Ο δύσκολος αγωγός East Med

Στις 2 Ιανουαρίου στην Αθήνα θα υπογραφεί η διακρατική συμφωνία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και Ιταλίας για την κατασκευή του αγωγού EastMed, ενός υπερβολικά φιλόδοξου σχεδίου, που θα συγκεντρώνει ποσότητες φυσικού αερίου που εξορύσσονται στην Αν Μεσόγειο-μέχρι στιγμής από το Ισραήλ( Ταμάρ), πιθανόν από την Κύπρο (Αφροδίτη – Γλαύκος), αλλά χωρίς τη συμμετοχή της Αιγύπτου με το τεράστιο κοίτασμα Ζορ- και με έναν υποθαλάσσιο αγωγό μήκους 1900χλμ και με κόστος άνω των 7δις δολ. θα φτάνει τελικώς στην Ιταλία για να τροφοδοτήσει την Ευρώπη.
Πρόκειται για την πρώτη απτή -πολιτική- ενέργεια για ένα φαραωνικού μεγέθους έργο, που δεν πρόκειται να φτάσει την στιγμή της υλοποίησης του πριν από το 2025-30 και αν..
Αυτή η πολιτική πράξη καλύπτεται και από την αμερικανική νομοθεσία EastMed Act που υπέγραψε- με δυσθυμία- ο Πρόεδρος Τραμπ, που θα προσφέρει την «ενεργειακή ασφάλεια» σε εταιρείες -κυρίως αμερικανικές- που δρουν ή θα δράσουν στην περιοχή και δεν θα εναντιωθεί σε σχέδια επενδύσεων και εξεύρεσης κεφαλαίων για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Αν Μεσογείου.
Για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, η τελετή για την διακρατική υπογραφή της συμφωνίας αυτής στις 2 Ιανουαρίου στην Αθήνα ισοδυναμεί με μια «ηχηρή» διεθνή απάντηση στις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Κύπρο αλλά και στα ελληνικά ενεργειακά συμφέροντα και κυριαρχικά δικαιώματα στην ΑΟΖ , μετά την υπογραφή της τουρκο-λιβυκής ΑΟΖ. Με δυο λόγια η κυβέρνηση Μητσοτάκη πιστεύει ότι έχει κατοχυρώσει «το ρούμπο» που χρειάζεται απέναντι στα παιχνίδια της Άγκυρας στην Αν Μεσόγειο.
Γι’ αυτό άλλωστε φροντίζει επικοινωνιακώς να υπερτονίζει στην εσωτερική κοινή γνώμη την μεγάλη αυτή επιτυχία της, που είναι η διπλωματική «ασπίδα της» απέναντι στην παράνομη Τουρκία, «που βρίσκεται απομονωμένη διεθνώς», όπως επαναλαμβάνουν κατά κόρον κυβερνητικά στελέχη.
Με την υπογραφή του ΕastMed στην τσέπη, ο κ Μητσοτάκης στις 7 Ιανουαρίου ευελπιστεί να εντυπωσιάσει τον Αμερικανό Πρόεδρο Τραμπ κατά την συνάντηση τους στη Ουάσιγκτον, αφού είναι συν τοις άλλοις γνωστό ότι ο Λευκός Οίκος έχει δικά του συμφέροντα σε αμερικανικές εταιρίες στην Αν Μεσόγειο, ενώ έχει πολιτικό στόχο την μείωση πάση θυσία της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.(σσ όπως είναι γνωστό ο κ Τραμπ επέβαλε βαριές κυρώσεις σε οποιαδήποτε δυτική εταιρεία συμμετάσχει στην ολοκλήρωση του αγωγού ρωσσικού φυσικού αερίου Nordstream 2 στη Γερμανία, αλλά και του αγωγού Turkstream).
Όμως.
Πέρα από τους πολιτικούς ενθουσιασμούς που έχει ανάγκη να αισθάνεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη για την τόνωση του ηθικού της απέναντι σ έναν ολοένα και πιο επιθετικό γείτονα όπως η Τουρκία, ο αγωγός EastMed δεν αποτελεί αυτή την στιγμή – και για την επόμενη δεκαετία- παρά μόνον ένα σχέδιο επί χάρτου που προσπαθεί να βρει την κατάλληλη οδό της υλοποίησης του. Κατά γενική παραδοχή ο αγωγός EastMed, από τη σύλληψη της ιδέας του μέχρι την πρακτική εφαρμογή του, αποτελεί από πολιτικής, τεχνικής και εμπορικής άποψης ένα από τα πιο πολύπλοκα και δύσκολα έργα.
Και τούτο διότι:
Η δύσκολη διαδρομή του αγωγού προς την Ευρώπη ( 1900χλμ σε μεγάλα βάθη έως και 3000μ και μάλιστα πάνω ή παράλληλα με τις συνεχώς μετακινούμενες τεκτονικές αφρο / ευρωπαικές πλάκες), όπως φαίνεται και στο χάρτη, θα περάσει κατ’ ανάγκην και από την τουρκική ΑΟΖ- όχι την παράνομη τουρκο-λυβική, αλλά την «κανονική» τουρκική ΑΟΖ, όταν ,αν και όποτε οριοθετηθούν οι ΑΟΖ Ελλάδας – Κύπρου- Τουρκίας στα επίμαχα σημεία μεταξύ Τουρκίας-Ρόδου -Καστελόριζου- Κρήτης – δυτικών ακτών Κύπρου ( πριν ή μετά τη λύση του Κυπριακού..).
Προτού καν οριστεί η τελική διαδρομή του αγωγού οι εταιρείες-επενδυτές θα πρέπει να έχουν στα χέρια τους τις ακριβείς ποσότητες των τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου που μπορούν να αξιοποιηθούν και επομένως να δικαιολογήσουν σίγουρα κέρδη από ένα τόσο μεγάλων φαραωνικών διαστάσεων έργο. Μέχρι στιγμής (πλην των κοιτασμάτων του Ισραήλ) οι έρευνες στην κυπριακή Αφροδίτη και Γλαύκο , αλλά και σε άλλα οικόπεδα συνεχίζονται ( με παρεμβολές της Τουρκίας ή μη) έως ότου πιστοποιηθούν ικανού όγκου κοιτάσματα που θα τροφοδοτήσουν επικερδώς τον αγωγό.
Το έργο του αγωγού EastMed έχει ήδη λάβει το πράσινο φως από την ΕΕ και έχει συμπεριληφθεί στα υπόψη προς κατασκευή έργα.
Όμως η σημερινή ΕΕ με την «τρέλα» που την έχει κυριεύσει να καταστήσει την Ευρώπη την πρώτη περιοχή του κόσμου «ελεύθερη από διοξείδιο του άνθρακα» στην ατμόσφαιρα της μέχρι το 2050 δημιουργεί η ίδια πολύ σοβαρά προβλήματα στην κατασκευή και τη βιωσιμότητα του EastMed, μέχρι σημείου πιθανής αναθεώρησης της «στρατηγικής σύλληψης» του αγωγού. Η «πράσινη» Ευρωπαϊκή Επιτροπή της Ούρσουλα φον ντερ Λαγεν, η «πράσινη» Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα της κας Λαγκάρντ και η «πράσινη» Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων του κ Χογιερ, θέλουν τις επόμενες δεκαετίες «πράσινη ενέργεια» από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο στόχος αυτός επηρεάζει την χρήση φυσικού αερίου στην Ευρώπη, προβλέποντας σοβαρή μείωση της χρήσης του μεταξύ 2030 και 2050,(σς όταν δηλαδή θα λειτουργεί θεωρητικώς ο EastMed). Σύμφωνα με τους υπάρχοντες υπολογισμούς από τα μέσα του 2020 μέχρι το 2030 υπολογίζεται μείωση κατά 25% σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα και μείωση κατά 75-85% μέχρι το 2050.
Επιπροσθέτως, η Κομισιόν έχει καταστήσει σαφές ότι ακόμα και το φυσικό αέριο που θα εξακολουθήσει να εισάγεται στην Ευρώπη θα είναι απαραίτητα απαλλαγμένο από διοξείδιο του άνθρακα, πράγμα που σημαίνει ότι το τελικό κόστος εισαγωγής «καθαρού» φυσικού αερίου στην «πράσινη Ευρώπη» ίσως καταστεί απαγορευτικό απέναντι στα μειούμενα κέρδη.
Το τελικό χτύπημα έρχεται από τη Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία στις 14 Νοεμβρίου, τελευταία στον κατάλογο, ανακοίνωσε ότι από το 2021 και εντ εύθεν αναθεωρεί την πολιτική δανεισμού της και δεν πρόκειται να χρηματοδοτεί ενεργειακά σχέδια από στερεά καύσιμα ( πχ λιγνίτες) «συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου».
Επομένως, ο άυλος ακόμα αγωγός EastMed έχει ήδη φορτωθεί τεράστια βάρη, που δεν έχουν βρει τη λύση τους.
Φυσικά, τα τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Αν Μεσόγειο, πηγή τεράστιας ενέργειας δεν θα σβηστούν από τον χάρτη . Υπάρχουν πάντα οι ενεργοβόρες χώρες της Ασίας που το χρειάζονται και υπάρχει πάντα διαθέσιμη η υπερπόντια ναυτιλία- κυρίως ελληνικών συμφερόντων- να εξυπηρετήσουν μακρινή αλλαγή σχεδίων ..