Ο εξοστρακισμός του συναισθήματος

Β΄ μέρος
Στο πρώτο μέρος της μελέτης μας αυτής (“Χ.Ν.” 23-6-14) σημειώσαμε τη μονομέρεια των μπιχεβιοριστών ψυχολόγων να εξετάζουν και να μελετούν τη συμπεριφορά του ανθρώπου με βάση τους ερεθισμούς των αισθήσεών τους και μόνον, ωσάν οι άνθρωποι να είναι ζώα
Δεν προχωρούσαν στην αναγκαία υπέρβαση και να θεωρήσουν το προϊόν των αισθήσεων ως αρχή και ως αφορμή για παραπέρα προβληματισμό κατά το πρότυπο της πλατωνικής διαλεκτικής και της αριστοτελικής εντελέχειας.
Κατά τα τελευταία χρόνια σημειώνεται  εξανθρωπισμός και ερευνάται το παιδί ως ζωντανό και δημιουργικό μέλος της ανθρώπινης κοινωνίας. Σήμερα ως ανήλικος και αργότερα ως πολίτης προβληματίζεται και αντιμετωπίζει τον κόσμο αντικειμενικά, όπως τον αντικρίζουν οι “αλλοι”.
Χρησιμοποιούνται ψυχαναλυτικές τεχνικές, όπως αυτές του Jung και του Rogers, αλλά και ασκήσεις χαλάρωσης, όπως της γιόγκας, για απαλλαγή του παιδιού από ψυχολογικές εντάσεις, ώστε τούτο να αφεθεί ελεύθερο να στοχασθεί και να δημιουργήσει.
Τα δύο χαρακτηριστικά, τα οποία αποδεικνύουν τη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού είναι η συναίσθηση της ταυτότητάς του   (είμαι ο Κώστας) και η απόκτηση της αυθεντίας του, (υποστήριξη των απόψεών του ενώπιον τρίτων επί συζητουμένου θέματος). Το αναπτυσσόμενο παιδί και ως έφηβος έρχεται σε επαφή με αξίες που κυριαρχούν στην κοινωνία στην οποία ζει -θρησκευτικές, ηθικές, κοινωνικές κ.λπ., προβληματίζεται και τέλος, δημιουργεί ένα δικό του σύστημα αξιών, με βάση το οποίο θα σταδιοδρομήσει στην κοινωνία.
Στην προσπάθειά του αυτή το παιδί και ο έφηβος πρέπει να υποβοηθηθούν από γονείς και δασκάλους, όχι όμως με τη μορφή κατήχησης, αλλά με συζήτηση και με την παρουσίαση υγιών παραδειγμάτων ηθικής ζωής από ανθρώπους ή οργανώσεις του περιβάλλοντός τους. Ιδιαίτερα πρέπει να τονίζεται η ανθρώπινη πλευρά της ζωής με την ισχυροποίηση του συναισθήματος και την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης.
Η φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού είναι δυνατό να παρεμποδίζεται από ψυχονευρωτικές διαταραχές. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να ζητηθεί η βόηθεια του ειδικού επιστήμονα (ψυχολόγου, ψυχοθεραπευτή κ.λπ.) και να εξασφαλίζεται πάντοτε ένα περιβάλλον οικογενειακής στοργής και ειρήνης.
Στην προσπάθειά μας να βοηθήσομε το παιδί να αναπτύξει το συναίσθημα, με τη μορφή της ενσυναίσθησης πρέπει να προσέξομε τις υπερβολές γιατί τότε υπάρχει κίνδυνος  θυματοποίησης του παιδιού.
Η κοινωνία σήμερα είναι πηγή κινδύνων για τη ζωή και την ασφάλεια των πολιτών. Κάθε μέλος της κοινωνίας αυτής πρέπει να είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει πάσης φύσεως δύσκολες καταστάσεις.
Ενας από τους κινδύνους είναι η εξαπάτηση εκ μέρους απατεώνων ή πρακτόρων επικίνδυνων ιδεολογιών.
Στην εποχή μάλιστα του διαδικτύου, την οποία διανύομε, οι κίνδυνοι είναι περισσότεροι και μεγαλύτεροι Το παιδί είναι ο πιο ευάλωτος πολίτης, επομένως πρέπει να προστατευθεί.
Την προστασία αυτή θα την αναλάβει το ίδιο το παιδί, αξιοποιώντας τα όσα η εκπαίδευση, η οικογένεια και η κοινωνία του έμαθαν.
Οπωσδήποτε, ως ελεύθερος, αλλά ευάλωτος πολίτης πρέπει να αυτοπροστρατευθεί. Η υπερβολική συναισθηματικότητα θα τον θέσει σε κίνδυνο. Για το λόγο αυτό ως οικογένεια και εκπαίδευση, παράλληλα προς την ανάπτυξη της συναισθηματικότητας στο παιδί και της ενσυναίσθηαης, πρέπει να του έχομε επισημάνει τους κινδύνους που υπάρχουν μέσα στην κοινωνία.
Ο Bruner τονίζει την ανάγκη, το παιδί, αλλά και ο ενήλικος να αντιμετωπίζει κάθε νέα πρόσκληση ή πρόκληση με φανερή υποψία και αμφιβολία και να μη γίνονται αποδεκτά τα κηρύγματα και οι υποσχέσεις καλοθελητών ή οπαδών υπόπτων ιδεολογιών. Ετσι θα βρεθεί η μέση λύση.
Ο μαθητής θα είναι ευαίσθητος ως πολίτης, θα μετέχει κοινωνικών κινημάτων αλληλεγγύης και ενσυναίσθησης, αλλά θα αποφεύγει τις υπερβολικές συναισθηματικές καταστάσεις που είναι δυνατό να τον θυματοποιήσουν. Θα φοβάται και θα αποδιώκει τα δώρα των Δαναών, αλλά θα είναι έτοιμος να προσφέρει τα δικά του δώρα αγάπης και ενσυναίσθησης, όπου χρειάζεται αποτέλεσμα του υψηλού δείκτη συναισθηματικότητας, υπό την επίβλεψη πάντοτε του επίσης υψηλού δείκτη νοημοσύνης του.