Εφυγε στα 90 του χρόνια ένας από τους τελευταίους της Σαμαριάς. Γεννημένος το 1928 στο χωριό της Σαμαριάς, μπάρκαρε αργότερα στα καράβια και μετά από χρόνια ταξίδια γύρισε και άνοιξε εμπορικό στα Χανιά.
Το 2010 συναντηθήκαμε στο φαράγγι της Σαμαριάς, κατά το πανηγύρι που διοργανώνει από το 1989 ο Ορειβατικός Σύλλογος. Είχα και ‘γω χρόνια να φτάσω ως εκεί αλλά ας είναι καλά η κόρη μου Σοφία που με… κατάφερε. Εγώ στα 75 και ο Γιάννης στα 82, είχε πάρα πολλά χρόνια να φτάσει στον τόπο που γεννήθηκε και έτσι αυτή τη φορά πήρε με τον αδερφό του Αλέκο, τα παιδόγγονά του για να γνωρίσουν για πρώτη φορά τα πατρογονικά των.
Ο θρυλικός και αλησμόνητος παπά Γιώργης, που για 25 χρόνια λειτουργούσε σ’ αυτό το πανηγύρι, τέλεσε τρισάγιο στον τάφο των Καλογεράκηδων, στο εκκλησάκι του Χριστού, του χωριού, υπό το φως των κεριών. Στον τάφο αυτό οι περισσότεροι της οικογένειας έχουν “τελειώσει” από γκρέμισμα.
Ο πατέρας των Δαμουλής του Βαρδή, κυνηγώντας, στην Κατοχή, στα φοβερά χιονισμένα γκρεμνά του Πρινιά, χτύπησε το κεφάλι και μη μπορώντας να κατέβει πάγωσε τη νύχτα και τον βρήκαν πεθαμένο. Είχε συνολικά επτά (7) παιδιά, γεννημένα όλα στο χωριό της Σαμαριάς, υπό συνθήκες που ο καθένας μας καταλαβαίνει. Τέσσερα κορίτσια και τρία αγόρια.
Η Μαρία στα 13 της χρόνια, πήγε περίπατο με άλλα κορίτσια του χωριού στον Αη Γιώργη πάνω από το χωριό, και το φαραγγούλι Σιδερόπουλο, αλλά στο γυρισμό, θέλοντας να προσπεράσει τις άλλες, πήρε απότομο μονοπάτι και γκρεμίστηκε, προφταίνοντας μόλις να φωνάξει “μάνα μου”… Ηταν πριν την Κατοχή. Για τη θύμησή της έδωσαν το όνομα Μαρία σε κορίτσι που γεννήθηκε πολύ αργότερα.
Ο γιος του αδελφού του Δαμουλή, Γιάννης Καλογεράκης, γκρεμίστηκε το 1951 στα Τσιμπίδια, κοντά στα Ποτιστήρια. Ο αδελφός της Μαρίας πάλι, Μιχάλης, 27 χρόνων, γκρεμίστηκε κυνηγώντας το 1959, από πολύ μεγάλο ύψος στα γκρεμνά του Δρόσινα πάνω από της Πέρδικας το νερό. Είχε τη φήμη φοβερού περιπατητή των γκρεμνών και ήταν ο… αετός των γκρεμνών. Δεν φοβόταν τίποτα και δεν φυλαγόταν. Μπέρδεψε το τουφέκι του σε έναν βράχο και πήρε κάτω… Η κηδεία του έγινε στη Σαμαριά, με Σφακιανά μοιρολόγια και δίπλα του τοποθετήθηκε το πολεμικό όπλο του, τα φυσεκλίκια, τα κιάλια κ.λπ. Αυτοί όλοι είναι θαμμένοι εκεί στον Χριστό της Σαμαριάς.
Φυσικά και άλλοι από άλλες οικογένειες “πήγαν” από γκρέμισμα στη Σαμαριά, στην Τρυπητή στα Δώματα. Και απορία κάποιων θα είναι γιατί όλοι αυτοί δεν πρόσεχαν. Εκεί ήταν η ζωή τους, ανάμεσα στα ιλιγγιώδη γκρεμνά και τις αφάνταστα δύσκολες καταστάσεις. Οπως στις πολιτείες υπάρχουν θάνατοι από παρασύρσεις ή ατυχήματα οχημάτων γιατί έτσι είναι η ζωή της πόλης, το ίδιο και στο φαράγγι.
Οταν το έτος 1974 αποκλείστηκα, μήνα Φεβρουάριο, με τον φίλο Νίκο Κεκάκη από φοβερή καταιγίδα στο χωριό της Σαμαριάς, συνειδητοποίησα πώς ζούσαν αυτοί οι άνθρωποι εκεί, που παλαιότερα, το έτος 1900, αριθμούσαν 75 ψυχές.
Δεν μπορεί κανείς να φαντασθεί τις τεράστιες ποσότητες νερών να κατεβαίνουν από Καλόκαμπο, Σιδερόπουλο και αλλού, αφρίζοντας και μέχρι τη γέφυρα επάνω του χωριού, κατεβάζοντας βράχους και κορμούς δέντρων και τους κεραυνούς, που ο ήχος των, επαναλαμβανόταν από γκρεμνό σε γκρεμνό, μπορεί και δεκάδες φορές.
Μάλιστα, περιηγητής των αρχών του προηγούμενου αιώνα, ανάφερε πως κοπέλα του χωριού είχε φτάσει μόνο ως Αγία Ρουμέλη και πήγε 24 χρόνων να κατέβει στην πολιτεία. Και αν σε κάποιον παρουσιαζόταν πρόβλημα υγείας, θα τελείωνε μόνο με το φόβο ότι κανείς δεν μπορεί να τον βοηθήσει, αφού χρειαζόταν πάνω από δέκα (10) ώρες πεζοπορίας για να φθάσει ως τον Σκινέ που τελείωνε τα παλιά χρόνια ο δρόμος. Οσο για την Αγία Ρουμέλη χρειαζόταν δύο ημέρες.
Στη γυναίκα του Γιάννη, τον αδελφό του, φίλο Αλέκο και τα παιδόγγονά των, εύχομαι κάθε παρηγοριά και να μην ξεχνάνε τη Σαμαριά. Ισως θα ‘ταν καλό κάποιος φορέας π.χ. ο Σύλλογος Σφακιανών, να διοργανώσει εκδήλωση τιμής για τους ελάχιστους επιζώντες, ακόμη, που γεννήθηκαν σ’ αυτόν τον κακοτράχαλο, μα θαυμαστό τόπο και στο πρόσωπό των όλους τους προγόνους των.
