ΜΕΡΟΣ 2ο
(Στο 1ο μέρος αναλύθηκε το πώς η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στη μεταπολίτευση αντί ευνομούμενης, σε “πελατειακή δημοκρατία”).
Η διαφορά, σε ό,τι αφορά τη διαφθορά και το πολιτικό ψέμα, ανάμεσα στη χώρα μας και στις σημερινές ευνομούμενες δημοκρατίες της Δύσης, είναι ότι οι τελευταίες τα κρατούν υπό έλεγχο, ενώ εδώ στη χώρα που έδωσε στον δυτικό κόσμο την πρώτη δημοκρατία, διογκώθηκαν ανεξέλεγκτα και καταστροφικά στη μεταπολίτευση.
H πελατειακή δημοκρατία, οι πολίτες και οι πολιτικοί
ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ
Α) Παραβλέψαμε ότι οι δημαγωγοί και οι ψηφοτσιφλικάδες-ρουσφετολόγοι πολιτικοί που πληθωρικά κατά συντριπτική πλειονότητα ψηφίζαμε, ήταν αδύνατο να είναι ταυτόχρονα, οι έντιμοι, οι ικανοί και αποτελεσματικοί πολιτικοί-τεχνοκράτες που χρειαζόταν η χώρα. Η φύση και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες παράγουν ανά… αιώνα ελάχιστους πολιτικούς που να συνδυάζουν όλα μαζί τα παραπάνω χαρακτηριστικά.
Β) Αποδοκιμάσαμε μαζικά τους ελάχιστους έντιμους και ικανούς πολιτικούς όσες φορές από πραγματικό -και όχι υποκριτικό- ενδιαφέρον για τον πολίτη, επιχείρησαν κρίσιμες αλλαγές που όμως συγκρούονταν με τις αυταπάτες που είχαν καλλιεργηθεί. Πιο χαρακτηριστικές, του Μανόλη Δρετάκη για το φορολογικό, του Τάσσου Γιανίτση για το ασφαλιστικό και όχι μόνο.
ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ
Το “μαζί τα φάγαμε”, φαίνεται να παραπέμπει -εκ του πονηρού- σε ίσες ευθύνες μεταξύ πολιτών και πολιτικών.
Ομως σε κάθε νέα βουλή δεν ήταν οι πολίτες που αναλάμβαναν συνταγματικές ευθύνες στη διαχείριση των κοινών. Οι βουλευτές ήταν εκείνοι που έδιναν τον όρκο ότι θα εκπληρώσουν ευσυνείδητα τα καθήκοντά τους με βάση το σύνταγμα, ως εκπρόσωποι του έθνους. Πόσοι από όσους κυβέρνησαν τον τήρησαν;
Ομως και τα κόμματα της Αριστεράς δεν ήταν απόντα. Τήρησαν, στάση υποκριτική και ακραία λαϊκίστικη.
Σύσσωμα, κατάγγελλαν τις πελατειακές κυβερνήσεις και τη διαφθορά, όμως αγκάλιαζαν άκριτα όλα τα “παραπροϊόντα” της πελατειακής δημοκρατίας.
Οι αλόγιστες και προνομιακές παροχές που μοίραζαν οι πελατειακές κυβερνήσεις, χαρακτηριζόταν “ψίχουλα” από την Αριστερά, αλλά και ταυτόχρονα “κατακτήσεις” των εργαζομένων, ενώ γνώριζε ότι προέρχονται από καταστροφικό υπερδανεισμό της χώρας και από τη διασπάθιση πολύτιμων πόρων ευρωπαϊκών πόρων για τη γεωργία.
Συμπερασματικά:
Α) Από τα κόμματα που κυβέρνησαν: Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτικών και των κομματικών στελεχών και νεολαιών, ζυμώθηκαν και συναλλάχτηκαν μέσα στην πελατειακή δημοκρατία.
Β) Από όλα τα κόμματα χωρίς εξαίρεση: Η συντριπτική πλειονότητα των αιρετών της αυτοδιοίκησης στους δήμους και στις περιφέρειες καθώς και των συνδικαλιστικών, κρατικοσυνδικαλιστικών και φοιτητικών φορέων, επίσης ζυμώθηκαν και συναλλάχτηκαν μέσα στην πελατειακή δημοκρατία.
Απείχαν μόνο εκείνοι, οι λίγοι, που η δημοκρατική τους συνείδηση και η παιδεία ήταν αλλεργική απέναντι στις πελατειακές εξαρτήσεις.
Η ΚΡΙΣΗ, OI ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΚΑΙ TΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ
Η καταστροφική κρίση που συνεχίζεται, δεν ήταν παρά η μοιραία συνέπεια της λειτουργίας ενός πολιτικού συστήματος που οι μειωμένες ικανότητές του φάνηκαν πλέον ξεκάθαρα στην κρίση.
Από το 2010 μέχρι και σήμερα, οι πολυσυζητημένες διαπραγματεύσεις με τους δανειστές εξαντλούνται απλά και μόνο σε αντιστάσεις στις περικοπές δημόσιων δαπανών που επιβάλλουν οι δανειστές και στην άρνηση των ιδιωτικοποιήσεων με επιχειρήματα εθνολαϊκίστικα συνθήματα. Μέχρι εκεί όμως! Ελληνικό σχέδιο συνολικό, συγκροτημένο και ρεαλιστικό ως βάση συζήτησης στα ευρωπαϊκά όργανα για το πώς θα παραχθεί πλούτος και πώς θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας για να βγει η χώρα από την κρίση, δεν έχει φανεί πουθενά στον ορίζοντα.
Από το 2010 μέχρι και σήμερα, όλα ανεξαίρετα τα κυβερνητικά κόμματα ισχυρίζονται ότι διαθέτουν στρατηγικά σχέδια αναδιάρθρωσης και νέο παραγωγικό μοντέλο για τη χώρα. Τελικά, προς ώρας, κανένα ουσιαστικό σχέδιο δεν έχει παρουσιαστεί.
Πόσοι άραγε από τους πολιτικούς των κομμάτων εξουσίας έχουν εμπειρία και τεχνογνωσία να καταρτίσουν τέτοια σχέδια; Θεωρώ ελάχιστοι, γιατί διαχρονικά η πλειονότητα αναλωνόταν και “εκπαιδευόταν”, κυρίως στο πώς να διαχειρίζεται και να σπαταλά εισαγόμενο χρήμα, δανικό ή δωρεάν, με πελατειακή φιλοσοφία και με “εργαλεία” ανέξοδες υποσχέσεις, ακραίους εθνολαϊκισμούς, ιδεοληψίες και ελκυστικές και φτιασιδωμένες φαντασιώσεις.
Το δυστύχημα είναι όλα αυτά δεν… εμφυτεύουν από μόνα τους στους πολιτικούς και στο διοικητικό μηχανισμό της χώρας την τεχνογνωσία, τις εμπειρίες και τις ικανότητες, να κατευθύνουν αποτελεσματικά μια παραγωγική οικονομία και να δομήσουν ένα επιτελικό κράτος που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις ή να διεξάγουν υψηλού επιπέδου διαπραγματεύσεις στα διεθνή φόρα για τα μείζονα θέματα της χώρας.
ΕΓΙΝΑΝ ΚΑΙ ΘΕΤΙΚΑ, ΑΛΛΑ ΜΕ ΤΗ ΧΩΡΑ ΣΕ ΛΑΘΟΣ ΔΡΟΜΟ
Κανένα παρελθόν δεν μπορεί να μηδενιστεί.
Στα 41 χρόνια που πέρασαν από το 1974, η κοινοβουλευτική αστική δημοκρατία σταθεροποιήθηκε και αποκαταστάθηκε η εθνική συμφιλίωση 25 χρόνια μετά τη λήξη του εμφύλιου το 1949.
Επίσης μετά το ’81 έγιναν αξιόλογες μεταρρυθμίσεις όπως το ΕΣΥ, το ΑΣΕΠ, τα ΚΕΠ, η αναδιοργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης, η Διαύγεια κ.ά.
Οι πολιτικοί που κυβέρνησαν στην όποια αυτοκριτική τους διατείνονται ότι έκαναν και κάποια λάθη μέσα στο μεγάλο έργο που πρόσφεραν.
Δεν είναι αυτή πραγματικότητα!
Η πορεία της χώρας στο πέρασμα των δεκαετιών και η συνεχιζόμενη βαθιά πολύπλευρη καταστροφική κρίση από το 2010, δείχνει ότι παρά τα θετικά, η πορεία της χώρας ήταν σε λάθος κατεύθυνση.
Η χώρα πορευόταν στην παρακμή με ευνουχισμένη παραγωγική ζωντάνια και περιορισμένη δημιουργικότητα.
Το καμουφλάζ στη λάθος πορεία εξασφαλιζόταν με τα τεράστια ποσά που εισέρρεαν ανεξέλεγκτα στη χώρα (δανικά αλλά και δωρεάν από τη ΕΕ για τη γεωργία) -με ευθύνη και των δανειστών- τα οποία διασπαθίζονταν με απίστευτη ευκολία σε πολλές κατευθύνσεις.
ΑΡΚΕΤΑ, ΜΕ ΤΑ ΑΚΡΑΙΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΜΦΥΛΙΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Μέσα από το κίνημα αγανακτισμένων αρκετοί πολίτες κινήθηκαν προς την ακροδεξιά.
Εκτιμώ ότι είναι περιορισμένο το ποσοστό εκείνων που πραγματικά έλκονται και προσβλέπουν σε φασιστικές μορφές κρατικής εξουσίας από ιδεολογία. Στην πλειονότητα τους, ψηφίζουν κυρίως από αγανάκτηση αποδίδοντας, τη χρεοκοπία της χώρας γενικά και αδιακρίτως στους “τριακόσιους προδότες” της βουλής, πράγμα που είναι επικίνδυνα απλουστευτικό.
Σημειώνω ότι στα σχεδόν 200 χρόνια ελεύθερου βίου, οι διαμάχες για την εξουσία, έχουν ιστορικό δυόμισι εμφύλιων πόλεμων (1823-25, “μισός” εμφύλιος το 1916 και 1946-49) και 4 στρατιωτικών-φασιστικών δικτατοριών (1925, 1935, 1936, 1967).
Άραγε αυτό που λείπει για να βγει σήμερα η Ελλάδα από την κρίση και να γίνει μια σύγχρονη χώρα, είναι ένα ακόμη φασιστικό καθεστώς, με ενδεχόμενο έναν ακόμη εμφύλιο πόλεμο;
Η ευρωπαϊκή ιστορία του τελευταίου αιώνα δείχνει διαφορετικούς δρόμους για την πρόοδο.
Οι πιο προηγμένες σήμερα -μικρές και μεγάλες- χώρες της Ευρώπης, πρώην αποικιοκρατικές ή όχι, μετά το σκοτεινό μεσαίωνα και τη φεουδαρχία, εφάρμοσαν αδιάκοπα, καθεστώς ευνομούμενης αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Ενα τύπο δημοκρατίας βασισμένο στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία και στην κοινωνικοπολιτική αντίληψη, “κυριαρχία του νόμου” κατά Max Weber (Γερμανός κοινωνιολόγος, πολιτικός, 1864-1920).
Πέτυχαν μεταπολεμικά, μέσα από εναλλαγή κεντροδεξιών και κεντροαριστερών κυβερνήσεων, παγκοσμίως, τα υψηλότερα επίπεδα ευημερίας, δίκαιου και κοινωνικού κράτους και αντιμετωπίζουν με λιγότερες ζημίες τις διεθνείς κρίσεις.
Αντίθετα, πάνω από τις μισές χώρες της Ευρώπης -αποικιοκρατικές ή όχι- οι οποίες κυβερνήθηκαν από καθεστώτα φασιστικά-δικτατορικά (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία), ή από μονοκομματικές λαϊκές δημοκρατίες (χώρες της Ανατολικής Ευρώπης), είναι σήμερα όλες ανεξαίρετα, λιγότερο ή περισσότερο προβληματικές. (Σχετ. άρθρο μου στην εφημ. “Χαν. νέα”, 25/4/2013 και στην ιστοσελίδα μου “www.aksiokratia.gr”.
ΔΙΕΞΟΔΟΣ, ΜΟΝΟ ΜΕ ΕΥΝΟΜΟΥΜΕΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Το κλείσιμο της πόρτας στην πελατειακή δημοκρατία και η πορεία προς την ευνομούμενη δημοκρατία, δεν μπορεί να γίνει με πολιτικούς που κυριαρχούνται από ιδεοληψίες ή ακραίες αντιλήψεις αλλά ούτε και από εκείνους τους πολιτικούς, κομματικούς και συνδικαλιστές, οι οποίοι μπολιάστηκαν βαθιά με τις πρακτικές της πελατειακής δημοκρατίας και που τη διακόνησαν με αφοσίωση για δεκαετίες.
Η αλλαγή πορείας μπορεί να ξεκινήσει μόνο αν εμείς οι ίδιοι οι πολίτες, ο καθένας μέσα από το κόμμα που προτιμά, από αριστερά μέχρι δεξιά:
Α) Σταματήσουμε να προωθούμε, όπως μέχρι σήμερα, εκπροσώπους μας για τη βουλή ρουσφετολόγους, γλοιώδεις λαϊκιστές, ιδεοληπτικο-αιθεροβάμονες και ακραίους.
Αν συνεχίσουμε να ψηφίζουμε υποψήφιους με τα ίδια κριτήρια όπως μέχρι σήμερα, μοιραία θα αναπαράγουμε στο μέλλον το ίδιο, πολύ χαμηλών ικανοτήτων πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης.
Β) Στραφούμε στην αναζήτηση και προώθηση προσωπικοτήτων με χαρακτηριστικά εντιμότητας, παιδείας και ικανοτήτων πολιτικού-τεχνοκράτη, όπως ενδεικτικά του Μανόλη Δρετάκη, του Τάσσου Γιαννίτση, του Αλέκου Παπαδόπουλου, του (αείμνηστου) Αναστάσιου Πεπονή κ.ά.
Δεν φαίνεται να υπάρχουν πολλοί τέτοιοι μέσα στη χώρα!
Αν όμως ως πολίτες μέσα στις κοινωνίες που ζούμε περάσουμε το μήνυμα ότι αναζητούμε τέτοιους αυριανούς πολιτικούς, εκτιμώ ότι θα ενθαρρυνθούν και θα εμφανιστούν αρκετοί, από το περιθώριο που προτιμούν μέχρι σήμερα.
Διαφορετικά, η κατάσταση στη χώρα δεν θα ανακάμψει και τα κόμματα εξουσίας και οι ηγεσίες τους θα συνεχίσουν να καλύπτουν τη μετριότητα τους πίσω από το στερεότυπο: «αφού τέτοιοι μαζεύουν τα ψηφαλάκια, τέτοιους βάζουμε στα ψηφοδέλτια» και ο χορός της χώρας στον κατήφορο “καλά θα κρατεί”.
Το κλειδί είναι πλέον στο χέρι του πολίτη.
(Περισσότερα σε επόμενα άρθρα).
*Ο Στέφανος Ανδριάνης είναι Αντισ/γος ε.α , Πολιτ. Μηχανικός,
πρώην αιρετός της αυτοδιοίκησης ν. Χανίων,
πρώην πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος ΕΑΣ (ΕΒΟ-ΠΥΡΚΑΛ)
προσωπική ιστοσελίδα: www.aksiokratia.gr
