Διαβάζοντας την «Παλαιά Διαθήκη», αξίζει να σταθούμε και στο ιε’ κεφάλαιο της «Εξόδου» (1 – 18). Μετά από τη συντριβή των Αιγυπτίων, που τους κυνηγούσαν αφότου έφυγαν από την Αίγυπτο και την πολύχρονη σκλαβιά, ο Μωυσής και οι Ισραηλίτες έψαλαν μιαν ευχαριστήρια ωδή προς το Θεό.
Η εν λόγω ωδή δύναται να χωρισθεί σε τρία μέρη. Στο πρώτο (1 – 10), οι ψαλμωδοί εξηγούν πώς τους βοήθησε ο Θεός. Στο δεύτερο (11 – 13), έχουμε εγκώμιο της μεγαλοσύνης του Θεού και στο τρίτο ( 14 – 18), γεμάτος ευγνωμοσύνη, ο λαός του Ισραήλ προβλέπει πώς ο Θεός θα τους βοηθήσει από εδώ και πέρα εωσού φτάσουν στη Γη της Επαγγελίας.
Ας τα ιδούμε πιο αναλυτικά. Καταρχάς, πρόκειται για μιαν ομαδική προσευχή ευγνωμοσύνης των Ισραηλιτών προς το Θεό, προεξάρχοντος του Μωυσή. Όταν οι Ισραηλίτες έφυγαν από την Αίγυπτο με το Μωυσή και τον Ααρών, τους κυνήγησαν οι Αιγύπτιοι του Φαραώ. Ο Θεός, όμως, τους στήριξε, τους βοήθησε, «πολεμεί τους Αιγυπτίους υπέρ αυτών» («Έξοδος», ιδ’, 25). Συγκεκριμένα, ο Θεός ενώ είχε σύρει τα νερά της Ερυθράς Θάλασσας για να διέλθουν οι Ισραηλίτες, τα ξαναγύρισε και βούλιαξαν έτσι οι άμαξες και τα άλογα και όλος ο αιγυπτιακός στρατός που κυνηγούσε το λαό του Κυρίου.
Η δόξα του Κυρίου οφείλεται και στο ότι συνέτριψε το Αιγυπτιακό ιππικό («Έξοδος», ιε’, 1) .
Ο Κύριος είναι «δύναμις» του λαού, δύναμη δηλαδή ψυχοσωματική με την οποία οι άνθρωποι δύνανται ν’ αντιμετωπίζουν όσα φέρνει η ζωή καθημερινά.
Είναι το «άσμα», το τραγούδι που πηγάζει από τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου και διά του οποίου εκφράζει τα συναισθήματά του, χαρά και λύπη, πίκρα και αγαλλίαση, θυμό και γαλήνη.
Ο Κύριος «εστάθη» η «σωτηρία» του λαού. Το «εστάθη» ας προσπαθήσουμε, για να καταλάβουμε το νόημά του, να το ιδούμε ως εικόνα. Ένας άνθρωπος στέκεται όρθιος, δυνατός, αλύγιστος, στητός. «Σωτηρία» είναι ο γλιτωμός απ’ όσα βασανίζουν την ψυχή ή/και το σώμα των ανθρώπων.
Ο Θεός που έσωσε τους Ισραηλίτες είναι ο ίδιος ο Θεός των προγόνων τους («Θεός του πατρός μου», «Έξοδος», ιε’, 2), εκείνος που παραστεκόταν άλλοτε στον Αβραάμ, τον Ισαάκ, τον Ιακώβ, τον Ιωσήφ και τα αδέλφια του, και γι’ αυτό θα τον «υψώσουν», θα τον εξυμνήσουν δηλαδή με τις προσευχές τους που φτάνουν ψηλά στον ουρανό.
Ο Κύριος είναι «δυνατός πολεμιστής» (ιε’, 3) . Δηλαδή πολεμά τους εχθρούς τους δικούς του και του λαού του γενναιόψυχος και όχι φυγομαχώντας. Η ζωή του ανθρώπου επί γης είναι ένας διαρκής πόλεμος ανάμεσα στο καλό και στο κακό, συμπαραστάτης των ανθρώπων σε αυτόν είναι ο Θεός.
Και ποιο ήταν το τωρινό επίτευγμα του Θεού για τον οποίο τον ευχαριστούν οι Ισραηλίτες; Τα αμάξια και ο στρατός του Φαραώ μαζύ με τους Αιγυπτίους πολέμαρχους καταποντίστηκαν στην Ερυθρά Θάλασσα (ιε’, 4 – 5). Και δεν ήσαν τυχαίοι οι αρχιστράτηγοι των Αιγυπτίων που είχαν σταλεί από τον Φαραώ, αλλά «εκλεκτοί (: διαλεγμένοι από τους καλύτερους) πολέμαρχοι (: έμπειροι και ικανοί αρχηγοί των στρατευμάτων στις πολεμικές επιχειρήσεις)».
Το «μέγεθος της υπεροχής» (ιε’, 7) , το μεγαλείο, δηλαδή, της ανωτερότητας του Θεού, ό,τι τον κάνει να υπερέχει και να ξεχωρίζει, ήταν αυτό που τον βοήθησε να συντρίψει τους εχθρούς, να τους «εξολοθρεύσει», να τους ξεπαστρέψει ολοκληρωτικά.
Η οργή του Θεού «κατέφαγεν αυτούς ως καλάμην» (ιε’, 7), τους κατασπάραξε, δηλαδή, σαν καλαμιές. Η καλαμιά είναι «ευάλωτη» και στις φωτιές και στους αγέρηδες και στις νεροπλημμύρες και όλες οι φυσικές καταστροφές την πλήττουν και την καταστρέφουν ολοκληρωτικά. Ο θυμός του Θεού μάζεψε τα νερά της θάλασσας και κατάπνιξε τους εχθρούς του (ιε’, 8).
Γιατί, όμως, ο Θεός τιμώρησε τους εχθρούς των Ισραηλιτών (ιε’, 9 – 10); Επειδή φέρθηκαν και σκέφτηκαν αλαζονικά και να ξεπαστρέψουν το λαό του Θεού. Ήθελαν να κυνηγήσουν τους Ισραηλίτες, να τους αιχμαλωτίσουν και να ρημάξουν το βιος τους και να τους σκοτώσουν.
Και ποια ήταν η θεία τιμωρία της ύβρης του αιγυπτιακού στρατού; Ανεμοθύελλα σήκωσε ο Θεός και στη θάλασσα φουρτούνα και τους κατέπνιξε (ιε’, 10).
Έπεται ένα εγκώμιο στη μεγαλοσύνη του Θεού με την οποία βοήθησε το λαό του στις έως τώρα δυσκολίες μετά την Έξοδο (ιε’, 11 – 13). Ο Θεός είναι μοναδικός, ξεχωρίζει απ’ τους θεούς των άλλων ανθρώπων, είναι πιο άγιος, ο πιο σεβαστός απ’ όλους και εκείνος που είναι ικανός για τα πιο μεγάλα, τα πιο σπουδαία, και που οι άνθρωποι τον εξυμνούν με γιορταστικά τραγούδια. Τέντωσε το χέρι του ο Κύριος και η γη άνοιξε και κατάπιε τους εχθρούς του λαού του, τον οποίο, με την ευλογία («έλεος») και τη δύναμή του, λύτρωσε και οδήγησε εκεί που λατρεύεται η αγιότητά του.
Στο τρίτο και τελευταίο μέρος της ωδής (ιε’, 14 – 18), βλέπουμε ότι οι λαοί πρόκειται να ακούσουν τα έργα και τα θαύματα του Θεού και θα φρίξουν. Συγκεκριμένα, οι κάτοικοι της Παλαιστίνης θα πονέσουν πάρα πολύ, θα μείνουν έκπληκτοι οι προύχοντες της Εδώμ, θα τρομοκρατηθούν οι Μωαβίτες άρχοντες και όλοι οι κάτοικοι της Χαναάν θα πεθάνουν. Φόβος και τρόμος θα τους καταλάβει και θα πετρώσουν μόλις δουν πόσο μεγάλος είναι ο βραχίονας του Θεού, μέχρι να περάσει στη γη τους ο λαός του ο εκλεκτός, τον οποίον ο Κύριος θα πάει να εγκαταστήσει στον τόπο, όπου ο ίδιος προορίζει για κατοικία του και ο οποίος μοιάζει με αγιαστήριο καμωμένο από τα χέρια του Θεού.
Και η ωδή καταλήγει (ιε’, 18) με τη βεβαιότητα του λαού ότι ο Κύριος θα βασιλεύει αιώνια, θα είναι πάντα κοντά στους ανθρώπους.
