύ των αρμόδιων υπουργών της κυβέρνησης με τους Τούρκους ομολόγους τους για μια σειρά θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος.
Συγκεκριμένα υπογράφηκαν:
Συμφωνίες
1 . Συμφωνία στον Τομέα της Παιδείας
Υπογράφουν ο Υπ. Παιδείας κ. Κυριάκος Πιερρακάκης και ο Τούρκος Υπ. Παιδείας κ. Yusuf Tekin
Η συμφωνία στοχεύει στην ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των Υπουργείων Παιδείας της Ελλάδας και της Τουρκίας στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Αναφέρεται στην αναγνώριση διπλωμάτων τεχνικής εκπαίδευσης, στην ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών, στην οργάνωση κοινών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για διδάσκοντες και σπουδαστές, στις ανταλλαγές σπουδαστών.
Μνημόνια
Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) ΑΔΜΗΕ – TEIAS στον Τομέα της ηλεκτρικής διασύνδεσης
Υπογράφουν ο Γενικός Διευθυντής Λειτουργίας, Υποδομών και Αγοράς του ΑΔΜΗΕ κ. Δημήτρης Μίχος και ο Πρόεδρος TEIAS κ. Orhan Kaldirim
Το μνημόνιο αφορά τη δημιουργία νέας διασυνδετικής γραμμής μεταξύ Νέα Σάντας και Μπαμπαέσκι με στόχο την αναβάθμιση της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Τουρκίας και την αύξηση του όγκου αμφίδρομης ροής ενέργειας κατά 600 MW.
Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) στον Τομέα των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων
Υπογράφουν ο Υπ. Ανάπτυξης κ. Κώστας Σκρέκας και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών κ. Hakan Fidan
Το μνημόνιο αναφέρεται στην ανάπτυξη δομών δικτύωσης μεταξύ μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων των δύο χωρών, καθώς και στην αλληλοενημέρωση και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για την απλοποίηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) ECG- Eximbak στον Τομέα των Εξαγωγών
Υπογράφουν ο ΥΦΥΠΕΞ κ. Κώστας Φραγκογιάννης και o CEO της Turk Eximbank κ. Ali Guney
Το μνημόνιο προωθεί τη συνεργασία των φορέων Export Credit Greece και Turk Eximbank με σκοπό την αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Η συνεργασία περιλαμβάνει ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και τεχνογνωσίας, εκπαίδευση προσωπικού, ενημέρωση και διευκόλυνση στην επίλυση προβλημάτων, ανάπτυξη κοινών ερευνητικών προγραμμάτων σε Ελλάδα, Τουρκία και τρίτες χώρες.
Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) EG – Invest in TR στον Τομέα των Επενδύσεων
Υπογράφουν ο ΥΦΥΠΕΞ κ. Κώστας Φραγκογιάννης και ο Πρόεδρος του Invest in Turkiye κ. Burak Daglioglu
Το μνημόνιο αναφέρεται στη συνεργασία των φορέων Enterprise Greece και Invest in Turkiye με σκοπό την προσέλκυση επενδύσεων. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η αλληλοενημέρωση σε θέματα οικονομικού ενδιαφέροντος, η δημιουργία σταθερού και ευέλικτου επενδυτικού κλίματος, η προώθηση και διεύρυνση της συνεργασίας μεταξύ των επιχειρήσεων, η ανάπτυξη αμοιβαία επωφελών επενδυτικών προγραμμάτων.
Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) μεταξύ EG – TOBB στον Τομέα των Επενδύσεων/Επιχειρήσεων
Υπογράφουν ο ΥΦΥΠΕΞ κ. Κώστας Φραγκογιάννης και ο Αντιπρόεδρος του ΤΟΒΒ κ. Cengiz Gunay
Το μνημόνιο αφορά τη συνεργασία των φορέων Enterprise Greece και Union of Chambers and Commodity Exchanges Of Turkiye (TOBB) με σκοπό τη στήριξη των επιχειρηματικών κοινοτήτων των δύο χωρών. Η συνεργασία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη στρατηγικών για την αύξηση των εμπορικών και επιχειρηματικών αποστολών, την ανταλλαγή πληροφοριών και τεχνογνωσίας, τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) στον Τομέα των Κοινωνικών Υπηρεσιών με έμφαση στην Προστασία ΑμΕΑ
Υπογράφουν η Υπ. Οικογενειακής Πολιτικής και Κοινωνικής Συνοχής κ. Σοφία Ζαχαράκη και ο Τούρκος ΥΠΕΞ κ. Hakan Fidan
Το μνημόνιο προωθεί τη συνεργασία για την ανάπτυξη στρατηγικών και υπηρεσιών με σκοπό την ισότιμη πρόσβαση και συμπερίληψη των ατόμων με ειδικές ανάγκες στον κοινωνικό ιστό. Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται η ανταλλαγή καλών πρακτικών και τεχνογνωσίας στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας, η οργάνωση συνεδρίων και σεμιναρίων για την εξάλειψη των ανισοτήτων, τη βελτίωση της προσβασιμότητας, τη φροντίδα και την αποϊδρυματοποίηση των ΑμΕΑ.
Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) στον Τομέα του Αθλητισμού
Υπογράφουν ο ΥΠΕΞ κ. Γιώργος Γεραπετρίτης και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan
Το παρόν μνημόνιο αντικαθιστά το παλαιότερο Πρωτόκολλο του 2013 και προωθεί την ενδυνάμωση του θεσμού των Ολυμπιακών Αγώνων, τη συνεργασία για την καταπολέμηση της χειραγώγησης των αγώνων, τη συνεργασία και τις ανταλλαγές μεταξύ εθνικών ομοσπονδιών και αθλητικών ομίλων.
Κοινές δηλώσεις / Διακηρύξεις
Κοινή Δήλωση /Διακήρυξη για συνεργασία στον Τομέα του Τουρισμού
Υπογράφουν η Υπ. Τουρισμού κ. Όλγα Κεφαλογιάννη και ο Τούρκος Υπ. Πολιτισμού & Τουρισμού κ. Mehmet Ersoy
Οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν τον ρόλο του τουρισμού ως γέφυρας συνεργασίας μεταξύ των δύο λαών και τη συμβολή του στην οικονομική ανάπτυξη και στήριξη επαγγελματιών, επιχειρήσεων και τοπικών κοινωνιών. Στο πλαίσιο αυτό συμφωνούν να συνέρχεται κάθε χρόνο η Κοινή Επιτροπή Τουρισμού με σκοπό να προωθήσει την άμεση συνεργασία ταξιδιωτικών φορέων και τουριστικών πρακτόρων, να ενισχύσει την ανταλλαγή καλών πρακτικών και εμπειριών , να διερευνήσει τις δυνατότητες για κοινές τουριστικές επενδύσεις, με απώτερο στόχο την αύξηση των τουριστικών ροών .
Κοινή Δήλωση /Διακήρυξη ΓΓΕΤ- TUBITAK για συνεργασία στον Τομέα της Έρευνας και της Καινοτομίας
Υπογράφουν ο Υπ. Ανάπτυξης κ. Κώστας Σκρέκας και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών κ. Hakan Fidan
Οι εθνικοί φορείς έρευνας και τεχνολογίας των δύο χωρών, με σκοπό τη συνέχιση και διεύρυνση της επιστημονικής συνεργασίας τους, επιβεβαιώνουν την πρόθεσή τους να προκηρύξουν κοινό διαγωνισμό στους τομείς: βιοεπιστημών, υγείας, φαρμακευτικών προϊόντων, αγροδιατροφής, κυκλικής οικονομίας, βιώσιμης ενέργειας, δομικών υλικών, πολιτισμού, τουρισμού και δημιουργικής βιομηχανίας.
Κοινή Δήλωση/Διακήρυξη για σύγκληση Κοινής Επιτροπής Οικονομίας και Εμπορίου (JEC – JETCO)
Υπογράφουν ο ΥΦΥΠΕΞ κ. Φραγκογιάννης και ο Τούρκος Υφυπουργός Εμπορίου κ. Sezai Ucarmak
Οι δύο πλευρές συμφωνούν στη σύγκληση της 6ης Συνόδου Κοινής Επιτροπής Οικονομίας και Εμπορίου. Η τουρκική πλευρά έχει προτείνει να πραγματοποιηθεί στις 2 Φεβρουαρίου 2024 στην Κωνσταντινούπολη. Στη σύνοδο θα εξεταστούν θέματα εμπορίου, ενέργειας, μεταφορών, τουρισμού.
Κοινή Δήλωση/ Διακήρυξη για συνεργασία στον τομέα της Αγροτικής Ανάπτυξης
Υπογράφουν ο Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Αυγενάκης και ο Τούρκος ΥΠΕΞ κ. Hakan Fidan
Οι δύο πλευρές εκφράζουν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας στον τομέα των αγροτικών καλλιεργειών, να συνεργαστούν στην αντιμετώπιση πλημμυρών ή ξηρασίας, να συνεργαστούν στην πρόληψη και αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, να καταπολεμήσουν την παράνομη αλιεία, να προωθήσουν την έρευνα στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης.
Κοινή Δήλωση/ Διακήρυξη για Τελωνειακή Συνεργασία
Υπογράφουν ο Πρόεδρος Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων κ. Γιώργος Πιτσιλής και ο Τούρκος Υφυπ. Εμπορίου Sezai Ucarmak
Οι δύο πλευρές επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους να αναπτύξουν περαιτέρω τη συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών αρχών. Στο πλαίσιο αυτό, συμφωνούν στη διοργάνωση κοινών σεμιναρίων, την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών προκειμένου να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητά των τελωνειακών υπηρεσιών, να καταπολεμήσουν την απάτη, να προωθήσουν την ασφάλεια και την προστασία των πολιτών.
Κοινή Δήλωση/ Διακήρυξη για τη διοργάνωση Hackathon
Υπογράφουν ο ΥΦΥΠΕΞ κ. Φραγκογιάννης και ο Τούρκος ΥΦΥΠΕΞ κ. Burak Akcapar
Οι δύο πλευρές προγραμματίζουν την διοργάνωση διαδικτυακού διαγωνισμού με ενεργό συμμετοχή μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, νεοφυών επιχειρήσεων, εμπορικών και βιομηχανικών επιμελητηρίων των δύο χωρών. Οι συμμετέχοντες θα κληθούν να καταθέσουν ιδέες και προτάσεις πάνω σε ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος και καθημερινότητας σε αστικό περιβάλλον. Η πρόταση που θα βραβευθεί θα υποστηριχθεί από τις δύο χώρες προκειμένου να υλοποιηθεί.
Κοινή Δήλωση/ Διακήρυξη για επόμενη σύγκληση τεχνικής Επιτροπής για 2η γέφυρα στον Έβρο – ΕΓΝΑΤΙΑ
Υπογράφουν ο CEO ΕΓΝΑΤΙΑΣ κ. Κουτσούκος και ο Τούρκος Αν. Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Αυτοκινητοδρόμων Τουρκίας κ. Selahattin Bayramcavus
Οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν την πρόοδο των εργασιών στην κατασκευή δεύτερης διασυνοριακής γέφυρας στην περιοχή Κήποι – Ύψαλα, την οποία εποπτεύει η Εγνατία Οδός Α.Ε., και ανακοινώνουν την επόμενη συνάντηση τεχνικών επιτροπών και εμπειρογνωμόνων.
Βίζα «εξπρές» σε Τούρκους πολίτες για 10 νησιά του Αιγαίου
Έκλεισε η συμφωνία για παροχή τουριστικής βίζας επτά ημερών σε Τούρκους πολίτες για 10 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Η άδεια θα δίνεται επι τόπου και θα έχει συνολικά 12μηνη ισχύ.
Ωστόσο θα ελέγχεται κατά πόσο πάει καλά η πορεία της και από τις δύο πλευρές. Μετά και από το «πράσινο φως» της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της Επιτρόπου Μετανάστευσης, η βίζα θα χορηγείται για επισκέψεις στα παρακάτω νησιά του ανατολικού Αιγαίου:
Λήμνος
Λέσβος
Χίος
Σάμος
Λέρος
Κάλυμνος
Κως
Ρόδος
Σύμη
Καστελόριζο
