■ Το βιβλίο του Μανώλη Μακριδάκη
Ευχάριστη έκπληξη το βιβλίο του αγαπητού Μανώλη Μακριδάκη ‘‘Ο ΦΡΕΣ ΧΑΝΙΩΝ ΣΤΟ ∆ΙΑΒΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ’’. Πριν να το διαβάσω, απόλαυσα τις πάµπολλες φωτογραφίες του! Ειναι υπέροχες φωτογραφίες, οι περισσότερες έγχρωµες, και αφορούν το κάθε θέµα του βιβλίου. Πρέπει να αφιέρωσε αρκετό χρονο ο φίλος Μανώλης για να τις εντοπίσει και να τις εντάξει στο οµολογουµένως υπέροχο και αντάξιο του χωριού του, βιβλίο του!
Τα θέµατα του βιβλίου αφορούν το χωριό του, και κατά βάση την ζωή των ανθρώπων του Φρε, σε όλες τις εκφάνσεις! Σαν εξώφυλλο του βιβλίου δεν θα µπορούσε να διαλέξει καλύτερο. Είναι µια παλιά φωτογραφία από το σχολείο µε τους µικρούς µαθητές, και στην µέση ο δάσκαλος µε τον παπά, υποθέτω, του χωριού.
Στην δεύτερη σελίδα αναφέρει τον χορηγό και τον εκδότη. Χορηγός είναι η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ και εκδότης ο Πολιτιστικός Σύλλογος Φρεδιανών Αθήνας.
Το βιβλίο το αφιερώνει ο κος Μακριδάκης στην σύζυγό του «Κατερίνα Πετσιµέρη και στα παιδιά µου Κωνσταντίνα και Σήφη».
Αρχίζει µετά µε έναν όµορφο πρόλογο στον οποίο µας λέει «Το βιβλίο που κρατάς στα χέρια σου είναι ο τρίτος τόµος µε τίτλο «ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ» και περιλαµβάνει καθετί που έγινε σε τούτο το χωριό…» και παρακάτω «πολλές µιρές ιστορίες που συνέβησαν σε τούτα τα χώµατα στην πορεία των χρόνων».
Το βιβλίο συνεχίζει µε τον «Χαιρετισµό του Περιφερειάρχη κου Σταύρου Αρναουτάκη. Όπως µας λέει, από το καλοκαίρι του 1966 ο Μανώλης Μακριδάκης λαµβάνει µια «εντολή» από τον Γιαννουλοµανώλη του Φρε… για την αποτύπωση της ιστορικής, πολιτιστικής, γενεαλογικής και λαογραφικής ιστορίας του χωριού του»… Ως περιφέρεια Κρήτης υποστηρίζουµε την έκδοση του τρίτου τόµου του Μανώλη Μακριδάκη που παρουσιάζει στο πρώτο µέρος κείµενα ξένων περιηγητών αλλά και γραπτές αναφορές των ντόπιων για την ιστορία του χωριού.
Πρόκειται για µία εκδοτική πρωτοβουλία αξίας συγχαρητηρίων, καθώς ο συγγραφέας καταφέρνει να παραδώσει µια σειρά βιβλίων που θα αποτελέσουν «το φυτώριο» για την µελέτη του ιστορικού του µέλλοντος».
Εντυπωσιακή η περιγραφή της επίσκεψης του Pashley στον Φρε το 1834. Κατέγραψε 80 χριστιανικές οικογένειες και µία µουσουλµανική. Ως γνωστό ο ΠΑΣΛΕΥ κατέγραψε τις εντυπώσεις του σε ένα δίτοµο έργο µε τίτλο «ΤΑΞΙ∆ΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ».
Επέλεξα να σας παρουσιάσω το θέµα 22 του βιβλίο «Οι Πωλογιώργης και Μανούσακας στην Ήπειρο». Θεώρησα πως έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον.
«Στα χρόνια της ενασχόλησής µου µε την ιστορία του Φρε, σπάνια είχα την ευκαιρία να βρω ανταπόκριση από την άλλη πλευρά. Να µε αναζητήσουν δηλαδή εκείνοι που έψαχνα. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο ερευνητής Παύλος Μαλάµος από την ∆αφνούλα Ιωαννίνων, το γνωστό στους Φρεδιανούς Κοντοβράχι όπου έπεσε ηρωικά ο χωριανός µας Νικόλαος Μπουδραντωνάκης. Ο Μαλάµος γνωρίζοντας πού είναι θαµµένος ο Κρητικός εθελοντής ξεκίνησε µια µεγάλη προσπάθεια αποκατάστασης του χώρου ταφής τους… Αναζητώντας τα ονόµατα των νεκρών και το χωριό καταγωγής τους, µου τηλεφώνησε και γνωριστήκαµε. Έτσι µάθαµε το ακριβές σηµείο ταφής του Νικόλαου Πλακιανάκη. Στο σηµείο αυτό είχαν ταφεί όλοι οι πεσόντες της µάχης σε χωριστούς τάφους… Σήµερα ελάχιστοι γνωρίζουν τον χώρο όπου αναπαύονται οι 15 περίπου εθελοντές Κρητικοί.»
Παρακάτω αναφέρει την αναφορά των αρχηγών Χ. Πωλογιώργη και Θ. Μανούσακα. Περιγράφει αρκετά γλαφυρά την µάχη που έγινε και αναφέρει στο τέλος τους εθελοντές που ήσαν : Νικόλαος Πατεράκης, Νικόλαος Πλακιανάκης και Ζαχαρίας Ζαφειράκης.
∆ιάλεξα επίσης σαν τελευταίο το θέµα «Η εξόρµηση στην Μικρά Ασία και η Καταστροφή του 1922» θέµα 32.
Με την βοήθεια του χωριανού του Μιχάλη Ν. Στυλιανακάκη παρακολουθεί ο συγγραφέας τις αντιδράσεις των Φρεδιανών όταν κατάκτησαν την Ιωνία της Μ. Ασίας µα και την ολοκληρωτική καταστροφή του στρατού µας και των ντόπιων Ελλήνων τον Αύγουστο του 1922. Με την σύµφωνη γνώµη των συµµάχων ο στρατός µας ξεκίνησε την µεγάλη πορεία για την δικαίωση της φυλής…
…Όταν αναγγέλθηκε η κατάλυση της Σµύρνης χάλασε ο κόσµος από τις καµπάνες που χτυπούσαν ασταµάτητα. Όταν µπήκε ο Ελληνικός στρατός στην Ανδριανούπολη και ειδικά όταν έγινε αποστολή δύναµης χωροφυλακής στην Κωνσταντινούπολη ήταν το αποκορύφωµα του ενθουσιασµού… Όµως η διχόνοια και το µίσος δεν άφησαν το όνειρο να γίνει πραγµατικότητα. Έτσι, φθάσαµε στη µοιραια µέρα της 1ης Νοεµβρίου 1920 που ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές. Μετά ήρθε η αποτυχία της εκστρατείας στην Άγκυρα και η οπισθοχώρηση. Μετά από τις νίκες ήρθαν οι ήττες. Η νέα κυβέρνηση αναγκάστηκε να καλέσει µεγάλες ηλικίες µέχρι 40 χρονών. Πολλοί δεν παρουσιάστηκαν και χαρακτηρίστηκαν ανυπότακτοι…
Ακολούθησε η Μικρασιατική Καταστροφή. Ακολούθησαν και άλλα δύσκολα χρόνια και ο λαός προσπάθησε να επουλώσει τις πληγές του… Είχαν περάσει 10 χρόνια µε πολέµους. Σιγά-σιγά η τάξη αποκαταστάθηκε και ξεκίνησε η ανάπτυξη του τόπου.
Σε επόµενα θέµατα περιγράφει µε γλαφυρό τρόπο γεγονότα, έθιµα του χωριού, όπως «Το διάβασµα της κουτάλας», η απαγωγή (το κλέψιµο της κοπελιάς), τα δεσίµατα, οι Συζευτάδες, οι κουκούγεροι, τα παράνοµα των Φρεδιανών, φονικοβεντέτες.
Στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου περιγράφει τα συµβόλαια του Φρε, το συµβόλαιο της Μαδάρας του 20/5/1828 και άλλα.
