Μιας και είχα την ευτυχία να φθάνω ως την Αγιά Ρούμελη από το 1952, όταν για πρώτη φορά διάβηκα με τον Ορειβατικό το φαράγγι της Σαμαριάς, και να γνωρίσω εκεί λεβέντες, γνήσιους, ανθρώπους και Σφακιανούς ας καταθέσω και εγώ την άποψη μου για το θέμα της διάνοιξης ως εκεί αμαξιτού δρόμου χωρίς να θέλω να στενοχωρήσω αγαπητούς φίλους και κουμπάρους που έχω εκεί.
Σε έναν απομονωμένο τόπο όπως αυτός οπωσδήποτε χρειάζεται ένας δρόμος όχι φυσικά για περίπατο αλλά για ανάγκες και θέματα ζωής και επιβίωσης που μπορεί να προκύψουν ξαφνικά.
Αν γυρίσεις πίσω στα παλιά θα στεφτείς για το πώς επιβίωναν π.χ. το 1900 οι 179 κάτοικοι της Αγ. Ρούμελης ή το 1961 οι 155 κάτοικοι χωρίς ηλεκτρικό δρόμο και τις σημερινές ανέσεις ή οι 75 κάτοικοι του χωριού της Σαμαριάς, πάλι το 1900, που κατέβαιναν στον Σκινέ για να βρουν μέσον για την πόλη. Μα φυσικά στον 21ο αιώνα δεν μπορούμε να γυρίσουμε 100 χρονιά πίσω. Το θέμα του δρόμου έχει όμως πολλές παραμέτρους και αν προχωρήσει θα χρειαστεί πολύ μεγάλη προσοχή τόσο στη διάνοιξη όσο και στην χρήση για να μην επέλθει ανεπανόρθωτη καταστροφή.
Είχα μερικά χρονιά να διαβώ το φαράγγι όταν το αποφάσισα για τελευταία φορά πριν έξι χρονιά να… αποχαιρετήσω αυτόν τον αγαπημένο τόπο την ήμερα που γιορταζόταν η Οσία Μαρία.
Όταν έφθασα στην Αγιά Ρούμελη αντίκρισα ένα θέαμα που με στενοχώρησε αφάνταστα και με απογοήτευσε. Οι δρόμοι γεμάτοι κάθε λογής οχήματα όχι μόνο κατοίκων αλλά και επισκεπτών από Χώρας μεριά. Λογικό είναι ο καθένας από τους Αγιορουμελιώτες να θέλει, μετά από τόσα χρονιά ταλαιπωρίας, να φέρνει ως εδώ με το όχημά του τα αγαθά για σπίτι και κατάστημα. Θα ήταν δυνατόν όμως να συμφωνηθεί μεταξύ των κατοίκων να τα παρκάρουν έξω από το κυρίως χωριό, κάπου όπως το ελικοδρόμιο κ.λπ. Φαντασθείτε και την έκπληξη του κάθε ξένου που γνωρίζει ότι θα φθάσει σε παραδοσιακό χωρίο χωρίς δρόμο όταν αντικρίσει αυτό το θέαμα. Δεν μπορεί, να λεχθεί έτσι απλά για απόσταση π.χ. πέντε χιλιομέτρων ευθείας. Από τον Καλό Πόρο του Αγ. Γιάννη που θα αρχίσει η κατηφορική κατασκευή, από υψόμετρό περ. 700 μέτρων, θα φθάσει σε υψόμετρό σχεδόν θαλασσής με μια διαδρομή το πολύ ενάμιση χιλιόμετρό στην απότομη κρημνώδη πλαγιά και θα χρειαστεί αλλεπάλληλες και επικίνδυνες στροφές. Την ίδια κάλυψη υψομέτρου από Ιμβρο ως Χωρά Σφακίων και από Λάκκους ως Ομαλό χρειάσθηκαν σχεδόν είκοσι χιλιόμετρα για να βγει.
Ως εκ τούτου η δαπάνη τεράστια και η ζημιά επίσης. Γιατί: Πέρα από τα κάποιες δεκάδες, η και εκατοντάδες πεύκα που κοπήκαν όταν το 1988 πέρασε η ΔΕΗ και που φυσικά δεν γινόταν να μην κοπούν αφού έπρεπε από χρονιά να είχε ηλεκτρικό στο χωρίο, με τον δρόμο θα γίνει τεράστια ζημιά στο πανέμορφο μυρωδάτο δάσος της Σελούδας και ακόμη θα καταστραφεί ένα μέρος από τα μοναδικά φαράγγια των Χανιών που υπάρχουν διαδρομές CANYONING το Σφακόχωνο (διαδρομή με σχοινιά 2,30 ώρες) και του Σαπουνά (3 ώρες). Θα προκληθεί ζημιά στη θαυμαστή αμμουδιά του Αγιου Παύλου με μπάζα της διάνοιξης. Θα υπάρξει πρόβλημα στην έξοδο του θαυμαστού φαραγγιού Ελυγιάς και στην κατάληξη του δρόμου στον αρχαιολογικό χώρο της Τάρας στο Αζωυρομουρι.
Και αν ακόμη τεθεί αλυσίδα, όπως πολλοί κτηνοτρόφοι έχουν στους δρόμους για τα χειμαδιά τους, πάλι οι οποιοι έχουν τα κλειδιά της θα θέλουν να εξυπηρετήσουν φίλους πελάτες και τελείωσε. Από το θαυμαστό καλντερίμι του Καλού Πόρου, που θα πρέπει να διατηρηθεί και συντηρηθεί σαν μνημείο, κατέβαζαν παλαιότερα τον ελαιόκαρπο για τους νερόμυλους της Αγίας Ρούμελης από τα χωριά της Ανώπολης, τα Λιβανιανά, την Αράδαινα, Αϊ Γιάννη κ.λπ. Υπάρχει και Κακός Πόρος με πέρασμα όμως δύσκολο για Αγιά Ρούμελη.
Ας σημειωθεί για την ιστορία ότι την 18-2-1972 είχε ληφθεί απόφαση για μελέτη του δρόμου αυτού και την 4 Σεπτεμβρίου 1975 κάποιος Σύλλογος που ονομαζόταν ”Φίλοι των Χανιών” είχαν προβεί σε διαμαρτυρίες στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων για να μη προχωρήσει το θέμα του δρόμου.
Φυσικό είναι όταν υπάρχουν ακραίες καιρικές συνθήκες πολλά χωριά να είναι αποκλεισμένα. Θυμάμαι, περί το 1960, όταν δεν άνοιγαν αμέσως τους δρόμους, το Ασκύφου να μην έχει πρόσβαση για πάνω από μια εβδομάδα. Δεν γνωρίζω γιατί το ελικοδρόμιο της Α.Ρ. που φτιάχτηκε δεν χρησιμοποιείται σε έκτακτες ανάγκες.
Για την ιστορία αναφέρω πως η είσπραξη π.χ. του 2016 με 147.500 επισκέπτες και το πολύ φθηνό εισιτήριο των πέντε ευρώ δεν ήταν εκατομμύριο αλλά περίπου 735.000€ (εκτός τα δωρεάν). Αν αφαιρεθεί το 30% που μοιράζεται στους Δήμους Σφακίων Χανιών, Σέλινου, Πλατανιά (Ομαλός)και Χανιών στο υπουργείο θα έφθασε ποσό περ. 515.000€.
Από πολλά χρονιά γίνονται ενέργειες ολόκληρη η είσπραξη να παραμένει στα Χανιά για έργα στο φαράγγι, έγκαιρη πρόσληψη προσωπικού κ.λπ. αλλά ακόμη τίποτα. Κάθε επέμβαση στην κίνηση του φαραγγιού όπως π.χ. τον Ιούλιο του 1995 κατά τη διαμάχη των Σφακιανών με τους Σελινιώτες για τη δρομολόγηση των πλοιαρίων που απειλήθηκε κλείσιμο του φαραγγιού η ζημιά θα είναι για τον τουρισμό και τους επιχειρηματίες της περιοχής όπως και αν δεν υπάρχει είσπραξη δεν θα υπάρχει και μερίδιο στον Δήμο Σφακίων και τους άλλους.
Επιδίωξη θα πρέπει να είναι ο αριθμός επισκεπτών να ξαναφθάσει πάλι τους 295.000 το χρόνο της δεκαετίας του 1990. Επίσης το εισιτήριο θα πρέπει να αυξηθεί στα 10 ευρώ γιατί δεν είναι σημαντική η διαφορά όταν παρέχονται τόσες υπηρεσίες για την άνετη και χωρίς κινδύνους διέλευση του φαραγγιού.
