Για τον περισσότερο κόσμο ο Αύγουστος είναι συνδυασμένος με διακοπές, ξεκούραση και ανάπαυση. Όχι όμως για τον μελισσοκόμο. Ο τρύγος που έχει ξεκινήσει τον Ιούλιο κορυφώνεται τον Αύγουστο, τον μήνα του ξεμελώματος. Της διαδικασίας δηλαδή που το πολύτιμο και πολύ ποιοτικό προϊόν απομακρύνεται από την κηρήθρα, αποθηκεύεται και στη συνέχεια συσκευάζεται. Αυτή την ξεχωριστή διαδικασία είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε από κοντά, δίπλα σε μελισσοκόμους των Χανίων…
Πρώτος σταθμός το εργαστήρι του επαγγελματία μελισσοκόμου Μιχάλη Μπεμπλιδάκη. Δεκάδες κυψέλες περιμένουν τη σειρά τους για να ξεκινήσει η διαδικασία του ξεμελώματος. Η επιχείρηση είναι καθαρά οικογενειακή, εργάζεται ο Μιχάλης, ο πατέρας του Σπύρος και ο γιος του Παναγιώτης που βγάζουν το κερί, ενώ η μητέρα του λειτουργεί ως γευσιγνώστρια, αφού είναι διαπιστωμένο ότι γνωρίζει ποιο είναι το άριστο μέλι.
«Αφού έχουμε ολοκληρώσει τον τρύγο και έχουμε μαζέψει τις κηρήθρες, αφαιρούμε το “σφράγισμα” που έχει κάνει η μέλισσα. Όταν ωριμάσει το μέλι και αφαιρεθεί η υγρασία του, η μέλισσα το αποθηκεύει και αμέσως το σφραγίζει. Αν έχουν σφραγιστεί τα 2/3 της κηρήθρας, σημαίνει ότι το μέλι είναι ώριμο και έτοιμο για μακροχρόνια αποθήκευση», μας εξηγεί ο κ. Μπεμπλιδάκης.
Στο εργαστήρι χρησιμοποιούνται οι παλιές, παραδοσιακές μέθοδοι, δεν υπάρχουν θερμαινόμενα μαχαίρια, ούτε αντλίες. Το πιο σύγχρονο μηχάνημα είναι ο μελιτοεξαγωγέας. Ο κ. Σπύρος Μπεμπλιδάκης μαζί με τον εγγονό του Παναγιώτη με μεγάλη επιδεξιότητα και υπομονή παίρνουν μία- μία τις κηρήθρες, τις βάζουν σε ένα “σταντ” ιδιοκατασκευή του κ. Σπύρου και απομακρύνουν το σφράγισμα με ένα “ξυστήρι”. Στη συνέχεια οι κηρήθρες μπαίνουν στον μελιτοεξαγωγέα. Σε 10 λεπτά έχει γίνει η εξαγωγή του μελιού. «Από τον μελιτοεξαγωγέα το μέλι αποθηκεύεται σε δοχεία ωρίμανσης. Για το σφράγισμα που έχει απομακρυνθεί, ο πατέρας μου έχει φτιάξει μια άλλη δική του “πατέντα” στην οποία σουρώνει το σφράγισμα, έπειτα το ξεπλένουμε και όλο αυτό το δίνουμε τροφή στις μέλισσες. Το κερί το επαναχρησιμοποιούμε φτιάχνοντας φύλλα κηρήθρας που τα βάζουμε πάλι στις κυψέλες. Το μέλι που εξήχθη – ανεπεξέργαστο και άθερμο – παραμένει στις “δεξαμενές ηρεμίας” και από εκεί το συσκευάζουμε», αναφέρει ο Μιχάλης.
Η δουλειά πρέπει να γίνεται με γρήγορους ρυθμούς έτσι ώστε να μην προλάβει να αναπτυχτεί ανάμεσα στα πλαίσια “ο σκόρος” που τρώει το κερί και μπορεί να καταστρέψει τα πλαίσια. Στη συνέχεια τα πλαίσια καταψύχονται σε ψυκτικούς θαλάμους προκειμένου να απομακρυνθούν και τα αυγά του σκόρου.
Το ξεμέλωμα του θυμαρίσιου μελιού θα ολοκληρωθεί τις πρώτες ημέρες του Σεπτέμβρη. Μετά, μέχρι το Νοέμβριο θα βγουν και μικρές ποσότητες χαρουπόμελου, ερεικόμελου, κουμαρόμελου.
«Δυστυχώς και η φετινή χρονιά δεν είναι καθόλου καλή σε ό,τι αφορά στο μέγεθος της παραγωγής· είναι χειρότερη και από πέρυσι. Όταν ξεκίνησα επαγγελματικά πριν από 25 χρόνια, η κάθε κυψέλη έβγαζε 20 κιλά μέλι. Τώρα, αν φτάσουμε στα 10 κιλά, λέμε ότι πήγαμε καλά», καταλήγει ο κ. Μιχάλης Μπεμπλιδάκης.
ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΩΡΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Δεύτερος σταθμός το εργαστήρι του κ. Θοδωρή Βίγλη. Από το 1990 εργάζεται επαγγελματικά ως μελισσοκόμος. Για τον κ. Βίγλη η μέρα που τον επισκεφθήκαμε ήταν κάτι παραπάνω από δύσκολη, όπως σχεδόν όλος ο Αύγουστος.
Σηκώθηκε στις 5 το πρωί για να πάει στον Αγ. Ιωάννη Σφακίων, να τρυγήσει για 3 ώρες (τρυγίστηκαν από δύο άτομα 120 μελίσσια), να επιστρέψει έπειτα στα Χανιά να ξεκουραστεί για λίγο και μετά να κάνει την εξαγωγή του μελιού! «Αυτές τις ημέρες μπορεί να εργάζομαι και 15 ώρες χωρίς υπερβολή!», μας δηλώνει.
Το εργαστήριο του είναι σύγχρονο, η απομάκρυνση του σφραγίσματος, η απολέπιση γίνεται από το “απολεπιστήρι”, ένα ηλεκτρικό μηχάνημα που δύο θερμαινόμενα μαχαίρια βγάζουν το κερί. Όμως, επειδή οι κηρήθρες δεν έχουν αρκετό μέλι, δείγμα του ότι η χρονιά δεν είναι πολλή καλή, δεν καθαρίζονται καλά από το μηχάνημα και ο κ. Βίγλης πρέπει στη συνέχεια με ένα “ξυστράκι” να ολοκληρώσει την εργασία.
«Όταν ξεκίνησα επαγγελματικά πριν από 30 χρόνια, είχαμε δύο ηλεκτρικές μηχανές, όχι αυτόματες, και η απολέπιση γίνονταν με μια “πλάνια”, ένα θερμαινόμενο με αντίσταση μαχαίρι», επισημαίνει ο συνομιλητής μας. Το παραγόμενο μέλι είναι από μελίσσια στο Σέλινο και ακόμα και το κερί που βγαίνει μυρίζει και έχει την έντονη γεύση του θυμαριού, κάτι που δείχνει και την εξαιρετική ποιότητα του προϊόντος. Το μέλι μετά τον μελιτοεξαγωγέα πηγαίνει στις “δεξαμενές ηρεμίας” και από εκεί θα οδηγηθεί μετά από μερικές εβδομάδες ή και μήνες στο συσκευαστήριο.
«Φέτος φυσούσε τόσο δυνατός αέρα στα νότια που είτε δεν άφηνε τις μέλισσες να δουλέψουν είτε τις οδηγούσε αλλού και χάνονταν. Είχαμε πολύ μεγάλες απώλειες πληθυσμού! Με τόσα νερά που είχε ρίξει φέτος πηγαίναμε για πολύ καλή παραγωγή. Πρώτη φορά θυμάμαι δύο μήνες άνθιση θυμαριού, δεν έχει ξαναγίνει! Είχε μεγάλη διάρκεια η άνθιση λόγω των πολλών νερών μέχρι τον Μάρτιο. Όμως οι παρατεταμένοι Βοριάδες μας έκαναν ζημιά…», καταλήγει ο παραγωγός.
45χρόνια μελισσοκόμος
Από το 1977 ασχολείται με τη μελισσοκομία ο κ. Σπύρος Μπεμπλιδάκης. Ξεκίνησε ερασιτεχνικά με την παρακίνηση ενός φίλου του. «Από την αρχή μου άρεσε πολύ. Δεν είχα ιδέα τότε, όμως ένα ξάδελφος γνώριζε και του ζητήσαμε να μας διδάξει το αντικείμενο. Και τότε τις κυψέλες τις πηγαίναμε κυρίως στον Ομαλό. Σε σύγκριση με σήμερα, εκείνη η εποχή δεν είχε καμία σχέση. Ήταν πιο μεγάλες οι δυσκολίες, ο μελιτοεξαγωγές ήταν χειροκίνητος! Για το ξεμέλωμα είχαμε ένα πετρογκάζ που έβραζε νερό, εκεί βάζαμε ένα μαχαίρι και έπαιρνε θερμοκρασία και βγάζαμε το σφράγισμα της μέλισσας από την κηρήθρα. Και το μέλι που βγάζαμε έφευγε από την αποθήκη, δεν προλαβαίναμε να το αποθηκεύσουμε, σε παρακαλούσαν να το πάρουν, τώρα κάνεις αγώνα για να το πουλήσεις», αναφέρει ο κ. Σπύρος.
