Ο George (Joseph) Landers ερευνά εδώ και 20 χρόνια τα γεγονότα της ναζιστικής θηριωδίας
O George (Joseph) Landers είναι ο Αυστριακός που δεν θέλησε ποτέ να ξεχάσει το ολοκαύτωμα και τα ναζιστικά εγκλήματα. Hταν αυτός που είχε την ιδέα και ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια στα Χανιά μαζί με τους Κωνσταντίνο Φίσερ και Κλιφ Κουκ την προσπάθεια εντοπισμού των ντόπιων που είχαν σταλεί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ως σκλάβοι εργασίας κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Ενας εντοπισμός απαραίτητος προκειμένου να βοηθήσουν τους πρώην σκλάβους εργασίας να συμπληρώσουν τα απαραίτητα έγγραφα και να ζητήσουν αποζημίωση από τις Αυστριακές αρχές όταν οι τελευταίες έβγαλαν ένα σχετικό πρόγραμμα.
Ο κ. Landers από το 1998 μοιράζει το χρόνο του, 6 μήνες στα Χανιά, 3 στη Γερμανία και 3 στη Βρετανία.
«Στην Κρήτη βρέθηκα το 1998 και έκτοτε περνάω εδώ σχεδόν 6 μήνες κάθε έτους. Είχα πάρει τη σύνταξη μου διάβασα σε ένα βιβλίο για τα Χανιά τότε και σκέφτηκα ότι είναι ωραίο μέρος για να αποσυρθείς. Το περιβάλλον, τα μνημεία Μινωικά, Ενετικά, Οθωμανικά» μας λέει όταν τον ρωτάμε για το πως έγινε Χανιώτης. Η οικογένεια του ήταν εβραϊκή ο ίδιος δηλώνει αγνωστικιστής και ότι δεν ασπάζεται κανένα θρήσκευμα.
«ΣΥΜΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ»
«Διάβασα στις εφημερίδες της εποχής, ότι θα δοθούν αποζημιώσεις σε σκλάβους εργασίας στα στρατόπεδα συγκέντρωσης όπως το Μαουτχάουζεν που ήταν απόσταση λίγων χιλιομέτρων από το Stayer όπου και γεννήθηκα. Ήμουν 8,5 ετών όταν η οικογένεια μου το 1939 αποφάσισε να φύγει από την Αυστρία για την Αυστραλία. Ο πατέρας μου είχε φαρμακείο και του απαγόρευσαν να το λειτουργεί» θυμάται και συνεχίζει τη διήγηση του. «Όταν το 1939 η οικογένεια μου έφυγε από την Αυστρία η γιαγιά μου είπε ότι θα μείνει πίσω. “Τι θα κάνουν σε εμένα οι Ναζί; Τι μπορεί να κάνουν σε μια ηλικιωμένη γυναίκα;” αυτό είχε πει! Δεν ήλθε μαζί μας έμεινε στη Βιένη. Γρήγορα συνελήφθη και εκτοπίστηκε στο Μινσκ της Λευκορωσίας όπου και εκτελέσθηκε μαζί με χιλιάδες Εβραίους της Αυστρίας με μια σφαίρα στο κεφάλι ! Στο γκέτο της Βαρσοβίας επίσης έχασα ένα θείο και ένα ξάδελφο, επομένως δεν θα μπορούσα παρά να έχω μόνο συμπάθεια και αγάπη για όλα τα θύματα των ναζί. Έμαθα λοιπόν από τον Cliff Cook, που ζει μόνιμα στα Χανιά ότι υπήρχαν εδώ πάρα πολλοί σκλάβοι εργασίας και είπα ότι πρέπει να τους βρούμε, να τους βοηθήσουμε να συμπληρώσουν τα σχετικά έντυπα και να διεκδικήσουν τις αποζημιώσεις που θα δίνονταν τότε. Το είδα και ως μια οφειλόμενη τιμή στους συγγενείς μου που δεν κατάφεραν να επιζήσουν στο ολοκαύτωμα ».
Πέρα από τη βοήθεια του Κλιφ Κούκ (Cliff Cook) που γνώριζε έναν σκλάβο εργασίας τον κ. Θοδωρή Γεωργιακάκη, ο κ. Λάντερς είχε την αμέριστη συμπαράσταση τους Γερμανού υπηκόου και επίσης μόνιμου κατοίκου Χανίων Κωνσταντίνου Φίσερ, όπως επίσης και μιας Αυστριακής της κ. Oύλα Κλάις (Ulla Kleihs) που συνέβαλλε όχι μόνο στον εντοπισμό των σκλάβων εργασίας στα αυστριακά αρχεία αλλά πρόσφερε και ένα σεβαστό ποσό η ίδια για την στήριξη τους!
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ
ΤΟΥΣ ΣΚΛΑΒΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Του ζητάμε να θυμηθεί τους σκλάβους εργασίας με τους οποίους συνομίλησε και οι οποίοι τώρα δεν είναι στη ζωή. «Δεν μπορώ να ξεχάσω τον κ. Θοδωρή Γεωργιακάκη έναν εξαιρετικό άνθρωπο, ο αδελφός του οποίου δεν είχε επιστρέψει από το Μαουτχάουζεν, όπως επίσης τον Σταύρο Παπουτσάκη από τα Μεσκλά αλλά και πολλούς άλλους. Ξέρετε αρχικά και αυτοί παραξενεύονταν που εμείς ξένοι, ένας από την Αυστρία άλλος από τη Γερμανία τους ψάχναμε και τους λέγαμε για τις αποζημιώσεις και τους βοηθούσαμε να φτιάξουν τα χαρτιά τους. Αρχικά νόμιζαν ότι εμείς πληρωνόμασταν να το κάνουμε αυτό και πραγματικά εντυπωσιάσθηκαν όταν εμείς λέγαμε ότι δεν θέλουμε χρήματα και θέλουμε μόνο να δικαιωθούν και να πάρουν τα χρήματα τους. Φυσικά όσα χρήματα και να έπαιρναν δεν μπορούσαν να αποζημιωθούν για όσα τράβηξαν. Ήταν πάντα ευγενέστατοι και μας καλοδέχονταν και είναι θετικό ότι πάρα πολλοί πήραν χρήματα» διηγείται.
Υπήρξαν όμως και υποθέσεις που δεν πήγαν καλά. «Όπως αυτή του σκλάβου εργασίας που έφυγε από τη ζωή τρεις εβδομάδες πριν πάρει τα χρήματα! Και το τραγικό ήταν πως δεν μπορούσε να τα πάρει και η σύντροφος του γιατί δεν ήταν παντρεμένη…Αυτό το συμβάν με στεναχώρησε» καταλήγει ο κ. Λάντερς.
«Απόλυτα δίκαιο το αίτημα για αποζημιώσεις»
Δεν θα μπορούσαμε να αποφύγουμε το ερώτημα για το αν θεωρεί ο κ. Λάντερς ότι είναι δίκαιο να διεκδικεί σήμερα η Ελλάδα αποζημιώσεις από τη Γερμανία. «Είναι απόλυτα δίκαιο! Επιβάλλεται να δοθούν αποζημιώσεις γιατί κατέστρεψαν τη χώρα,έστειλαν τόσο κόσμο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, πήραν ακόμα και τον ελληνικό χρυσό. Παρακολουθούσα Γερμανική τηλεόραση και ήταν ένας Γερμανός καθηγητής νομικής που μιλούσε για αυτό το θέμα και έλεγε πως οι Έλληνες έχουν τόσα νομικά επιχειρήματα για την υπόθεση αυτοί που δύσκολα δεν θα την κέρδιζαν ακόμα και αν την εκδίκαζε ένα Γερμανικό δικαστήριο! Και έχει απόλυτο δίκιο η Ελλάδα πρέπει να πάρει αποζημιώσεις».
«Mόνο 22 άνθρωποι στα Χανιά!»
Την προσπάθεια εντοπισμού και υποστήριξης των σκλάβων εργασίας συνέδραμε στον Τζορτζ Λάντερς ο Κωνσταντίνος Φίσερ (φωτ.), μόνιμος κάτοικος των Χανίων εδώ και 3 δεκαετίες.
«Οι Χανιώτες που πήραν χρήματα με τη συμφωνία του 1999-2000 ήταν 7.669 ευρώ ο καθένας. Κατά την άποψη μου ψίχουλα μπροστά σε όσα τράβηξαν αυτοί οι άνθρωποι» μας εξηγεί ο κ. Κωνσταντίνος Φίσερ.
Τα χρήματα δόθηκαν από το ίδρυμα “Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον” (Erinnerung, Verantwortung und Zukunft; ακρωνύμιο EVZ).
Ήταν ένα ίδρυμα που δημιουργήθηκε μετά από ισχυρές πιέσεις στην Αμερική από συλλόγους ανθρώπων που ήταν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, από εβραϊκές οργανώσεις σε βάρος των Γερμανικών εταιρειών που δραστηριοποιούνταν στις ΗΠΑ και για τις οποίες είχαν εργαστεί κατά τον πόλεμο σκλάβοι εργασίας. Είχαν προσφύγει στα δικαστήρια σε βάρος τους διεκδικώντας αποζημιώσεις από τις εταιρείες αυτές κτλπ. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προσφυγές ΗΠΑ, Γερμανία και άλλες χώρες συμφώνησαν να δώσει κάποιες αποζημιώσεις η Γερμανία για όσους ήταν στη ζωή εκείνη την εποχή.
Όπως καταλαβαίνεται δόθηκε ένα ποσό που όμως ήταν στην πραγματικότητα πολύ μικρό γιατί 55 χρόνια μετά πόσοι από τους σκλάβους εργασίας των ναζί ζούσαν; Ελάχιστοι! Στα Χανιά μπορέσαμε και βρήκαμε 22 άτομα. Για όποιον πέθαινε στη διαδικασία τα χρήματα θα τα έπαιρναν οι συγγενείς τους. Αυτό στα χαρτιά γιατί στην πραγματικότητα δεν ίσχυσε αυτό και ξέρω 3 περιπτώσεις που πέθαναν κατά τη διαδικασία, σε δύο από αυτούς οι οικογένειες τους δεν ζήτησαν τα χρήματα και στην άλλη περίπτωση οι άνθρωποι γύρισαν πίσω την επιταγή. Και οι υπόλοιποι τα πήραν σε δόσεις» επισημαίνει.
Ο Κ. Φίσερ έχει μιλήσει πολλές φορές στα “Χ.Ν.” για την εμπειρία του στον εντοπισμό και στην καταγραφή των στοιχείων από κάθε πρώην σκλάβο εργασίας. «Ανάμεσα στα στοιχεία που τους ζητούσαν ήταν μια περιγραφή των καταστάσεων που βίωσαν. Πολλοί από αυτούς ξανάζησαν τα γεγονότα αυτά λέγοντας μας κάτι πολύ σοκαριστικό και επίπονο» θυμάται χαρακτηριστικά.
