Το πρόσφατο μυθιστόρημα του Μανώλη Πρατικάκη
Ο καταξιωμένος συμπατριώτης μας, ψυχίατρος και ποιητής με τις ιδιαίτερες διακρίσεις του, στο επαγγελματικό περιβάλλον και στο πλούσιο ποιητικό και λογοτεχνικό έργο του, μας εκπλήσσει ευχάριστα με το νέο του μυθιστόρημα.
Ο Μανώλης Πρατικάκης με την αστείρευτη, ανήσυχη και δημιουργική ποιητική του μαεστρία, ξεσκεπάζει μεθοδικά και με ακρίβεια τις δύσκολα χαρτογραφήσιμες πτυχές του εσωτερικού μας κόσμου, του «αρχέγονου φρουρού μας», εκείνου του αδέκαστου, αδιάφθορου εσωτερικού μας εαυτού, που παρακολουθεί αγόγγυστα τα τεκταινόμενα στη διαδρομή του βίου μας.
Με εργαλεία, την διορατικότητά του, την ερευνητική του ικανότητα και το ποιητικό του ταλέντο, αλλά και με τον πλούσιο και κατανοητό λόγο του κτίζει, το ψυχογράφημα των συντελεστών του έργου του που με τις αλληλοεμπλοκές τους στην εξέλιξη της αφήγησης κρατεί αμέριστο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Ειδικότερα ο ποιητής διεισδύει στο «γιατί» της συμπεριφοράς των ηρώων του. Εισχωρεί παράλληλα με τόλμη στην αναζήτηση των αιτίων, που θεμελιώνουν και διαμορφώνουν τον «εσωτερικό τους εαυτό», στο άμεσο οικογενειακό περιβάλλον, στην τοπική κοινωνία, στους δάσκαλους και στον ευρύτερο κοινωνικό τους περίγυρο.
Ο Στέφανος ο κεντρικός ήρωας , μια ήρεμη και ευγενική φυσιογνωμία. Ιδιαίτερα ταπεινός, ολιγαρκής, αποφεύγει τη δημοσιότητα. Φοιτητής ,πολυμαθής, ανήσυχος, στοχαστικός. Ονειρεύεται ένα μακρινό ταξίδι στην ανατολή τον τόπο που αναπτύχθηκε η ανατολική φιλοσοφία, αλλά άτολμος, όπως είναι, όλο ετοιμάζεται κι όλο εμπόδια παρουσιάζονται, για την πραγματοποίησή του.
Επηρεασμένος από συμπεριφορές και στερεότυπα που κουβαλά , κατά την περίοδο της εξάρτησής του από το στενό οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον, παραμένει και στην εφηβεία του εγκλωβισμένος ψυχολογικά στον εαυτό του, επικεντρώνεται στο κυνήγι της γνώσης, της άψογης συμπεριφοράς νομοταγούς πολίτη. Πάντα με κομμένα τα φτερά της ψυχολογικής και κοινωνικής του ανάπτυξης, με βασικά εμπόδια την ατολμία, την αναποφασιστικότητα, απόρροια της εξάρτησής του από τα οικογενειακά και κοινωνικά, πρότυπα αρχών και συμπεριφορών.
Η έκρηξη απεγκλωβισμού του στην πορεία προς την ψυχολογική και κοινωνική του ωρίμανση συντελείται με τον ερχομό της Μαγδαληνής, στη ζωή του …
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου και την περιπέτεια του Στέφανου ο ποιητής στηλιτεύει την υποκρισία και το ψεύδος, την προσπάθειά μας να παρουσιάζουμε στους συνανθρώπους μας έναν άλλο εαυτόν από εκείνο που είμαστε στην πραγματικότητα.
«…Να καις να καις τα πιο ζωντανά σου αισθήματα. Τις πιο αυθεντικές σου αξίες. Να σκεπάζεις τα πιο αληθινά σου όνειρα με τις στάχτες μιας φωτιάς της δική σου φωτιάς που τη σβήνει η βροχή και ο άνεμος του καθωσπρεπισμού… σελ 54».
« Όλοι συμμετέχουμε στο χορό των μεταμφιεσμένων, εφευρίσκουμε διαρκώς προσωπίδες για τους ρόλους που αναλαμβάνουμε κάθε στιγμή… Σε κάποιες φωτεινές εκλάμψεις αισθανόμαστε την τραγική ετούτη παρωδία… κι αν σε αυτές τις στιγμές πετάξουμε
τα σύνεργα της μεταμφίεσης, δεν αντέχουμε ούτε ένα δευτερόλεπτο να μείνουμε γυμνοί, μες στην πρωτόπλαστη αλήθεια της ύπαρξής μας…. Σελ170»
Ο πέρα για πέρα ανθρώπινος ποιητής μας, δε παύει να διακηρύσσει και σε αυτό το έργο το ρόλο της αυτογνωσίας, στη συνεχή προσπάθεια αυτοανακάλυψης του πραγματικού μας εαυτού. «Ο Στέφανος και η Μαγδαληνή αναλαμβάνουν το ταξίδι αυτό προς τους μέσα ωκεανούς που σπάνια κάνουμε. …Προς το άγνωστο και ανεξιχνίαστο μακρινό πλανήτη που είναι ο εαυτός μας…. Σελ286»
«Είμαστε στενόκαρδοι και αλαφρόμυαλοι. Κοντόφθαλμοι και ολιγοφρενείς διαχειριστές, με το να υπερασπιζόμαστε, σε κάθε διένεξη ντε και καλά τον εαυτόν μας. … Ο φανατικός και παιδαριώδης αυτός τρόπος, αυτή η νηπιακή παγιωμένη ασθένεια του πνεύματός μας είναι που μας κρατά σε τυφλή ιδιοτέλεια κα σε υπό το μηδέν αυτοεκτίμηση, κλειδωμένοι στο πενιχρό μας σαρκίο. … Μπες στη θέση του άλλου. …. και θα δεις λίγο, λίγο και χρόνο με τον χρόνο τα πλήθη να συρρέουν σαν πλούσια νερά στην εύφορη φιλότητα. Σελ. 425 »
Παρόλο που στερούμαι των αναγκαίων φιλολογικών και λογοτεχνικών γνώσεων να κρίνω το πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα του καλού μου φίλου, Μανώλη Πρατικάκη, αποτολμώ, με περισσό θράσος να εστιάσω την προσοχή μου, με τα παραπάνω, σε ένα μόνο από τα αρκετά και εξίσου ενδιαφέροντα μηνύματα που εξυφαίνονται κατά την εξέλιξη της υπόθεσης.
Εκείνο της αυτογνωσίας.
Συνήθως υπερτιμούμε ή υποτιμούμε την ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας, ή/και την εντύπωση που έχουν οι άλλο για μας. Αυτά και άλλα ευρήματα οδηγούν τους επιστήμονες στη μελέτη του τρόπου που λειτουργεί η αυτοαντίληψή μας και ανοίγουν το δρόμο για την αυτογνωσία, στην προσπάθεια του ανθρώπου να ανακαλύψει τον εαυτό του, τον άγρυπνο φρουρό του, να διορθώσει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του, τα οποία τον κρατούν εγκλωβισμένο στην ολοκλήρωσή της αλλά και όσα τυχόν περιορίζουν την προσφορά του στο κοινωνικό σύνολο.
Ο άγρυπνος φρουρός μας δίνει πολλά εφόδια στο δύσβατο ταξίδι της ανακάλυψης του εαυτού μας. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος είχε γράψει: «Υπάρχουν τρία πράγματα που είναι υπερβολικά σκληρά: το ατσάλι, το διαμάντι και το γνώθι σαυτόν».
Καλοτάξιδο το νέο σου βιβλίο, Μανώλη
Με Εκτίμηση
Μανώλης Σετάκης
