ΕΤΟΣ Ν. Καζαντζάκη κι εδώ στην Κρήτη ο μεγάλος Καστρινός έχει την τιμητική του. Πέρασαν κιόλας 60 χρόνια από τον θάνατό του (1957), όμως η φήμη του εξαπλώνεται σε ολοένα περισσότερες χώρες. Χάρη και στην προσπάθεια ενός ανθρώπου, καζαντζακικού κοσμοπολίτη, του Γ. Στασινάκη…
ΑΣ δούμε όμως, πώς ο Ν. Καζαντζάκης έβλεπε τον Έλληνα της εποχής του, και πόσο αυτός ο Έλληνας άλλαξε μετά το θάνατό του:
– «Ο Νεοέλληνας αγαπάει τη ζωή, φοβάται το θάνατο, αγαπάει την πατρίδα και συνάμα είναι παθολογικά ατομικιστής, κολακεύει σα βυζαντινός τον ανώτερο, τυραννεί σαν αγάς τον κατώτερο και συνάμα μπορεί να σκοτωθεί για το φιλότιμο. Είναι έξυπνος κι άβαθος, χωρίς μεταφυσική αγωνία, και συνάμα, όταν αρχίσει να τραγουδάει μια πίκρα παγκόσμια πετιέται από τ’ ανατολίτικα σωθικά του, σπάζει την κρούστα της ελληνικής λογικής κι ανεβαίνει από τα σπλάχνα του, όλο μυστήριο και σκοτάδι, η Ανατολή».
Αυτά έγραφε στο “Tαξιδεύοντας. Iταλία – Aίγυπτος – Σινά – Iερουσαλήμ – Kύπρος – Mοριάς”. (΄XVIII. Έκδ. “Εθνος της Κυριακής”, Αθήνα, 2014, σελ. 329).
ΣΗΜΕΡΑ, ο Νεοέλληνας, πελαγωμένος από μια κρίση που τον βασανίζει 8 χρόνια, ουσιαστικά δεν πολυδιαφέρει από τον «καζαντζακικό»: παραμένει «παθολογικά ατομικιστής, κολακεύει σα βυζαντινός τον ανώτερο (πελατειακές σχέσεις), τυραννεί σαν αγάς τον κατώτερο (όταν του δώσεις εξουσία) και συνάμα μπορεί να σκοτωθεί για το το φιλότιμο» (μόνο που αυτό στην εποχή μας είναι «είδος εν ανεπαρκεία»-δέστε τι γίνεται γύρω σας). Και η αλήθεια είναι πως αυτό που δεν μας λείπει είναι η αγάπη για ζωή, με το τραγούδι, το χορό, την αφήγηση… Οι Νεοέλληνες παραμένουμε ανατολίτες σε πολλά, αν και σε άλλα έχουμε γίνει -ή σχεδόν γίνει- Ευρωπαίοι. Ομως, η μετάλλαξή μας αργεί πολύ κι ούτε ξέρουμε μέχρι ποιο σημείο θα φτάσει.
