Ανέκαθεν η τουριστική αγορά της Μεσογείου ήταν άκρως ανταγωνιστική, με στόχο την απόκτηση όλο και υψηλότερων μεριδίων σε αφίξεις και έσοδα. Δύο χρόνια μετά την ανάκαμψη της τουριστικής βιομηχανίας από την πανδημία του κορονοϊού και οι προκλήσεις γίνονται όλο και μεγαλύτερες: πώς θα παραμείνει η ζήτηση, τη στιγμή που κερδίζουν έδαφος οι πωλήσεις πακέτων για μακρινά ταξίδια, υπάρχουν κορεσμένοι προορισμοί αλλά και στροφή των τουριστών σε ψυχρότερα κλίματα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, πώς θα κρατηθούν υψηλά οι τιμές.
Η φετινή τουριστική περίοδος εξελίσσεται μέχρι στιγμής πολύ ικανοποιητικά για τον ελληνικό τουρισμό. Το ίδιο όμως συμβαίνει με την Ισπανία, που κρατά τα σκήπτρα της τουριστικής κίνησης στην περιοχή, την Τουρκία που συνεχώς ανεβαίνει, αλλά και την Αλβανία που από πέρυσι καταγράφει εντυπωσιακή άνοδο στις αφίξεις.
Οι επιδόσεις
Ήδη ο ισπανικός τουρισμός καταγράφει ρεκόρ επισκεψιμότητας κατά το πρώτο εξάμηνο. Όπως μεταδίδει το capital.gr, σύμφωνα με στοιχεία από το Ισπανικό Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής, οι αφίξεις από το εξωτερικό μέχρι τον Ιούνιο έφτασαν τα 42,5 εκατομμύρια, σημειώνοντας άνοδο 11,5% σε σχέση με το 2019 και 13,28% σε σύγκριση με το 2023. Την ίδια ώρα τα έσοδα άγγιξαν τα 55 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 20% σε σχέση με πέρσι και αύξηση 38% σε σύγκριση με το 2019.
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι για την Ισπανία η μεγαλύτερη δεξαμενή αφίξεων, με 8,4 εκατομμύρια τουρίστες το πρώτο εξάμηνο του 2024, +10,14% σε σύγκριση με το 2023. Ακολούθησαν οι αγορές της Γερμανίας και της Γαλλίας με 5,5 εκατομμύρια και 5,4 εκατομμύρια αφίξεις. Στόχος για τον ισπανικό τουρισμό είναι η χρονιά να κλείσει με 96 εκατομμύρια τουρίστες και 131 δισ. ευρώ έσοδα, το υψηλότερο ποσό των τελευταίων ετών.
Αύξηση 10,3% σημειώνουν οι αφίξεις ξένων τουριστών στην Τουρκία το πρώτο εξάμηνο σε σύγκριση με το 2023. Ο αριθμός των επισκεπτών από το εξωτερικό έφτασε τα 21,6 εκατ. έναντι 19,6 εκατ. σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της γειτονικής χώρας. Μόνο τον Ιούνιο οι αφίξεις είχαν άνοδο 5% και ανήλθαν σε 5,86 εκατ. από 5,58 εκατ. τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι. Τη χρονιά που πέρασε οι αφίξεις τουριστών ήταν 56,7 εκατομμύρια και φέτος ο στόχος είναι να ξεπεράσουν τα 60 εκατομμύρια. Τα έσοδα της Τουρκίας από τον τουρισμό την ίδια περίοδο παρουσίασαν αύξηση κατά 9,3%, αγγίζοντας τα 23,7 δισ. δολάρια ΗΠΑ, και η μέση ημερήσια δαπάνη ανά επισκέπτη έφτασε τα 98 δολάρια.
Εντυπωσιακή όμως είναι η πορεία του τουρισμού στην Αλβανία, που αποτελεί τον πλέον ανερχόμενο τουριστικό προορισμό της Μεσογείου και φέτος οδεύει προς ένα νέο μεγάλο ρεκόρ σε επισκέπτες και εισπράξεις. Οι αφίξεις ξένων τουριστών στην Αλβανία αυξήθηκαν κατά 38,2% στο πεντάμηνο φθάνοντας σε 3,3 εκατ. από 2,39 εκατ. το ίδιο διάστημα πέρυσι. Μόνο τον Μάιο οι αφίξεις ξένων τουριστών αυξήθηκαν κατά 38,1% φθάνοντας σε 973 χιλ. από 705 χιλ. τον ίδιο μήνα του 2023.
Μάλιστα το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC) προβλέπει πως η συνολική συνεισφορά του τουρισμού και των ταξιδιών στο ΑΕΠ της Αλβανίας θα συνεχίσει να αυξάνεται, φτάνοντας σχεδόν τα 608,5 δισεκατομμύρια λεκ φέτος, με σχεδόν 10.000 περισσότερες θέσεις εργασίας να αναμένονται φέτος.
Η άνοδος του τουρισμού στην Ιταλία είναι εξίσου μεγάλη. Σημειώνεται πως η Βενετία επιβάλλει τέλη εισόδου ή “contributo di accesso” ύψους πέντε ευρώ από την άνοιξη του 2024. Η Βενετία δέχεται περίπου 30 εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο και περίπου το 70% αυτών πραγματοποιούν μονοήμερη επίσκεψη.
Προς νέο ρεκόρ η Ελλάδα
Και η Ελλάδα όμως βλέπει επίσης νέο μεγάλο ρεκόρ στον αριθμό των τουριστών, όπως και στο τουριστικό ταμείο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος για το ταξιδιωτικό ισοζύγιο πληρωμών, αύξηση κατά 531,2 εκατ. ευρώ (16,2%) παρουσίασαν οι ταξιδιωτικές εισπράξεις στο πεντάμηνο, οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 3,8 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, οι εισπράξεις από τη Γερμανία αυξήθηκαν κατά +15,1% στα 700 εκατ. ευρώ, όπως και αυτές από τη Γαλλία κατά +3,4% στα 282 εκατ. Μείωση κατά 3,4% είχαμε στα έσοδα από το Ηνωμένο Βασίλειο, που ανήλθαν στα 400 εκατ., ενώ οι εισπράξεις από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά +23,4% και διαμορφώθηκαν στα 397 εκατ.
Η άνοδος των ταξιδιωτικών εισπράξεων οφείλεται στην αύξηση της εισερχόμενης ταξιδιωτικής κίνησης κατά 20,6%, καθώς η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 3,6%. Η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση διαμορφώθηκε σε 6,94 εκατ. ταξιδιώτες, έναντι 5,76 εκατ. ταξιδιωτών την αντίστοιχη περίοδο του 2023.
Ήδη στο εξάμηνο έχουν καταγραφεί 9,7 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, ξεπερνώντας τα επίπεδα του Ιανουαρίου-Ιουνίου 2023 (8,9 εκατ.), παρουσιάζοντας αύξηση κατά +9,6%/+855 χιλ. αφίξεις. Την ίδια περίοδο είχαμε ακόμη 4 εκατ. διεθνείς οδικές αφίξεις, έναντι 3,5 εκατ. της περιόδου Ιανουαρίου-Ιουνίου 2023, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +13,7%/+485 χιλ. οδικές αφίξεις.
Υπενθυμίζεται πως οι ταξιδιωτικές εισπράξεις πέρυσι ήταν 20,6 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 16,5% σε σύγκριση με το 2022. Η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση το 2023 αυξήθηκε κατά 21% και διαμορφώθηκε σε 36 εκατ. ταξιδιώτες, έναντι 29 εκατ. ταξιδιωτών το 2022. Οι διανυκτερεύσεις μη κατοίκων ταξιδιωτών στην Ελλάδα έφτασαν στις 236.271,2 χιλ. το 2023, έναντι 220.213,1 χιλ. το 2022, παρουσιάζοντας άνοδο κατά 7,3%, ενώ οι συνολικές εισπράξεις από επιβάτες κρουαζιέρας αυξήθηκαν κατά 84,1% σε σχέση με το 2022.
Το comeback μετά την πανδημία
Ύστερα από δύο χρόνια ταξιδιωτικών περιορισμών και γενικευμένης αβεβαιότητας λόγω του κορονοϊού, το 2022 επανήλθε σε παγκόσμιο επίπεδο η ομαλότητα στην ταξιδιωτική βιομηχανία, ιδιαίτερα μετά το 1ο τρίμηνο του 2022, που οδήγησε σε απελευθέρωση της λανθάνουσας ζήτησης για διακοπές. Συγκεκριμένα, την περίοδο 2019-2022, ο παγκόσμιος τουρισμός ανέκαμψε από τα χαμηλά του 2020 (407 εκατ.) και του 2021 (458 εκατ.), παρ’ όλα αυτά υπολείπεται ακόμα των προ πανδημίας επιπέδων -34,0% (από 1.464 εκατ. το 2019 σε 966 εκατ. το 2022).
Το 2022, όπως αποτυπώνεται σε μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ “Ο τουρισμός στην Ελλάδα και στους κύριους ανταγωνιστικούς προορισμούς, 2017-2022”, η Τουρκία βρίσκεται στη 2η θέση σε όρους αφίξεων στη Μεσόγειο εκτοπίζοντας την Ιταλία για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, αν και με μειωμένο μερίδιο σε σύγκριση με το 2021, που παραδοσιακά βρισκόταν σε αυτή τη θέση πίσω από την Ισπανία.
Συγκεκριμένα, για το 2022 η Ισπανία (27,0%) και η Τουρκία (19,0%) αντιπροσώπευαν το 46,1% των αφίξεων σε προορισμούς στη Νότια Ευρώπη, με τους προορισμούς της Ιταλίας (18,8%), της Ελλάδας (10,5%), της Πορτογαλίας (8,4%), της Κροατίας (5,8%) να ακολουθούν.
Αξιοσημείωτο είναι ότι το 2022 οι μεγάλοι κερδισμένοι είναι οι προορισμοί της Ισπανίας (27,5% το 2019 έναντι 27,0% το 2022), η οποία φαίνεται να αυξάνει το μερίδιό της σχεδόν στα προ πανδημίας επίπεδα, και της Τουρκίας, που εξακολουθεί για 2η συνεχόμενη χρονιά να βρίσκεται πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα (16,8% το 2019 έναντι 19,0% το 2022).
Το 2022 η Ελλάδα εμφάνισε οριακή αύξηση του μεριδίου σε όρους αφίξεων (10,5% έναντι 10,3%) και μείωση σε όρους εισπράξεων (7,8% έναντι 8,4%). Η απόκλιση αυτή πιθανόν οφείλεται στους διαφορετικούς τρόπους μέτρησης της δαπάνης στις διάφορες χώρες.
Σε επίπεδο εισπράξεων, την περίοδο 2017-2022 παρατηρείται ότι:
– η Ισπανία σημείωσε μείωση των μεριδίων της την περίοδο 2017-2020 και αύξηση την περίοδο 2020-2022,
– η Ιταλία εμφανίζει διακυμάνσεις την περίοδο 2017-2022, με μείωση του μεριδίου της μεταξύ 2017 και 2022,
– η Τουρκία σημείωσε αύξηση των μεριδίων της την περίοδο 2017-2021 και μείωση το 2022,
– η Πορτογαλία εμφάνισε διακυμάνσεις την περίοδο 2017-2022, με αύξηση του μεριδίου της μεταξύ 2017 και 2022,
– η Ελλάδα κατέγραψε την περίοδο 2017-2019 αύξηση του μεριδίου της, το 2020 μείωση, το 2021 είχε την υψηλότερη επίδοση και το 2022 υποχώρησε οριακά χαμηλότερα από τα επίπεδα του 2017,
– η Κροατία σημείωσε την περίοδο 2017-2019 μείωση των μεριδίων της, την περίοδο 2019-2021 αύξηση και το 2022 μείωση σε επίπεδο λίγο υψηλότερο από του 2017.
Συνεχίζεται η ανάκαμψη
Συνεχίζεται εντωμεταξύ η ανάκαμψη της ευρωπαϊκής τουριστικής βιομηχανίας το δεύτερο τρίμηνο του 2024, όπως προκύπτει από την τελευταία έκδοση της τριμηνιαίας έκθεσης “European Tourism Trends & Prospects” από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων (ETC).
Τα στοιχεία του έτους δείχνουν ότι τόσο οι παραδοσιακοί όσο και οι μη παραδοσιακοί προορισμοί της Νότιας Ευρώπης και της Μεσογείου εξακολουθούν να αποτελούν τις πιο δημοφιλείς επιλογές για τους τουρίστες στην Ευρώπη.
Αξιοσημείωτες αυξήσεις στις αφίξεις σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019 καταγράφηκαν σε λιγότερο γνωστούς προορισμούς, όπως η Σερβία (+40%) και η Βουλγαρία (+29%), καθώς και σε μακροχρόνια αγαπημένους προορισμούς, όπως η Μάλτα (+37%), η Πορτογαλία (+26%) και η Τουρκία (+22%). Η συνεχιζόμενη επιτυχία αυτών των προορισμών οφείλεται εν μέρει στην καλή σχέση ποιότητας των προσφερόμενων και τιμής και φυσικά στις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες.
Αυτό ισχύει για παράδειγμα και με την Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι αντιμετωπίζει αυξημένες κλιματικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των κυμάτων καύσωνα φέτος και των πυρκαγιών.
Αυξημένη δραστηριότητα παρουσιάζουν επίσης και οι σκανδιναβικές χώρες, με αύξηση των διανυκτερεύσεων από ξένους στη Δανία (+38%), τη Νορβηγία (+18%) και τη Σουηδία (+9%).
