Μαζί με τον αριθμό επειγόντων 112 και το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης (αντίστροφο 112) ζητούμενο είναι η σωστή λειτουργία του συστήματος της Πολιτικής Προστασίας…
Κοίτα ποιος μιλάει. Ασχολήθηκα πρώτη φορά με τον 112, τον ευρωπαϊκό αριθμό επειγόντων το 1998 όταν «χρεώθηκα» τον φάκελο φτάνοντας στη Μονάδα Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Καταγράψαμε τότε για πρώτη φορά την κατάσταση εφαρμογής του 112 στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη συνέχεια, το 2000 καταγράψαμε για πρώτη φορά στο Ευρωβαρόμετρο τη γνώση του 112 ανά την Ευρώπη.
Με βάση τα παραπάνω, οργανώσαμε στο Λουξεμβούργο την πρώτη ημερίδα εργασίας για την εφαρμογή του 112 στην Ευρώπη με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των κρατών μελών. Στην ημερίδα διαμορφώθηκε το κείμενο του άρθρου για το 112 που εντάχθηκε στην οδηγία για την καθολική υπηρεσία τηλεπικοινωνιών. Να σημειωθεί ότι σε όλη τη διάρκεια εκείνης της ημερίδας, ο Έλληνας εκπρόσωπος άκουγε μουσική από ένα κασσετοφωνάκι Walkman!
Το 2001 πρότεινα τον ορισμό για τις τηλεπικοινωνίες έκτακτης ανάγκης που αργότερα έγινε επίσημα δεκτός από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων (ETSI) και άλλους οργανισμούς τυποποίησης. Έτσι οι τηλεπικοινωνίες έκτακτης ανάγκης περιλαμβάνουν την επικοινωνία του πολίτη με τις αρχές μέσω του 112 όταν κινδυνεύει ζωή η περιουσία. Την επικοινωνία των αρχών με τους πολίτες σε περίπτωση επικείμενης ή εξελισσόμενης καταστροφής μέσω συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης (αντίστροφο 112). Και την επικοινωνία των αρχών και των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης μεταξύ τους.
Το 2002 συνέταξα τις προδιαγραφές για το Κοινό Σύστημα Επικοινωνίας και Πληροφόρησης Έκτακτης Ανάγκης (CECIS), που αποτελεί από το 2004 την καρδιά του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας. Τέλος, από το 2003 μέχρι σήμερα παρακολουθώ και υποστηρίζω ενεργά τις εργασίες της Ένωσης του Ευρωπαϊκού Αριθμού Επειγόντων 112 (ΕΕΝΑ-112).
Οι τραγικές καθυστερήσεις. Το 2004 με τους Ολυμπιακούς η Ελλάδα είχε την ευκαιρία να αποκτήσει ένα ενοποιημένο σύστημα επικοινωνιών μεταξύ των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Το C4I (Command, Control, Communication, Coordination and Information ή σύστημα Διοίκησης, Ελέγχου, Επικοινωνιών, Συντονισμού και Πληροφόρησης).
Αν κάτι αποδεικνύεται σε ΟΛΕΣ τις καταστροφές που έχουν πλήξει την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια είναι η έλλειψη ενός τέτοιου συστήματος … Για την προμήθεια του οποίου δεν ακούγεται τίποτα αφού για την εγκατάσταση του προηγούμενου φαίνεται ότι εκκρεμούν ακόμη δικαστικές διαδικασίες …
Λείπει επίσης και ένα σύγχρονο και ενοποιημένο σύστημα επικοινωνίας με την Αστυνομία, την Πυροσβεστική, τα Ασθενοφόρα (ΕΚΑΒ) και το Λιμενικό των πολιτών που κινδυνεύουν. Ένα 112 με σύγχρονα συστήματα που να επιτρέπουν τον γεωεντοπισμό του καλούντος με ακρίβεια λίγων μέτρων και όχι χιλιομέτρων όπως ισχύει σήμερα. Καθώς και ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης του πληθυσμού σε περιπτώσεις επικείμενης ή εξελισσόμενης καταστροφής (αντίστροφο 112) που να καλύπτει όλη την επικράτεια.
Τα συστήματα αυτά έπρεπε να έχουν λειτουργήσει από το πρώτο εξάμηνο του 2014 όπως είχε ανακοινώσει τον Φεβρουάριο του 2013 ο τότε Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας Πάτροκλος Γεωργιάδης. Αντ’ αυτού θα πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι αν λειτουργήσουν στο τέλος του 2019, πεντέμισι χρόνια αργότερα και σχεδόν 9 χρόνια από την πρώτη δημόσια διαβούλευση για την μελέτη κατασκευής τους. Κατασκευή που χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου σχεδόν από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΣΠΑ).
Οργανωτικές δυσλειτουργίες. Το έργο καθυστέρησε δύο χρόνια λόγω προσφυγής του δεύτερου μειοδότη στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Λίγο πριν την υπογραφή της σύμβασης το 2014, ψηφίστηκε νόμος με τον οποίο αναδιοργανώθηκε η ΓΓΠΠ και αυτό προκάλεσε νέα καθυστέρηση. Οι εκλογές του 2015 πάγωσαν το έργο και στο τέλος του 2016 αποφασίστηκε να μεταφερθεί στη νέα προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ 2014-2020. Υπογράφηκε νέα σύμβαση τον Φεβρουάριο του 2018 και το νέο σύστημα θα έρεπε να λειτουργήσει στις αρχές του 2019.
Η εύρυθμη λειτουργία του συστήματος ωστόσο δεν εξαρτάται μόνο από την εγκατάσταση του υλικού και του λογισμικού. Απαιτείται και η παρουσία χειριστών! Τον Φεβρουάριο του 2014 η Ελληνική Αστυνομία, το Λιμενικό Σώμα, το Πυροσβεστικό Σώμα, το Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ) και η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας υπέγραψαν σχετικό μνημόνιο συνεργασίας. Που προέβλεπε την στελέχωση του κέντρου λειτουργίας του 112 από εκπροσώπους όλων αυτών των υπηρεσιών. Καθώς και την κατάρτιση σχετικού κανονισμού λειτουργίας. Ο οποίος φαίνεται ότι δεν έχει ακόμη συνταχθεί …
Κι αυτό γιατί παραδοσιακά φαίνεται ότι υπάρχουν προβλήματα συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης. Αυτό, σε συνδυασμό με την επικείμενη σταδιακή κατάργηση των επιμέρους αριθμών κλήσης της Αστυνομίας (100), Πυροσβεστικής (199), ΕΚΑΒ (166) και Λιμενικού (108) δημιουργεί προβλήματα. Ωστόσο, το νέο σύστημα θα εξασφαλίσει καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη, ο οποίος θα πρέπει να θυμάται έναν μόνο αριθμό. Και η αποστολή των κατάλληλων μέσων σε όσους κινδυνεύουν θα αποτελεί πλέον ευθύνη της πολιτείας.
Αυτά για την αντιμετώπιση των καθημερινών ατυχημάτων μικρής κλίμακας. Γιατί ο συντονισμός της αντιμετώπισης μεγάλων περιστατικών και καταστροφών πάσχει σοβαρά από συντονισμό … Κι αυτό θέτει τους πολιτικούς προϊστάμενους των αντίστοιχων υπηρεσιών μπροστά στη μεγάλη πρόκληση. Που είναι η αναδιοργάνωση και ο εκσυγχρονισμός του συστήματος αντιμετώπισης ατυχημάτων και καταστροφών σε τοπικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Πέρσι περιγράψαμε σε σειρά άρθρων το σύστημα πολιτικής προστασίας. Οι προκλήσεις της επερχόμενης κλιματικής καταστροφής επιβάλουν να δοθεί άμεση προτεραιότητα στην αναδιοργάνωση της πολιτικής προστασίας σε συνδυασμό με τον εκσυγχρονισμό των επικοινωνιών έκτακτης ανάγκης. Γιατί «οι καιροί ου μενετοί»!
