Προσπαθήσαμε, τις μέρες αυτές, να απογραφούμε η σύζυγός μου και εγώ ηλεκτρονικά. Και καθώς ολοκληρωνόταν η διαδικασία, ο νους μου έτρεξε σε όσους ανθρώπους έχουν χάσει ή κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους από τη σύγχρονή μας «τεχνολογική επανάσταση».
Οι διαρκείς σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις που είναι πιο διαδεδομένες ως «ψηφιοποίηση» αυξάνουν κατακόρυφα την παραγωγικότητα της εργασίας, αλλά μειώνουν ταυτόχρονα και το εργατικό δυναμικό. Όλοι μπορούν να ιδούν πώς η «επανάσταση στην τεχνολογία και την χρήση της» αξιοποιείται από την εργοδοσία σε μεγάλο βαθμό στις ημέρες μας και να διαβλέψουν ότι θα τύχει περισσότερης και ευρύτερης αξιοποίησης στο άμεσο μέλλον για ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων με την πρόφαση ότι ό,τι γίνεται αποσκοπεί στο να ανέβει συνολικά το βιοτικό επίπεδο των πολιτών και των λαών.
Αρχές του 2018, δημοσιεύτηκε, αν θυμάμαι καλά, μια έρευνα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για τον «κόσμο της εργασίας στην εποχή της ψηφιοποίησης». Τα καινοτόμα ρομπότ, η τεχνητή νοημοσύνη και το έξυπνο λογισμικό προωθούνται στην αγορά και στις δημόσιες υπηρεσίες και ανοίγουν τους δρόμους για το επόμενο μεγάλο κύμα αυτοματοποίησης.
Ενώ οι ιδιωτικές επιχειρήσεις βλέπουν στις νέες τεχνολογίες μια ευκαιρία για ταχύτερη και φτηνότερη παραγωγή, οι αλλαγές για τους εργαζόμενους θα είναι δραματικές. Από τα «θύματά» της θα ξεχωρίζουν οι νεότεροι και οι ευέλικτοι εργαζόμενοι. Κατά μέσο όρο, περίπου το 14% των θέσεων εργασίας στις 32 χώρες – μέλη του ΟΟΣΑ «θα μπορούσε να αντικατασταθεί σχετικά εύκολα από υπολογιστές και αλγόριθμους», ποσοστό που εγγίζει περί τα 70 εκατομμύρια εργαζόμενους. Πραγματικά, εξωφρενικό το ότι η τεχνογνωσία και η τεχνολογία, αντί να κάνουν καλύτερο το μέλλον της εργατικής τάξης, θα στερήσουν από τον εργαζόμενο την ίδια του την ψωμοδότειρα εργασία! Επιπλέον, όπως αναφέρει η ίδια έρευνα, «για το 1/3 όλων των εργαζομένων η καθημερινότητα της εργασίας τους είναι πιθανό να αλλάξει σημαντικά». Ποιος, όμως, μας εγγυάται – σας ρωτώ – ότι οι αλλαγές αυτές στον τρόπο εργασίας μας και στις υπό τις νέες συνθήκες διαμορφωμένες σχέσεις μας με τους συναδέλφους θα είναι για το καλό μας, θα είναι θετικές για την ψυχοπνευματική μας ισορροπία και υγεία;
Σε λίγα χρόνια, λοιπόν, από σήμερα, εξαιτίας της εξάπλωσης της τεχνολογίας, προσωπικά φοβούμαι ότι δε θα γίνεται πια λόγος στις κοινωνίες για σταθερή και μόνιμη δουλειά, με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα για όλους και για σεβασμό στα ατομικά και τα κοινωνικά τους δικαιώματα και την αξιοπρέπειά τους ως ανθρώπων και ως εργαζομένων.
Λυπάμαι προβλέποντας ότι θα κυριαρχήσουν οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα προκειμένου έτσι να αποκρυφθεί από τους κρατούντες, για ψηφοθηρικούς λόγους, το πραγματικό ύψος της ανεργίας, εφόσον θα είναι σημαντικός παγκοσμίως ο αριθμός των απολυμένων.
Επίσης, θα παρατηρούμε, όσο επεκτείνει τα πλοκάμια της η ψηφιοποίηση, «μαύρη εργασία» πολύ συχνότερα έναντι σήμερα και καταστρατήγηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, ενώ μάταια θα καταβάλλεται αγώνας υπεράσπισης στοιχειωδών δικαιωμάτων των εργαζόμενων, όπως πχ είναι τα ασφαλιστικά δικαιώματα και το δικαίωμα στη σύνταξη, ενάντια στις αδηφάγους διεκδικήσεις της εργοδοτικής ασυδοσίας.
Το δικαίωμα όλων των ανθρώπων στην εργασία και στην προστασία της υγείας τους, της αξιοπρέπειας και της προσωπικότητάς τους είναι, διαχρονικά, από τα σπουδαιότερα στην καθημερινή ανθρώπινη ζωή και αναφαίρετο και χρήζει διαρκούς περιφρουρήσεως από όλα τα μέλη της κοινωνίας μας. Αυτονόητο θα μου πείτε, ναι, αλλά τότε γιατί πολλοί εξ ημών προτάσσουν μονάχα τον εαυτούλη τους και ό,τι τους συμφέρει ή/και τους γύρω απ’ αυτόν;
