Η καταγωγή του Γουβιανού Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου προέρχεται απο Νεαπολίτικες και Γουβιανές οικογένειες.
Ο πατέρας του ο Χατζή -Ιωάννης ήταν από το Νεοχώριο, τη σημερινή Νεάπολη Λασιθίου και ήταν μορφωμένος τίμιος πολιτικός επαναστάτης και λόγιος, ενώ αγωνίστηκε τις πρώτες δεκαετίες του προπερασμένου αιώνα κατά των Τούρκων. Η μητέρα του Ανδριάνη ήταν από τις Γούβες Ηρακλείου και αυτή αγωνίστρια της οικογένειας, της λευτεριάς. Ο Χατζή-Ιωάννης και η Ανδριάνη παντρεύτηκαν στις Γούβες όπου και κατοικούσαν στο σπίτι τους που κατοικείται ακόμα. Το ανδρόγυνο απέκτησε τέσσερα παιδιά που κληρονόμησαν τον τίτλο του πατέρα τους, Λόγιου, για την μόρφωση και την ομιλητικότητά τους, και τους έλεγαν Λεωνίδα Λόγιο, Γιώργη Λόγιο, Λογιομαργιώρα και Λογιοχαρίκλεια. Ο Λεωνίδας, ο μεγαλύτερος γιος αυτής της οικογένειας, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών φιλόλογος και νομικός και από παλιές μαρτυρίες συγχωριανών του ακούγεται ότι συνέχισε τις σπουδές του στην Γαλλία. Αυτό που είναι αναμφισβήτητο για το Λεωνίδα Λόγιο, είναι ότι δεν σπούδασε για να γίνει πλούσιος αλλά για να καλλιεργήσει το πνεύμα του, για να γίνει τίμιος πολιτικός της Κρήτης και να βοηθήσει με όλες τις δυνάμεις του τον Κρητικό Λαό.
Δέκα χρόνια πριν από την μεγάλη Κρητική επανάσταση του 1866 ανέλαβε εθελοντικά τα καθήκοντα του Κρητικού πολιτικού επαναστάτη και συνεργαζόταν με Κρητικούς οπλαρχηγούς, καπετάνιους, αντάρτες και πολιτικούς της Κρήτης και της Ελλάδας.
Έστελνε επιστολές προς την ελληνική εξουσία και σε άλλες “συμμαχικές” ευρωπαϊκές χώρες ζητώντας βοήθεια, τρόφιμα, όπλα, μπαρούτι, στρατό και καράβια, για να κάνουν την μεγάλη Κρητική επανάσταση το 1866. Γι’ αυτό το λόγο ο Λεωνίδας Λόγιος ήταν συχνά κυνηγημένος από τους Τούρκους, άλλες φορές τον καταδίκαζαν, άλλες φορές τον φυλάκιζαν και άλλες φορές τον είχαν επικηρυγμένο. Ορισμένες φορές αναγκαζόταν και ντυνόταν παπάς καβαλικεύοντας ένα γάιδαρο και μετακινούνταν από τον ένα τόπο στον άλλο για να μην τον αναγνωρίζουν οι Τούρκοι.
Παραθέτω παρακάτω κάποια απο τα πάμπολλα έγγραφα από το 8ο Παλίμψηστον της Βικελαίας, από την παρουσίαση που έκανε στο Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιο ο αείμνηστος γιατρός και ιστορικός – συγγραφέας, Μανώλης Δετοράκης, και από τους τόμους του Ν. Τσιριντάνη.
8ον ΠΑΛΙΜΨΗΣΤΟΝ ΤΗΣ ΒΙΚΕΛΑΙΑΣ (Σελ. 220)
«Ο Λόγιος αγωνίστηκε με πάθος για τη λύση του Μοναστηριακού προβλήματος, και ήλθε σε αντίθεση τόσο με την επίσημη Εκκλησία της Κρήτης -και ιδιαίτερα με τον Προκαθήμενο της, Μητροπολίτη Διονυσιο Χαριτωνίδη και τον επίσκοπο Πέτρας- όσο βέβαια και με την Τούρκικη Διοίκηση. Όταν οι επαρχίες διόρισαν με επίσημα έγγραφα τους Στυλιανό Παπαδάκη, Χριστόφορο Αργυράκη και Λεωνίδα Λόγιο, ως αντιπροσώπους τους για να μεταβούν στην Κωνσταντινούπολη προκειμένου να διεκδικήσουν τα δίκαια τους, τότε ο Ισμαήλ Πασας συνέλαβε αμέσως και απέπεμψε εκτός Κρήτης τον Στ. Παπαδάκη στις 15 Οκτωβρίου του 1865, τους δε Λεων. Λόγιο, Χριστ. Αργυράκη και Μιχ. Βιστάκη έκλεισε στις φυλακές. Λίγο μετά ελευθέρωσε τον Βιστάκη τον δε Λόγιο εξόρισε εκτός Κρήτης, στις 17 Νοεμβρίου του 1865. Στην Αθήνα όπου εγκαταστάθηκε, ο Λόγιος ήταν το κεντρικό πρόσωπο της επαναστατικής κινητοποίησης των ανατολίκων κυρίως επαρχιών, όπως προκύπτει απο τον μεγάλο αριθμό εγγράφων που διασώζονται.
Το 1861, εναντιώθηκε με σφοδρότητα στη σχεδιαζόμενη τότε εγκαθίδρυση ηγεμονίας στην Κρήτη, υπό τον πρίγκηπα της Αγγλίας Αλφρέδο, και παρέμεινε διά βίου εχθρός κάθε κίνησης που είχε αυτόν τον σκοπό».
8ον ΠΑΛΙΜΨΗΣΤΟΝ ΤΗΣ ΒΙΚΕΛΑΙΑΣ (Σελ. 221)
«Ο Λόγιος κατέρχεται στην Κρήτη μετά την έκρηξη της Επανάστασης και μετέχει ενεργά σ’ αυτήν, με την ιδιότητα του πληρεξούσιου στη Γενική Συνέλευση των Κρητών. Οταν τον Φεβρουάριο του 1867 η Γενική συνέλευση, υπακούοντας στις επίμονες συστάσεις της Κεντρικής Επιτροπής των Αθηνών, αλλά και στην αδήριτη ανάγκη συντονισμού και επίσημης εκπροσώπησης της Επανάστασης, προχώρησε στη σύσταση της Προσωρινής Κυβέρνησης της Κρήτης, ο Λόγιος διορίστηκε στην κρίσιμη και άκρως τιμιτική θέση του γενικού γραμματέα.
Στην ουσία διηύθυνε τις εσωτερικές και εξωτερικές υποθέσεις της Επανάστασης αντιμετωπίζοντας ποικίλες αντιξοότητες, που είχαν σχέση με την ολέθρια έλλειψη ενιαίας διοίκησης του αγώνα, τον ελλιπή ανεφοδιασμό, τη διευθέτηση των συχνών διενέξεων μεταξύ των οπλαρχηγών, τη διατροφή, περίθαλψη και φυγάδευση των γυναικόπαιδων, τη διπλωματική προβολή των δικαίων της Επανάστασης στις ξένες Δυνάμεις κ.λπ.
Στην διάρκεια της υπηρεσίας του αυτής, δηλ. από 1-2-1867 μέχρι τον Ιούνιο του 1868, ο Λόγιος ήταν ο κύριος μοχλός της Προσωρινής Κυβέρνησης της Κρήτης, με συνεχή αλλαγή έδρας έτσι που κατά τον Ν. Τσιριντάνη, “Πρωσορινή Κυβέρνηση εσήμαινε Λόγιος”».
Ν ΤΣΙΡΙΝΤΑΝΗ ΤΟΜΟΣ 2ος (Σελ. 290)
«Και η Προσωρινή Κυβέρνησις αποστέλλει την κατωτέρω έκκλησιν – τηλεγράφημα προς τας επιτροπάς Αθηνών και Σύρου.
“Κύριοι,
Σπεύσατε! Αποστείλατε τάχιστα φυσέκια, φυσέκια, φυσέκια, άρτον και χρήματα.
Η αποβίβασης εις Αγ. Ρούμελην και Σούγιαν και Δαμιόνα ή Λίμνη και Μέλισσαν. Μη αναβάλλετε. Ανάγκη δε διά μιας και όχι κατά διαδοχήν. Ο χρόνος σπεύδει. Εις Λίμνην μόνο φυσέκια, όχι άρτον. Εις Σούγιαν και άρτον και εις Αγ. Ρούμελην. Ο εχθρός σπεύδει. Εξ όλων των Τμημάτων ενταύθα συγκεντρούνται. Ο εχθρός πανταχόθεν. Πόλεμος ισχυρός εις Άσκυφον απόψε. Ο εχθρός απεμονώθη εκεί.
Εν μόνον πυροβόλον ηρκεί προς καταστροφήν του εντός ώρας. Ουδεμία συγκοινωνία έχει με τον Αποκόρωνα. Μη αναβάλλετε. Σπεύσατε, σπεύσατε! Κρητικά φυσέκια προπάντων 5 και 6 δραμίων και ενός 2 ½ και 3 δραμίων πυρίτιδος, και αγγλικά προ πάντων.
(Τ.Σ.) Μουρί Σφακίων την 29 Ιουνίου 1867
Κ.Π. Βολουδάκης, Α.Ι. Τσίχλης, Α Παπαγιαννάκης, Μιχ. Τσούδερος, Μιχ. Κυριακίδης, Αντ. Ζωγράφος.
Γενικός Γραμματεύς Λεωνίδας Γεωργιάδης Λόγιος».
Το 1869 απέτυχε η μεγάλη Κρητική επανάσταση που είχε αρχίσει το 1866, και ο Λόγιος ήταν πιο κυνηγιμένος και επικυρηγμένος από τους Τούρκους. Ετσι αναγκάστηκε να αυτοεξοριστεί στη Σύρο, όπου και κατέληγαν οι περισσότεροι επαναστάτες της Κρήτης.
Τα χρόνια εκείνα η Σύρος ήταν ένα από τα πιο βιομηχανικά και εμπορικά νησιά της Μεσογείου, γιατί η Καθολική εκκλησία δεν άφηνε τους Τούρκους να την ελέγχουν ολοκληρωτικά.
Ο Λόγιος παρέμεινε στη Σύρο το 1869-1870, διασυνδέθηκε με Αθηναίους και Κρητικούς, και αγωνιζόταν από εκεί εξαθλιωμένος οικονομικά και έφτασε στα όρια της φτώχιας και της πείνας.
Παρόλο που όλοι οι Μεγάλοι της Αθήνας, της Κρήτης και της Σύρου ήξεραν ότι είχε ανάγκη από μια φέτα ψωμί, δεν τον βοήθησαν έμπρακτα. Η απόλυτη αποτυχία της επανάστασης και η οικονομική εξαθλίωση, τον ανάγκασαν να αυτοκτονήσει τον Μάη του 1870. Για τον θάνατό του έγραψαν οι εφημερίδες της Αθήνας, της Σύρου και της Κρήτης. Ο αείμνηστος Μανώλης Δετοράκης γράφει για την αυτοκτονία:
8ον ΠΑΛΙΜΨΗΣΤΟΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (σελ. 153)
«…Απ’ όσα εκτέθηκαν παραπάνω, δεν διευκρινίζεται ασφαλώς ο λόγος που οδήγησε τον Λόγιο στην αυτοκτονία. Παρακολουθώντας την όλη δραστηριότητά του, από την εμπλοκή και την ηγετική παρουσία του στο Μοναστηριακό ζήτημα και στην μεγάλη επανάσταση του 1866, μέχρι την αυτοκτονία του τον Μάη του 1870, ο μελετητής συμπεραίνει ότι πρόκειται για ενα δραστήριο νέο ιδιαίτερης για την εποχή του μόρφωσης, αγνό πατριώτη και ιδεαλιστή, συχνά εριστικό και άκαμπτο, με μεταπτώσεις του θυμικού που εκφράζονται ως υπεράγαν αισιοδοξία ή απαισιοδοξία.
Η συμπεριφορά του εκτιμάται ιδιαίτερα και ενοχλεί επίσης. Αναμφισβήτητα,όλοι τιμούν τα αγνά πατριωτικά του αισθήματα και την εντιμότητα του. Φαίνεται ότι τα συσσωρευμένα προβλήματα που ακολούθησαν την άτυχη κατάληξη της μεγάλης επανάστασης και τον συνόδευσαν στην αυτοεξορία του στη Σύρο, υπέσκαψαν την ψυχική του ισορροπία.
Υπήρξαν λοιπόν πολλαπλά αίτια. Αν και η τελική πράξη του δράματος δεν είναι γνωστή, σίγουρα έχει σχέση με την άθλιαν βιωτήν εις την ξένην και τις μεταξύ των Κρητών αντιθέσεις που είχαν ιδιαίτερα οξυνθεί στη διάρκεια της επανάστασης και μετά. Οπωσδήποτε, το θέμα αυτό δεν έχει ακόμα διαλευκανθεί. Οσα εκτέθηκαν, αποτελούν απλά μια συμβολή».
ΖΩΝΤΑΝΗ Η ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ
Ο Γουβιανός συγγενής του Λεωνίδα Γεωργιάδη, ο εθνικός ποιητής και λυράρης Ιωάννης Κωνσταντινίδης, του έγραψε και απήγγειλε ένα ποίημα στον τάφο του στην Ερμούπολη με 37 στίχους:
ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΥΤΟΧΕΙΡΙΑΣΘΕΝΤΑ ΑΡΧΙΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ ΛΕΩΝΙΔΑ Χ. ΛΟΓΙΟΝ
Ποσάκις εις τα συμφοράς της δυστυχούς μας Κρήτης
Φωνήν σοφού δεν ύψωσας, το θάρρος να κυρύττεις.
Και ήδη ξένος, άφιλος εις ξένης γης το χώμα
Θα αναπαύσεις το πολύ βεβαρημένον σώμα.
Θα σε δεχθεί αδάκρυτον του Άδου η σκοτία
Παρηγοδιάν στ’ ουρανού μόνον θα βρεις στον πλάστην.
Ιδού κ’ εγώ εν δάκρυον καρδιακόν θα ράνω
Του πόνου της πατρίδος μας στο μνήμα σου επάνω.
Δεν είναι δύνατον να παρουσιάσω σε αυτό το δημοσίευμα τον Λεωνίδα Λόγιο όπως θα έπρεπε, γι’ αυτό με απλό τρόπο έκανα μια περίληψη της ζωής και των αγώνων του, σαν ελάχιστο φόρο τιμής. Δεν μπορώ όμως να μην αναφέρω ότι εμείς στις Γούβες πάντα εκτιμούμε τον χωριανό μας και όσα έχει κάνει.
Ο αείμνηστος Γουβιανός ανΙψιός του Λογίου, Δημήτρης Καπετανάκης (1864-1957), δάσκαλος και δήμαρχος του πρώην-πρώην Δήμου Επισκοπής Πεδιάδος και μαθητής του θείου του, Γιώργη Γεωργιάδη Λόγιου, είχε ένα μεγάλο κάδρο με τις μορφές του Λεωνίδα και του Γιώργη Γεωργιάδη, που τώρα υπάρχει καλοσυντηρημένο στο σπίτι του Δ. Καπετανάκη που κληρονόμησαν τα εγγόνια του, Γιώργης και Δημήτρης Νικολακάκης. Τέλος, θα ήθελα να προτείνω μέσα από αυτό το δημοσίευμα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, να μελετήσει και τον Γουβιανό εθνικό πολιτικό επαναστάτη Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιο, για να μάθουν κάτι παραπάνω από όσα ξέρουν, και ίσως θα πρέπει οι Εκδόσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης να εκδόσουν κάποιο τόμο για τους αγώνες και τη ζωή του.
