Ο Εθνάρχης

Φέτος, συμπληρώνονται 78 χρόνια από τον θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου (18 Μάρτη 1936 – 2014). Ο Κρητικός πολιτικός “σημάδεψε” το πρώτο μισό του 20ου αιώνα στην πολιτική ιστορία της Ελλάδος και ευκαιρίας δοθείσης θα καταθέσω κάποιες προσωπικές μου απόψεις για τη συμβολή του στη διαμόρφωση του ελληνικού κράτους.
Το 1910, ο Ελευθέριος Βενιζέλος εκλήθη στην εξουσία από το Στρατιωτικό Σύνδεσμο μετά το κίνημα στο Γουδή (1909). Ηρθε να δώσει τέλος στον παλαιοκομματισμό και να φέρει άλλον “αέρα” στην πολιτική σκηνή ενός κράτους το οποίο δεν είχε ακόμα συνέλθει από το ζημιογόνο για την Ελλάδα ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. Ετσι, οι κυβερνήσεις Βενιζέλου (1910-12, 1912-15, 1917-20) με μια σειρά νομοσχεδίων σε διάφορους τομείς της καθημερινής ζωής (υγεία, παιδεία, εργασία, δικαιοσύνη,δημόσια διοίκηση κλπ) θέλησαν να εκσυγχρονίσουν τους θεσμούς – θεμέλια του κρατικού μηχανισμού. Με τον τρόπο αυτό προσελκύει τις λαϊκές μάζες που τα χρόνια των Αυλόδουλων κυβερνήσεων (1843 – 1909) ήσαν έρμαια των φιλοβασιλικών πολιτικάντηδων που διορίζονταν στην εξουσία ως αρεστοί του Θρόνου ή των ξένων προστάτιδων Δυνάμεων (Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία). Παράλληλα, όμως, υπό την επήρεια της “μεγάλης ιδέας” ο Βενιζέλος σπρώχνει την Ελλάδα στους βαλκανικούς πολέμους (1912 – 13), στην ουκρανική εκστρατεία (1919) και στη μικρασιατική εκστρατεία (1919 – 22) υπέρ των αλύτρωτων αδελφών φαινομενικά που διαβιούν στα οθωμανικά εδάφη μα στην πραγματικότητα για διέξοδο των οικονομικά εύπορων ( αστών – εμπόρων π.χ.) του προ του 1910 ελλαδικού χώρου.
Μετά τον μικρασιατικό όλεθρο του 1922, το κύρος του Βενιζέλου κλονίζεται καθώς αμφισβητείται από πολιτικούς που είχε άλλοτε κοντά του και τώρα βρέθηκαν “απέναντί” του ( Παπαναστασίου Α., Γ. Καφαντάρης, Γ. Κονδύλης π.χ.). Εντούτοις, στην τελευταία τετραετία που κυβέρνησε (1928 – 32) με παντοδύναμη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, ο Χανιώτης πολιτικός μολονότι δέχτηκε “πυρά” και από τους αλλοτινούς συνεργάτες του και από τη Δεξιά ( Λαϊκό Κόμμα και Μεταξάς) και από το Κ.Κ.Ε., προσπάθησε να οργανώσει το κράτος και να δώσει ώθηση στο έθνος, ώστε να ανταποκριθεί στις εντός και εκτός ελληνικών συνόρων “απαιτήσεις” του μεσοπολέμου (έλευση προσφύγων στην Ελλάδα, διακρατικές οικονομικές και πολιτικές συμφωνίες με τα υπόλοιπα βαλκανικά κράτη, την ώρα που έχρηζαν εκσυχρονισμού η εκπαίδευση και η περίθαλψη του ελληνικού λαού).
Παρά τις προσπάθειες τόσο πριν το 1920 όσο και μετά το 1928 του Βενιζέλου υπέρ της ενδυνάμωσης της Ελλάδας, ώστε εκτός συνόρων να είναι υπολογίσιμος συνομιλητής κάθε φορά που τίθεται διεθνώς το Ανατολικό ζήτημα, αλλά και εντός να πάρει τη μορφή ενός σύγχρονου κράτους (ιδίως μετά την προσάρτηση της Κρήτης, της Μακεδονίας, της Ηπείρου, των νησιών του Αιγαίου στον εθνικό κορμό ), δεν έλειψαν τα εκ των υστέρων αναγνωρισμένα ως σοβαρά σφάλματα τόσο σε χειρισμούς του όσο και σε αντιδράσεις του στις κινήσεις άλλων. Αυτά τα λάθη επωφελούνται οι πολιτικοί του αντίπαλοι και παρασέρνουν τον λαό να τον καταψηφίζει στις εκλογές του 1920, του 1932 και του 1933. Επ ουδενί όμως αυτα τα λάθη, θαρρώ, δεν του στερούν τον τίτλο του Εθνάρχη που δικαιωματικά του προσήψαν μετά τη συνθήκη των Σεβρών (1920) όπου συνέβαλε στη δημιουργία της “Ελλάδας των 2 ηπείρων και 5 θαλασσών”….