Ο Χανιώτης πρωτοπόρος των καταδύσεων στην Ελλάδα

1 από 2

Με αφορμή τα 62 χρόνια από την ίδρυση -τέτοιες ημέρες- της Σχολής Υποβρυχίων Καταδρομών του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, η σημερινή μας αναφορά σε έναν από τους πρωτοπόρους και θρύλο των καταδύσεων στη χώρα μας…
Οπου μεγάλοι και μεγαλοφυείς με την εξαιρετική αίσθηση του καθήκοντος και της τιμής προς την πατρίδα τους, τα Εθνη αυτά δεν χάνονται. Οι άνθρωποι αυτοί λαμπρύνουν και δοξάζουν τη χώρα τους.
Ο Πίνδαρος πίστευε ότι η αρετή δεν μαθαίνεται, είναι κληρονομιά εξ αίματος (Πινδαρική αρετή).
Για τους Παπαγρηγοράκηδες από το Σέλινο – Ροδοβάνι, δεν θα πάμε πολύ πίσω, ούτε επί Τουρκοκρατίας όπου βρίσκουμε Χιλίαρχο Παπαγρηγοράκη στους Επαναστάτες. Θ’ αρχίσουμε  από τον πατέρα του τιμώμενου. Ο Εμμανουήλ Μιχ. Παπαγρηγοράκης, γεννήθηκε στο Ροδοβάνι το έτος 1892. Στρατιώτης εθελοντής το 1912 λαμβάνει μέρος στους πολέμους 1912-1913 και στον Βορειοηπειρωτικό το 1013, το 1915 πάει ως εθελοντής στον Γαλλικό στρατό.
Το 1916-1918 πολέμησε στο Μακεδονικό μέτωπο, το 1918-1919 στην εκστρατεία Σερβίας, το 1919 στην εκστρατεία Ρωσίας και το 1919-1923 στη Μικρά Ασία και Θράκης.
Στη μάχη της Κρήτης 1941, στη Μέση Ανατολή 1943-1945,  το έτος 1941-1942 στην Κρήτη επικηρυγμένος από τους Γερμανούς. Εχει τιμηθεί δια 16 παρασήμων στον Γαλατά που έγιναν μεγάλες μάχες της Κρήτης, ενάντια των κατακτητών Γερμανών. Υπάρχει και οδός “Μ. Μιχ. Παπαγρηγοράκη – Συνταγματάρχου Πεζικού”.
Ομως το αφιέρωμα σήμερα είναι για τον γιο του Μανώλη Εμμ. Παπαγρηγοράκη. Το βιογραφικό του είχαμε την τιμή να μας στείλει ο γιος του τον οποίο και ευχαριστούμε
Ο Μανώλης Παπαγρηγοράκης (Αρχιπλοίαρχος ε.α. ΠΝ) γεννήθηκε στο Κυπρίνο της Δυτικής Θράκης στις 24-7-1935, καθόσον εκείνη την περίοδο ο πατέρας του Μανώλης (γνωστός και ως “Μάνωλας”, λόγω του ύψους και την ανδρεία του) υπηρετούσε στην Κρητική μεραρχία που εμάχετο στον Μακεδονικό αγώνα. Μετά τον πόλεμο, μαζί με τους γονείς του Μανώλη και Βασιλική αλλά και τις δύο (2) αδελφές του Χρύσα και Ιώ, εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Αθήνα.
Το 1953 εισήλθε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων απ’ όπου απεφοίτησε το 1957 ως Μάχιμος Σημαιοφόρος. Από τις τάξεις του Πολεμικού Ναυτικού αποστρατεύτηκε το 1982 με τον βαθμό του Αρχιπλοιάρχου. Κατά την διάρκεια της σταδιοδρομίας του πέραν από τις Ομάδες Υποβρυχίων Καταστροφών (Ο.Υ.Κ.), υπηρέτησε σε διαφόρων τύπων πολεμικά πλοία και ναυτικές υπηρεσίες. Το 1973-1974 διετέλεσε Κυβερνήτης του πετρελαιοφόρου Π/Φ ΑΡΙΑΔΝΗ και το 1980-1981 διετέλεσε Κυβερνήτης του αντιτορπιλικού Α/Τ/ ΠΑΝΘΗΡ.
Το 1957 (όταν και αποφοίτησε από την Σ.Ν.Δ.), ήταν το έτος που συμπτωματικά ξεκίνησε στην Ελλάδα η λειτουργία της Σχολής Υποβρυχίων Καταστροφών του Πολεμικού Ναυτικού. Εβαλε σαν πρωταρχικό στόχο του να γίνει βατραχάνθρωπος επηρεασμένος από τις ηρωικές ιστορίες των Ιταλών και Εγγλέζων βατραχανθρώπων από τον πρόσφατο τότε Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στο πλαίσιο του προγράμματος μετεκπαίδευσης Αξιωματικών του Ναυτικού, μετέβη στην Αμερική το 1959, και φοίτησε επιτυχώς σε διάφορες σχολές του Ναυτικού των ΗΠΑ (υποβρυχίων καταστροφών, υποβρυχίων κολυμβητών, αμφιβίων επιχειρήσεων, εκρηκτικών υλών κλπ.)
Ενα μεγάλο μέρος της καριέρας του, υπηρέτησε στη Σχολή και στις Ομάδες Υποβρυχίων Καταστροφών, συντελώντας σημαντικά στην εκπαίδευση, τον εκσυγχρονισμό και την εν γένει γιγάντωση του ονόματος και του “θρύλου” των Ελλήνων βατραχανθρώπων. Μια ενασχόληση που του έδωσε και το προσωνύμιο “Βατραχομανώλης”. Το 1964-1965 μετέβη μυστικά στην Κύπρο, με πλαστή ταυτότητα/στοιχεία όπως γινόταν τότε με όλα τα στελέχη. Εκεί ασχολήθηκε κυρίως με την οργάνωση και εκπαίδευση των βατραχανθρώπων του Κυπριακού Ναυτικού. Συνάμα, έλαβε μέρος σε ιδιαίτερες αποστολές, όπως για παράδειγμα συλλογή πληροφοριών, υδρογραφήσεις ακτών, αλλά και στο δυσάρεστο έργο της περισυλλογής των νεκρών μετά τον βομβαρδισμό της ακταιωρού ΦΑΕΘΩΝ από τουρκικά αεροσκάφη στον κόλπο Ξηρού της Βόρειας Κύπρου τον Αύγουστο του 1964. Από το 1976 έως το 1980 διετέλεσε διοικητής της Μονάδας Υποβρυχίων Καταστροφών στο Σκαραμαγκά.
Από το 1960 όταν και επέστρεψε από την Αμερική, άρχισε άμεσα να ασχολείται υπεύθυνα με τις καταδύσεις και εκτός του αυστηρού πλαισίου Ναυτικού. Επί 22 χρόνια ήταν Δ/ντής της Σχολής Αυτοδυτών της Ελληνικής Ομοσπονδίας Υποβρυχίου Δραστηριότητας και Αθλημάτων Αλιείας (ΕΟΥΔΑΑ) αλλά και μέλος του Δ.Σ. της. Ιδιωτικά καταδυόταν, φωτογράφιζε, εξερευνούσε, δίδασκε και αρθρογραφούσε σε σχετικά περιοδικά. Συνεργάστηκε με τους κορυφαίους υποβρύχιους ερευνητές της εποχής όπως ο Εντουιν Λιγκ, ο Ζακ – Υβ Κουστώ, ο Χάννες Κέλλερ κ.α. Παράλληλα πήρε μέρος ως συντονιστής σε αρκετές εξερευνητικές αποστολές της ΕΟΥΔΑΑ όσο και άλλων φορέων. Μεταξύ άλλων σε υποβρύχιες αρχαιολογικές έρευνες σε Πύλο, Μεθώνη, Πάρο, σε βιολογικές για τη δημιουργία υποβρυχίου πάρκου στη Λίνδο, αλλά και εξερευνητικές με σημαντικότερη τον συντονισμό της πρώτης υποβρύχιας χαρτογράφησης του σπηλαίου Δυρού, σε συνεργασία με την ομάδα της Αννας Πετροχείλου. Εκτός όμως αυτών, ήταν ο πρώτος Ελληνας που έλαβε πτυχίο εκπαιδευτού 4 αστέρων της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Υποβρυχίου Δραστηριότητος (CMAS) και έγινε μέλος του κολεγίου των Διεθνών Εκπαιδευτών κατάδυσης.
Συνειδητοποιώντας την παντελή άγνοια του Ελληνα για την υποβρύχια δραστηριότητα και προβλέποντας την αλματώδη ανάπτυξη των καταδύσεων στην Ελλάδα, προέβη το 1965 στη συγγραφή του βιβλίου “Ο Υποβρύχιος Ανθρωπος”, μια πλήρη σπουδή των καταδύσεων όπως αναγράφεται στο εξώφυλλο. Το εν λόγω βιβλίο και οι 7 εκδόσεις που ακολούθησαν αποτέλεσε για σχεδόν 4 δεκαετίες μια μοναδική, συγκροτημένη και ολοκληρωμένη εργασία, ένα αλφαβητάριο για κάθε αυτοδύτη. Το 1980 μάλιστα μεταφράστηκε και εκδόθηκε και στην Αγγλική γλώσσα.
Το 1982 μετά την αποστρατεία του από τις τάξεις του Πολεμικού Ναυτικού, ίδρυσε μια ιδιωτική εταιρία “Παπαγρηγοράκης Μ. ΕΠΕ” για την εκτέλεση “Υποβρύχιων Ερευνών και Επιχειρήσεων Καταδύσεων” αναλαμβάνοντας σημαντικά τεχνικά και ερευνητικά υποβρύχια έργα.
Με συσσωρευμένη πείρα δύο (2) και πλέον δεκαετιών και πεπεισμένος για τα εντυπωσιακά οφέλη που θα έχει η πολιτεία και ο λαός μας με την πρόοδο των καταδύσεων έκανε αδιάκοπες προτάσεις στους αρμόδιους φορείς, καθόσον πίστευε στην ανάγκη δημιουργίας ενός κεντρικού κρατικού φορέα για τον συντονισμό της υποβρύχιας δραστηριότητες. Παράλληλα επέμενε να θεσπιστεί μια νομοθετική ρύθμιση των θεμάτων υποβρύχιας δραστηριότητας. Να ανοίξουν δηλαδή πολλές περιοχές για τον Ελληνα και τον ξένο αυτοδύτη. Ομως οι αυτοδύτες να εκπαιδεύονται υπεύθυνα από αναγνωρισμένες και ελεγχόμενες σχολές και υποχρεωτικά να ανήκουν σε σωματεία για την καταγραφή τους. «Βέβαια η ελευθερία είναι σπουδαίο αγαθό, αλλά η κατάδυση δεν σηκώνει ημιμάθεια και αμφισβητήσεις», έλεγε.
Χαρακτηριστική για την προσωπικότητά του είναι η απάντησή του στην ερώτηση που του απεύθυναν σε συνέντευξη, τι είναι αυτό που τον ικανοποίησε περισσότερο στην πολύπλευρη δραστηριότητά του. Απάντησε «το γεγονός που μου δημιουργεί μια ιδιαίτερη ικανοποίηση και υπερηφάνεια είναι ότι, ουδέποτε συνέβη ατύχημα σε άνθρωπο που εμπλεκόμουν άμεσα ή έμμεσα με την εκπαίδευση ή την αποστολή του. Πουθενά και ουδέποτε».
Απεβίωσε εντελώς ξαφνικά από ρήξη ανευρύσματος καρδιακής αορτής στις 24-10-1989. Ηταν παντρεμένος από το 1969 με την Καίτη Παπαγρηγοράκη και είχε τρεις γιους, τον Μάνο (1971), τον Αλέξανδρο (1974) και τον Βάιο (1978).
Στην κηδεία του Μανώλη Παπαγρηγοράκη παρίστατο και ο μεγάλος εξερευνητής βυθού ο Γάλλος Κουστώ, που εναπόθεσε στέφανο στο νεκρό τιμώντας τον συνεργάτη του.
Ο Μανώλης Παπαγρηγοράκης ήταν ένας θρύλος, μια αυθεντική μορφή του γενναίου και μεγαλοπρεπούς Κρητικού.