Μέρος δεύτερο: Η πολιορκία του Βάμου
Με μία σύντομη περίληψη τα γεγονότα έχουν ως εξής: Η πολιορκία του Βάμου, πρωτεύουσα του Νομού Σφακίων, όπου ήταν το Διοικητήριο των Τούρκων και η σημαντική στρατιωτική δύναμη της φρουράς, διήρκεσε από τις 3 Μαΐου 1896 έως 18 Μαΐου 1896.
Στην τελική φάση της πολιορκίας οι Τούρκοι κάνουν αντεπίθεση από τις Καλύβες με επικεφαλής τον εμπειροπόλεμο Αβδουλάχ Πασά διασπούν τις δυνάμεις των επαναστατών, εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι οι επαναστάτες με σημαντικές δυνάμεις τους έχουν εγκαταλείψει εν μέρει τις θέσεις τους στα στρατηγικής σημασίας υψώματα του Τσιβαρά και συσκέπτονται στους Αρμένους με τον Κούνδουρο. Στις 4 το απόγευμα της 18ης Μαΐου 1896 οι Τούρκοι μπαίνουν στο Βάμο. Τον καταστρέφουν και τον καίνε. Το ίδιο κάνουν στα Ντουλιανά και τον Τσιβαρά.
Πραγματοποιείται η έξοδος των πολιορκημένων που ενώνονται με τις υπόλοιπες επιτιθέμενες Τουρκικές δυνάμεις. Στα Τσικολιανά όμως και στα Μαμουνιανά του Βάμου, οι επαναστάτες πολιορκητές της Δυτικής πλευράς κρατούν γερά και εμποδίζουν την έξοδο των 150 Οθωμανών του Κουλέ, που είναι πλέον καταδικασμένοι. Από αυτή την ισχυρή αντίσταση των πολιορκητών της Δυτικής πλευράς, οι Τούρκοι αναγκάζονται να υποχωρήσουν. Οδηγούνται μάλιστα σε άτακτη φυγή ενώ έχουν εγκαταλείψει τους 150 Τούρκους του Πύργου. Οι επαναστάτες χτυπούν τους υποχωρούντες Τούρκους, οι οποίοι παρουσιάζουν έλλειψη αυτοπεποίθησης, έλλειψη ψυχραιμίας, ενώ δεν έχουν την κατάλληλη στρατιωτική καθοδήγηση. Οι επαναστάτες μπαίνουν στο Βάμο και καίνε το Διοικητήριο. Η πολιορκία κράτησε 16 ημέρες. Υπήρξε διεθνής απήχηση για την τελική νίκη των πολιορκητών επαναστατών και για την άτακτη φυγή των Τούρκων, που ως φυγάδες έριχναν τους σάκους τους, τα υποδήματά τους και τα φέσια τους, όπως περιγράφει ο διεθνούς φήμης δημοσιογράφος Μπάουτσερ, φίλος και θαυμαστής του Ελευθέριου Βενιζέλου στη γνωστότερη εφημερίδα του τότε κόσμου, τους Τάιμς του Λονδίνου, όπως αναφέρει ο γνωστός σημαντικός ιστορικός ερευνητής και πνευματικός άνθρωπος Χαράλαμπος Μπουρνάζος, στο χρονικό του της πολιορκίας του Βάμου. Τα εφόδια που πετούσαν οι Τούρκοι, λάφυρα για τους επαναστάτες, ήταν, όπως γράφουν ορισμένοι ιστορικοί ερευνητές, μια συνηθισμένη μέθοδος των Τούρκων όταν έχαναν μία μάχη, ώστε να αποσπώνται οι επαναστάτες με τα λάφυρα και να σταματούν την καταδίωξη των ηττημένων. Υπήρξαν εκατοντάδες Τούρκοι νεκροί αλλά και πολλοί Κρητικοί μαχητές. Η πολιορκία του Βάμου το 1896 οδήγησε στην απελευθέρωση του Βάμου και μαζί με τη νίκη των επαναστατών στην Αλμυρίδα στην απελευθέρωση ολόκληρου του Νομού Σφακίων (Αποκόρωνας, Άγιος Βασίλειος, Σφακιά). Είναι μια σημαντική επέτειος της Ιστορίας της Κρήτης.
Η επιτυχημένη επανάσταση του 1895-1896 με αρχηγό τον Μανούσο Κούνδουρο έληξε τον Αύγουστο του 1896. Είναι «τυχερή» για τη λαϊκή συνείδηση γιατί ήταν νικηφόρα και γιατί ήταν το ξεκίνημα του αγώνα για την απελευθέρωση της Κρήτης με κύριο αίτημα την Αυτονομία της. Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ Η επανάσταση του 1897-1898 στο Ακρωτήρι με ηγέτη τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που αναδείχτηκε ως ένας πολιτικός με πανελλήνιο και πανευρωπαϊκό κύρος, είναι επίσης «τυχερή» γιατί οδήγησε στην απελευθέρωση της Κρήτης και στην Αυτονομία της, την οποία αποδέχθηκε πλέον ο Ε. Βενιζέλος ως ενδιάμεσο στάδιο που οδηγούσε στην Ένωση. Η επανάσταση του Θερίσου το 1905 ανάγκασε τον πρίγκιπα Γεώργιο να παραιτηθεί. Έτσι έληξε η αυταρχική διακυβέρνησή του και η προσπάθειά του να απομακρύνει τους Κρητικούς από την Ένωσή τους με τη μητέρα πατρίδα. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο Μανούσος Κούνδουρος παρέμεινε πιστός στον Πρίγκιπα Γεώργιο. Με τους θριαμβευτικούς Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 – 1913, με μεγάλο ηγέτη τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο και ύστερα από τη Συνθήκη του Λονδίνου της 17ης Μαΐου 1913, με την οποία ο σουλτάνος παραιτήθηκε από κάθε δικαίωμα επικυριαρχίας στην Κρήτη, η Κρήτη έγινε τμήμα του Ελληνικού Κράτους.
Η Ελληνική σημαία υψώθηκε στα Χανιά, στο φρούριο του Φιρκά, την 1η Δεκεμβρίου 1913. Οι Κρητικοί με τις επαναστάσεις τους και με την ένωσή τους με την Ελλάδα δεν κέρδισαν μόνο τους Τούρκους αλλά κέρδισαν και την πανίσχυρη Αγγλική διπλωματία που ήθελε την Κρήτη αυτόνομη και ανεξάρτητη, κάτω από την επικυριαρχία της Αγγλίας. Ο εορτασμός των ιστορικών αυτών επετείων δίνει και την οφειλόμενη απάντηση στους πλαστογράφους της ιστορίας, όπως είναι ο Γερμανός καθηγητής Ρίχτερ, πέρα από το ότι δείχνει την πίστη όλων μας στην αγωνιστική παράδοση της Κρήτης.
Η σημερινή Γερμανία δρα ως κράτος συλλογικά ελεγχόμενη και αυτοελεγχόμενη μέσα στα πλαίσια της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Για τον καθηγητή όμως της ιστορίας Ρίχτερ και για όσους Γερμανούς διανοούμενους προσπαθούν να αποενοχοποιήσουν τη Γερμανία και τους Γερμανούς για τα φοβερά και τρομερά εγκλήματα των ναζί συμπατριωτών τους, τα Ολοκαυτώματα, τις Γενοκτονίες και τα φοβερά αντίποινα κατά των αμάχων στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, υπάρχει μία απάντηση: Εμείς οι Κρητικοί και οι Έλληνες θα γιορτάζουμε τις ιστορικές μας επετείους, όπως είναι και η Μάχη και η Αντίσταση κατά των Γερμανών στην Κρήτη, υπερήφανοι για τον ηρωισμό αλλά και τον πολιτισμό του Κρητικού λαού. Δεν είναι δυνατόν να έχουν το δικαίωμα να σκοτώνουν τους κρητικούς και να καταστρέφουν την Κρήτη οι βάρβαροι εισβολείς και οι Κρητικοί να μην έχουν το δικαίωμα της Άμυνας ως λαός, όταν δεν έχουν, λέει, επιστρατευθεί και δεν φορούν στρατιωτική στολή!! Τους Κρητικούς χαρακτηρίζει πάντοτε το ακαταμάχητο αντιστασιακό και αγωνιστικό πνεύμα ενάντια στους βάρβαρους εισβολείς, όποιοι και να είναι Τούρκοι, Γερμανοί ή άλλοι.
Έτσι πορεύονται όρθιοι μέσα στην ιστορία. Και μια υποσημείωση. Δεν παραιτούμεθα, όπως βέβαια και οι άλλοι Έλληνες, από τις αποζημιώσεις και τις επανορθώσεις εξαιτίας της βάρβαρης Γερμανικής εισβολής και κατοχής. Άλλωστε υπάρχει η έκθεση Καζαντζάκη, Κακριδή, Καλιτσουνάκη, με φωτογραφική κάλυψη Κουτουλάκη, για τις ωμότητες των γερμανών ναζί στην Κρήτη. Πάνω σε αυτή την έκθεση σε συνεργασία με το Δήμο Μαλεβιζίου, η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη θα διοργανώσει μία σημαντική εκδήλωση το 2017 στα Χανιά, 60 χρόνια μετά το θάνατο του σπουδαίου συγγραφέα και μεγάλου Κρητικού Νίκου Καζαντζάκη. *Σύντομη περίληψη ομιλίας που εκφωνήθηκε στην εκδήλωση στον Βάμο την 7η Μαΐου 2016 για την επέτειο της ίδρυσης της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής και την επέτειο της πολιορκίας του Βάμου.
