Τα Χανιά είναι ένας σημαντικός τόπος προσέλκυσης επισκεπτών απ’ όλο τον κόσμο, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι κάτοικοι των Χανίων δεν πηγαίνουν διακοπές. Το βασικό ερώτημα της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη της συμπεριφοράς των Χανιωτών σε σχέση με τις διακοπές τους. Αυτό ουσιαστικά που επιχειρήθηκε είναι να διερευνηθούν τυχόν διαφοροποιήσεις της συμπεριφοράς το 2020 σε σχέση με το 2019, εξ αιτίας της πανδημίας του Covid-19.
Η έρευνα εκπονήθηκε από τις μεταπτυχιακές φοιτήτριες του ΜΒΑ της Σχολής Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης του Πολυτεχνείου Κρήτης Μωραΐτη Στέλλα, Μπαγάκη Χρυσή και Ηλιάκη Χρυσή-Μαρία υπό την επίβλεψη της διδάσκουσας Ε. Κρασαδάκη. Η δειγματοληψία πραγματοποιήθηκε μεταξύ 22 Μαΐου και 5 Ιουνίου 2020, όπου συγκεντρώθηκαν 332 απαντήσεις, κατοίκων κυρίως της πόλης των Χανίων αλλά και ευρύτερα του Νομού. Με την επιφύλαξη ότι τα παρακάτω αποτελέσματα δεν μπορούν να γενικευθούν σε επίπεδο πληθυσμού, αλλά επειδή αναδεικνύουν ενδιαφέροντα στοιχεία και δείχνουν τις τάσεις των διακοπών για το φετινό καλοκαίρι, ακολουθεί μια συνοπτική παρουσίασή τους.
Συγκεκριμένα, στην έρευνα έλαβαν μέρος γυναίκες σε ποσοστό 62.7% και άνδρες σε ποσοστό 37.3%. Επίσης, μετείχαν άτομα όλων των ηλικιακών ομάδων, ως εξής: 18-25 ετών 9.6%, 26-35 ετών 40.4%, 36-45 ετών 25.6%, 46-55 ετών 15.1% και άνω των 55 ετών 9.3%. Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του δείγματος (46.4%) και ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά οι ελεύθεροι επαγγελματίες και ιδιοκτήτες επιχείρησης (16.3%), οι δημόσιοι υπάλληλοι (13.9%), οι άνεργοι (9.9%), οι φοιτητές (7.2%), οι συνταξιούχοι (3.6%), κλπ. Το χαμηλότερο ετήσιο εισόδημα έως 5000 ευρώ, όπως ήταν αναμενόμενο, το δήλωσαν οι φοιτητές, οι άνεργοι και λίγοι ιδιωτικοί υπάλληλοι (9.94%), το αμέσως υψηλότερο εισόδημα από 5000 – 10000 ευρώ δήλωσαν κυρίως οι ιδιωτικοί υπάλληλοι και ελεύθεροι επαγγελματίες (19.88%), εισόδημα από 10000 – 15000 ευρώ δήλωσε το 24.4% του δείγματος, αντίστοιχα ετήσιο εισόδημα 15000 – 20000 ευρώ δήλωσε το 16.27% του δείγματος, ομοίως ετήσιο εισόδημα 20000 – 25000 ευρώ το 10.84% και άνω των 25000 ευρώ το 18.68% του δείγματος.
Πέρυσι (2019) πήγαν διακοπές περίπου τα μισά άτομα που μετείχαν στην έρευνα (49.1%), ενώ φέτος (2020) δήλωσαν ότι θα πάνε διακοπές λιγότερα άτομα (41.3%). Οι κάτοικοι των Χανίων που δεν πήγαν πέρυσι διακοπές ερωτήθηκαν για τις αιτίες, όπως ομοίως ερωτήθηκαν και όσοι δεν προτίθενται να πάνε φέτος διακοπές. Για το 2019 οι περισσότεροι δήλωσαν ότι δεν πήγαν διακοπές κυρίως διότι εργαζόταν το καλοκαίρι και δεν είχαν άδεια (46.7% όσων δεν πήγαν διακοπές), από τους οποίους δεν πήγε διακοπές το 50% των συμμετεχόντων ιδιωτικών και δημοσίων υπαλλήλων και το μεγαλύτερο ποσοστό ελευθέρων επαγγελματιών, το οποίο λογικά συνδέεται με τα εποχικά επαγγέλματα των κατοίκων. Επίσης, ως εμπόδιο πραγματοποίησης διακοπών το 2019 δήλωσαν ως “άλλο λόγο” το 27.2%, ενώ λόγω χαμηλού εισοδήματος δεν πήγε διακοπές το 23.7%, όσων δεν πήγαν διακοπές αντίστοιχα.
Για φέτος, το 2020, στην αντίστοιχη ερώτηση, ο φόβος της πανδημίας και η ψυχολογική ανασφάλεια συγκεντρώνει το υψηλότερο ποσοστό της τάξης του 41.5%, ακολουθεί το μειωμένο εισόδημα ως εμπόδιο πραγματοποίησης διακοπών (32.8%) και ακολουθούν οι “άλλοι λόγοι” με ποσοστό 25.6%. Από τα άτομα που δήλωσαν ότι είδαν το εισόδημά τους να μειώνεται και αυτό αποτελεί σοβαρό εμπόδιο, οι περισσότεροι ανήκουν στις παραγωγικές ηλικίες από 26 έως 45 έτη. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι από τα άτομα που δηλώνουν ότι δεν θα κάνουν φέτος διακοπές οι περισσότερες είναι γυναίκες που σχετίζεται και με την συμμετοχή περισσοτέρων γυναικών έναντι αντρών στην έρευνα. Ωστόσο, το ζήτημα αυτό διερευνήθηκε προκειμένου να αναζητηθούν οι λόγοι της συγκεκριμένης στάσης των γυναικών έναντι των αντρών. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το εισόδημα των γυναικών μειώθηκε πιο πολύ σε σχέση με των αντρών και οι γυναίκες δηλώνουν πολύ πιο ευαίσθητες στα θέματα της πανδημίας και της άσχημης ψυχολογίας που αυτή έχει δημιουργήσει έναντι των αντρών, τα οποία επηρεάζουν την απόφαση για διακοπές των ζευγαριών και οικογενειών.
Ομοίως, οι κάτοικοι των Χανίων, οι οποίοι πήγαν πέρυσι διακοπές ερωτήθηκαν που πήγαν και πόσες ημέρες αφιέρωσαν στις διακοπές τους και αντίστοιχα ερωτήθηκαν όσοι προτίθενται να κάνουν διακοπές φέτος το καλοκαίρι. Το 2019 από αυτούς που πήγαν διακοπές οι περισσότεροι Χανιώτες επισκέφθηκαν κάποιο Ελληνικό προορισμό (40.5%), ακολούθησε ο τόπος καταγωγής τους στην Ελλάδα (36.8%), το εξωτερικό (11%), κλπ. Επίσης, πέρυσι οι περισσότεροι έκαναν διακοπές από 3 έως 5 ημέρες (42.9%), ένα ποσοστό 23.9% έκαναν διακοπές έως μια εβδομάδα, ένα ποσοστό 14.1% έκαναν διακοπές έως 10 ημέρες, κλπ. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι περισσότερες γυναίκες προτίμησαν το 2019 να επισκεφθούν για τις καλοκαιρινές τους διακοπές τον τόπο καταγωγής τους και ως δεύτερη επιλογή να επισκεφθούν έναν οποιοδήποτε Ελληνικό προορισμό. Αντίστοιχα, οι περισσότεροι άνδρες είχαν ως 1η επιλογή έναν Ελληνικό προορισμό και ως 2η επιλογή τον τόπο καταγωγής τους.
Σε σχέση με τον τόπο διακοπών και το ετήσιο εισόδημα παρατηρείται ότι το 2019 τα άτομα που έκαναν διακοπές σε κάποιο Ελληνικό προορισμό, είχαν οι περισσότεροι ετήσιο εισόδημα άνω των 25000 ευρώ (14.7% όσων πήγαν διακοπές) ενώ φέτος αυτοί που θα επιλέξουν ένα Ελληνικό προορισμό με ετήσιο εισόδημα άνω των 25000 ευρώ είναι λιγότεροι (8.8% όσων δηλώνουν ότι θα πάνε διακοπές).
Αντίστοιχα, για φέτος τα αποτελέσματα της ανάλυσης για αυτούς που δηλώνουν ότι θα πάνε διακοπές δείχνουν τα εξής: ο τόπος καταγωγής εντός Ελλάδας αποτελεί την 1η προτίμηση με ποσοστό 51.1%, ακολουθεί ως 2η προτίμηση με 41.6% ο Ελληνικός προορισμός, το εξωτερικό μειώνεται στο 3.6%, κλπ. Δηλαδή, οι Χανιώτες που θα κάνουν φέτος διακοπές θα κινηθούν κυρίως προς τον τόπο καταγωγής τους στην Κρήτη ή στην υπόλοιπη Ελλάδα έναντι του 2019, όπου οι περισσότεροι είχαν κάνει διακοπές σε ένα προορισμό εντός Ελλάδας. Επίσης, για φέτος το 52.6% δηλώνει ότι θα κάνει διακοπές από 3 έως 5 ημέρες, ενώ μειώνονται σε σχέση με πέρυσι αυτοί που προτίθενται να κάνουν διακοπές έως μία εβδομάδα ή έως 10 ημέρες (21.2% και 8.8%, αντίστοιχα).
Ένα άλλο θέμα που ερευνήθηκε είναι το ποσό που δαπανάται κατά άτομο στη διάρκεια των διακοπών. Για το 2019 το υψηλότερο ποσοστό παρατηρείται στα 150 – 300 ευρώ (28.8%) για νοικοκυριά ενός – δύο ή τεσσάρων ατόμων και ακολουθούν με μικρές διαφορές τα 300 – 450 ευρώ (18.4%), τα 450 – 600 ευρώ (20.2%), ενώ λιγότερα από 150 ευρώ ανά άτομο δήλωσε ότι ξόδεψε το 17.8%, κλπ. Για το 2020 δήλωσαν οι περισσότεροι ότι ομοίως με το 2019 θα δαπανήσουν από 150 – 300 ευρώ ανά άτομο (36.7%), ενώ αυτοί που θα δαπανήσουν έως 150 ευρώ ανά άτομο ακολουθούν με ποσοστό 22.6%. Δηλαδή, οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας φαίνεται ότι επηρεάζουν τη δαπάνη ανά άτομο και αρκετοί θα δαπανήσουν τα ίδια ή λιγότερα χρήματα.
Γενικότερα, η ανάλυση έδειξε ότι οι περισσότεροι κάνουν διακοπές με τον/την σύντροφό τους ή την οικογένεια τους, λιγότεροι με φίλους, ενώ ελάχιστα άτομα κάνουν διακοπές μόνοι τους (περίπου 5%), το οποίο αναδεικνύει ένα συγκεκριμένο προφίλ επισκέπτη.
Όσον αφορά τη διαμονή για το 2020 οι περισσότεροι δηλώνουν ως 1η προτίμηση τα ενοικιαζόμενα δωμάτια (39.4%) και ως 2η προτίμηση τα ξενοδοχεία (20.4%) ενώ είναι άξιο παρατήρησης ότι κάποια άτομα (12.4%) θα φιλοξενηθούν σε σπίτια φίλων και κάποια θα μείνουν σε δικό τους σπίτι, ενδεχομένως στον τόπο καταγωγής τους (16.1%).
Συνοψίζοντας, ως κυριότερος λόγος μη πραγματοποίησης διακοπών φέτος αναδεικνύονται ο φόβος έκθεσης στον ιό και οι ψυχολογικές συνέπειες της πανδημίας και δευτερευόντως το μειωμένο εισόδημα.
