Τα στοιχεία μοναδικότητας του κρητικού αιγάγρου ως είδος από τη μια αλλά και από την άλλη τους κινδύνους “υβριδισμού” με τις κοινές κατσίκες αναδεικνύει το έργο Γενετικής Ταυτοποίησης του Κρητικού Αιγάγρου (αγριμιού) που έχει σχεδόν ολοκληρωθεί μετά από έρευνες ενός έτους από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.
H συγκεκριμένη εργασία πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του “Φορέα Διαχείρισης Σαμαριάς” και βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο τελικό στάδιο επεξεργασίας των αποτελεσμάτων της που θα ανακοινωθούν επίσημα μέχρι τα μέσα του καλοκαιριού.
Μιλώντας στα “Χ.Ν.” ο διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Νίκος Πουλακάκης μας έδωσε τα βασικά στοιχεία της έρευνας των επιστημόνων.
«Με τη βοήθεια του DNA καταφέραμε και αναλύσαμε τα γονιδιώματα του αιγάγρου και τα συγκρίναμε με τα αντίστοιχα γονιδιώματα της κοινής κατσίκας και άλλων ειδών κατσίκας και άγριων κατσικιών που βρίσκονται στην Τουρκία, στην Κύπρο, στην Ιταλία» λέει ο κ. Πουλακάκης.
Δύο είναι οι βασικές διαπιστώσεις των επιστημόνων:
• Με μεγάλη έκπληξη πραγματικά διαπιστώσαμε κάτι που ήταν αντίθετο με αυτό που ήταν άποψη για πολλούς ερευνητές τα τελευταία χρόνια, ότι ο αίγαγρος είναι κοινός με την απλή κατσίκα. Είδαμε λοιπόν ότι διαφοροποιείται αρκετά και επίσης ο κρητικός αίγαγρος διαφοροποιείται πολύ από αντίστοιχα είδη κατσικιών που συναντάμε στις γειτονικές χώρες. Ο ακριβής βαθμός της διαφοροποίησης θα εξακριβωθεί το επόμενο διάστημα.
• Επίσης εντυπωσιακό είναι το ότι μέσα στους πληθυσμούς των αγριμιών υπάρχουν υβρίδια, δηλαδή διαπιστώσαμε διασταυρώσεις μεταξύ αγριμιών και κοινών κατσικιών. Με τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεση μας μπορούμε να βρούμε ποια είναι αυτά τα υβριδικά άτομα.
Οι ερευνητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας όπως εξηγεί ο κ. Πουλακάκης βρήκαν ότι ο αίγαγρος υβριδίζει με την κοινή κατσίκα και παράγει υβρίδια κάτι που σημαίνει πως «θα πρέπει να διαχειριστούμε σωστά τους πληθυσμούς του και να ενισχύσουμε την προστασία του αιγάγρου. Και αυτό γιατί σταδιακά και λόγω του πληθυσμιακού του μεγέθους που είναι μικρό σε σύγκριση με τις κατσίκες ίσως να υπάρχει κίνδυνος για το είδος».
Συνολικά λήφθηκαν δείγματα από πάνω από 100 ζώα. Πολλά από αυτά είχαν μαζευτεί στο παρελθόν και βρίσκονται στις πλούσιες συλλογές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, ενώ οι επιστήμονες βγήκαν στο πεδίο και συνέλεξαν και νέο υλικό, ενώ έγινε επαφή και με κτηνοτρόφους και βοσκούς για γενετικό υλικό από κοινές κατσίκες.
Η μελέτη αυτή θα συμβάλλει σημαντικά στην προστασία του αιγάγρου καθώς όλοι οι αρμόδιοι φορείς θα μπορούν να αναπτύξουν σωστές διαχειριστικές πρακτικές. «Μορφολογικά βλέπαμε ότι διαφέρει ο αίγαγρος από την κοινή κατσίκα, αλλά και τώρα διαπιστώνουμε ότι είναι διαφορετικοί και γενετικά» τονίζει ο κ. Πουλακάκης, σημειώνοντας πως αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στον “Φορέα Διαχείρισης της Σαμαριάς» καθώς «μέσα από τα έργα που προκηρύσσει και τις μελέτες που εκπονεί συμβάλλει στη διατήρηση της βιοποικιλότητας.»
Οι στόχοι της έρευνας
Οι στόχοι της έρευνας που υλοποιήθηκε από το “Μουσείο Φυσικής Ιστορίας” είναι οι παρακάτω:
• Ακριβή ταυτοποίηση και τη διάκριση μεταξύ των ατόμων που προέρχονται από τους φυσικούς πληθυσμούς του αγριμιού και εκείνων που ανήκουν στα εξημερωμένα κατσίκια.
• Διερεύνηση της ύπαρξης υβριδικών ατόμων και της συνεισφοράς κάθε είδους στα υβριδικά άτομα.
• Εκτίμηση της εξελικτικής ιστορίας του αγριμιού στην Κρήτη.
• Εκτίμηση της γενετικής δομής και ποικιλότητας και του βαθμού ομομιξίας των πληθυσμών των Λευκών Ορέων.
• Καθορισμό των ορίων του είδους.
• Εκτίμηση και πιθανή πρόταση αναθεώρησης της ταξινομικής κατάστασης του αγριμιού.
Το έργο χρηματοδοτήθηκε Επιχειρησιακό πρόγραμμα “Κρήτη 2014-2020”.
