Oι διπλωματικές και επαναστατικές προσπάθειες των Kρητικών από την εποχή της τουρκοκρατίας έως την πολυπόθητη Ένωση με την Ελλάδα ξεδιπλώνονται μέσα από το βιβλίο του Γιώργου Λιμαντζάκη “Το κρητικό ζήτημα 1868-1913, από τα πεδία των μαχών στη διεθνή διπλωματία” που παρουσιάστηκε το βράδυ της Τετάρτης στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”.
Το βιβλίο αποτελεί έκδοση του Ιδρύματος “Ελευθερίου Βενιζέλου”, του Δήμου Αποκορώνου και του Κοινωφελούς Ιδρύματος “Αγία Σοφία”.
Οπως εξήγησε ο συγγραφέας του βιβλίου, τουρκολόγος, ιστορικός, διδάσκοντας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Γιώργος Λιμαντζάκης, πρόθεσή του ήταν να φωτίσει και τη διεθνή διπλωματική διάσταση αλλά και τις εσωτερικές ζυμώσεις που οδήγησαν στην απελευθέρωση της Κρήτης, ξεφεύγοντας από το ερμηνευτικό σχήμα που θέλει τις εξελίξεις να καθορίζονται από συγκεκριμένα πρόσωπα και γεγονότα. Παράλληλα, επεσήμανε, βασική μέριμνά του ήταν η ανάλυση να γίνει με μια εκλαϊκευμένη γλώσσα ώστε και ο μη ειδικός ακόμα να μπορεί να αποκτήσει μια συνοπτική εικόνα όλων των παραγόντων που οδήγησε από την ύστερη οθωμανική διοίκηση, στην αυτονομία και τελικά την Ένωση με την Ελλάδα.
«Σε όλη αυτή την περίοδο διαπιστώνουμε ότι υπήρξε ένα μοτίβο όπου περίπου κάθε δέκα χρόνια από το 1821 κι έπειτα οι Χριστιανοί της Κρήτης εξεγείρονταν διεκδικώντας τη χειραφέτησή τους. Αυτό όμως δεν έγινε δυνατό κυρίως λόγω της άρνησης των ξένων δυνάμεων και ιδίως της Βρετανίας κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα αλλά μετά από πολλά χρόνια και λόγω της επιμονής των Χριστιανών», σημείωσε ο κ. Λιμαντζάκης.
Η καθηγήτρια και τ. πρύτανις Παντείου Πανεπιστημίου Ισμήνη Κριάρη αναφερόμενη στο βιβλίο σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι «προσφέρει μια συνολική εικόνα υπό το γενικό φως των σχέσεων μεταξύ των μουσουλμάνων και των χριστιανών, αφού στην Κρήτη δεν υπήρχε εποικισμός αλλά οι τουρκοκρητικοί ήταν εξισλαμισθέντες χριστιανοί».
Ο ιστορικός ερευνητής Μανόλης Μανούσακας υπογράμμισε το βάθος της έρευνας που διεξήγαγε ο συγγραφέας: «Πρόκειται για μια μεγάλη εργασία όχι μόνο σε όγκο αλλά και σε βάθος και λεπτομέρεια. Αρκεί να σας πω ότι η βιβλιογραφία είναι 25 σελίδες», ανέφερε ο κ. Μανούσακας και πρόσθεσε ότι στο πλαίσιο της έρευνας ο κ. Λιμαντζάκης μελέτησε τουρκικά και ελληνικά αρχεία και συνέγραψε ένα ιστορικό πόνημα «πυκνογραμμένο, περιεκτικό και τα συμπεράσματά του δεν αφορούν μόνο την περίοδο που απασχόλησε το κρητικό ζήτημα αλλά κάνει συσχετισμούς με το σήμερα και συγκρίσεις με τα τεκταινόμενα στην Κύπρο».
Ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” Νίκος Παπαδάκης δήλωσε, μιλώντας στους δημοσιογράφους, ότι το βιβλίο αποτελεί «μια εξαιρετική συμβολή στη μελέτη του κρητικού ζητήματος στην πιο κρίσιμη περίοδο της νεότερης ιστορίας της Κρήτης».
«Ανοίγει νέους ορίζοντες και προσφέρει στους νέους μελετητές ένα ακόμα πόνημα εξαιρετικά ενδιαφέρον για να τους βοηθήσει στην οριστική αποτίμηση των γεγονότων μιας πολύ δύσκολης περιόδου για την Ελλάδα και την Κρήτη», επεσήμανε ο κ. Παπαδάκης και πρόσθεσε τη διδακτική διάσταση του βιβλίου ως προς την πολιτική αντίληψη που πρέπει να διέπει τις σύγχρονες διπλωματικές ενέργειες. «Το τέλος του κρητικού ζητήματος σφραγίστηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος αντιλήφθηκε ότι δεν έφταναν μόνο οι αγώνες αλλά χρειάζονταν και η διπλωματία», πρόσθεσε σχετικά ο κ. Παπαδάκης.
Για το βιβλίο μίλησε ακόμα ο Μανώλης Δρακάκης, επίκουρος καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου, ενώ την εκδήλωση συντόνισε η Αργυρώ Χανιωτάκη – Σμυρλάκη, πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Ιδρύματος “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”.
