Μια αισιόδοξη είδηση για την τύχη των κτηρίων στο λόφο Καστέλι προέκυψε από τη συνάντηση της Πρωτοβουλίας Πολιτών με τον aντιπεριφερειάρχη και τον δήμαρχο Χανίων. Συμφωνούν όλοι και μαζί με αυτούς η πλειονότητα των πολιτών ότι στο λόφο Καστέλι δεν πρέπει να γίνει ξενοδοχείο.
Συμφωνήθηκαν επίσης νομικές και άλλες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της θεσμικής και οικονομικής πτυχής του θέματος. Αυτή η ομόφωνη θέση είναι μια καλή αφετηρία για να (ξανα)βρει η Πόλη το πρόσωπό της, το οποίο τελευταία αμαυρώνεται από μεμονωμένες πράξεις βαρβαρότητας.
Με την ίδια σύμπνοια θα πρέπει σύντομα να γίνει και το επόμενο βήμα, η επιλογή δηλαδή της νέας χρήσης των κτηρίων, με τρόπο που θα πείθει τους πάντες ότι είναι η βέλτιστη δυνατή επιλογή. Ίσως φαίνεται πρόωρη η συζήτηση αυτή αλλά δεν είναι. Εξάλλου, έχουν ήδη κατατεθεί στο δημόσιο διάλογο και αναμένονται και άλλες, ενδιαφέρουσες ιδέες και προτάσεις για τη χρήση τους.
Την ίδια στιγμή στην ιστοσελίδα του Δήμου είναι ανοικτό ερωτηματολόγιο το οποίο μπορεί να συμπληρώσει κάθε πολίτης με προτάσεις για τις χρήσεις των Νεωρίων (έρευνα – διαβούλευση στο πλαίσιο της Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης μεταξύ Δήμου Χανίων, Περιφέρειας Κρήτης, Υπουργείου Πολιτισμού και Πολυτεχνείου Κρήτης).
Η επιλογή των χρήσεων και για τα δύο κτηριακά σύνολα δεν πρέπει να γίνει μεμονωμένα. Η γειτνίαση τους μάλιστα με το Μεγάλο Αρσενάλι και το Τελωνείο συμβάλλει στη δημιουργία ενός συνεκτικού πυρήνα μέσα στην πόλη, που θα πρέπει να μελετηθεί ενιαία και σε συνάρτηση με την υπόλοιπη αρχιτεκτονική κληρονομιά και τον ρόλο που θέλουμε να έχουν τα Χανιά τις επόμενες δεκαετίες.
Το ιδιαίτερο ιστορικό και αρχιτεκτονικό βάρος αυτού του πυρήνα της Παλιάς Πόλης επιβάλλει να τον προσεγγίσουμε διαφορετικά, πέρα από την περιορισμένη οπτική των εφήμερων, σημερινών αναγκών μας και πέρα από την εικόνα που έχουμε για την (καχεκτική μέχρι σήμερα) λειτουργία των πολιτιστικών και εκπαιδευτικών δομών.
Για να είναι τεκμηριωμένη από κάθε άποψη η επιλογή των χρήσεων που θα προκριθούν, προτείνω να συγκροτηθεί μια διεπιστημονική Ομάδα Εργασίας για τον Πολιτισμό, υπό την εποπτεία του Δήμου και της Πρωτοβουλίας Πολιτών, που θα μελετήσει το θέμα στο σύνολό του, θα αξιολογήσει τις υπάρχουσες προτάσεις και θα καταθέσει τη δική της, πλήρως τεκμηριωμένη με επιμέρους μελέτες, εντός συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος. Στο αντικείμενο της μελέτης θα περιλαμβάνεται οπωσδήποτε η βιωσιμότητα και η νομική μορφή του φορέα που θα αναλάβει τη μετέπειτα λειτουργία τους.
Στην Ομάδα, η οποία θα προσφέρει τις υπηρεσίες της αφιλοκερδώς, είναι αναγκαίο να μετάσχουν:
– Επιστήμονες και εμπειρογνώμονες διαφόρων ειδικοτήτων με αξιόλογο έργο στον τομέα τους, προερχόμενοι από την κοινότητα, τις υπηρεσίες και το Πολυτεχνείο, επιστημονική ομάδα του οποίου ήδη εκπονεί ερευνητικές εργασίες για τις χρήσεις των Νεωρίων, καθώς και
– Καλλιτέχνες, διανοούμενοι και μέλη της κοινωνίας των πολιτών που μπορούν να ονειρευτούν το μελλοντικό πρόσωπο της πόλης.
Σημαντικοί Χανιώτες και Χανιώτισσες, εντός κι εκτός συνόρων, και άνθρωποι που αγαπούν τα Χανιά νομίζω ότι θα ήταν πρόθυμοι να πάρουν μέρος ανιδιοτελώς σε αυτό το εγχείρημα, εφόσον πεισθούν για τη σοβαρότητα των προθέσεων της Χανιώτικης κοινωνίας κι έχουν την εμπιστοσύνη και τη στήριξή της.
Σε μια πολιτεία που ο σύγχρονος πολιτισμός θα είχε τη θέση που του αξίζει, θα υπήρχε ήδη ένα στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξή του στον 21ο αιώνα καθώς κι ένα σχέδιο για την αξιοποίηση της κτηριακής κληρονομιάς. Θα υπήρχαν επίσης δομές που θα σχεδίαζαν την πολιτιστική πολιτική σε επίπεδο Περιφέρειας και Περιφερειακής Ενότητας. Τίποτα από τα παραπάνω δεν υπάρχει. Οι εξαγγελίες του Υπουργείου Πολιτισμού τα προηγούμενα χρόνια για το Σύγχρονο Πολιτισμό στην Περιφέρεια εξακολουθούν να παραμένουν στα χαρτιά και κρίσιμες επιλογές αφήνονται στην τύχη. Η δημιουργία της εθελοντικής Ομάδας Εργασίας αυτό ακριβώς το κενό έρχεται να αναδείξει. Η Πολιτεία θα σκύψει πάνω στο πρόβλημα μόνο αν αυτό γίνει αίτημα της κοινωνίας.
Είναι η πρώτη φορά μετά από καιρό που ένα γεγονός ενώνει την επιθυμία σχεδόν όλων των Χανιωτών, είτε αυτή εκφράζεται είτε όχι. Η σύμπνοια αυτή θα πρέπει να προβληματίσει τη Σύγκλητο του Πολυτεχνείου ακόμη και την ίδια την επενδύτρια εταιρεία.
Η «Πρωτοβουλία Πολιτών Ενάντια στην Ξενοδοχοποίηση των Μνημείων στο Λόφο Καστέλι» έχει δείξει μέχρι σήμερα ότι μπορεί να προκαλεί εξελίξεις και να επιτυγχάνει ευρύτερες συνθέσεις. Η συμφωνία στην άρνηση είναι βέβαια πιο εύκολη από τη συμφωνία στο τι πρέπει να γίνει, όμως αυτή η δυσκολία κάνει την πρόκληση ενδιαφέρουσα. Η συνεργασία της Πρωτοβουλίας Πολιτών με τον Δήμο Χανίων για ένα βήμα παραπέρα έχει τη δυναμική να ανοίξει ένα πιο δημιουργικό κεφάλαιο στην ιστορία της πόλης.
